نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی: قرص و درمان نرمی غضروف زانو

نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی، یک عارضه دردناک مربوط به نرمی غضروف زانو است. علت، قرص و روش های درمان نرمی کشکک زانو و درمان نرمی غضروف زانو را در ادامه بررسی خواهیم کرد. غضروفی که مستقیماً به پشت استخوان کشکک زانو (که پاتلا نیز نامیده می‌شود) متصل است، نرم و آسیب‌پذیر می‌گردد. غضروف نوعی از بافت است که به ساخته شدن بسیاری از ساختارهای مهم در بدن کمک می‌کند. نوع خاصي از غضروف که در اثر بیماری کندرومالاسی آسیب می‌بیند، غضروف مفصلی نام دارد. اصطلاح “مفصلی” حاکی از آن است که این غضروف به یک مفصل مربوط می‌شود. مفصل عبارت است از جایگاهی که دو استخوان با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. زانو نمونه مشخصی از یک مفصل در بدن است، بنابراین به دلیل آنکه غضروفی که در اثر بیماری کندرومالاسی آسیب می‌بیند، دقیقاً در پشت یک مفصل واقع شده است، به آن غضروف مفصلی گفته می‌شود.

نرمی غضروف کشکک زانو زمانی اتفاق می‌افتد که کاسه زانو به جای اینکه روی استخوان‌ها بلغزد، مجاور استخوان‌ها سائیده می‌شود. این مساله باعث ایجاد پارگی‌های کوچک در غضروف می‌شود که ملتهب شده و درد ایجاد می‌کنند. با درمان نرمی غضروف زانو در کلینیک دکتر یزدانی اکثر بیماران به خوبی به درمان نرمی کشکک زانو پاسخ می‌دهند و بهبود می یابند.

برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی مختلف نرمی کشکک زانو یا برای دریافت رزرو نوبت می توانید با شماره‌های 09353637983 و 88196179-021 تماس حاصل نمایید.

معمولاً چه کسانی به عارضه نرمی غضروف زانو مبتلا می‌شوند؟

عارضه نرمی کشکک زانو معمولاً در جوانان و افراد بالغی که دچار مصدومیت زانو شده باشند، ایجاد می‌شود. دررفتگی کشکک زانو بیشتر در نوجوانان و به خصوص در دختران شایع است. نرمی کشکک زانو در بزرگسالانی که سن بالاتر از 40 سال دارند، خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد. اما در صورتی که این عارضه در سنین بالاتر از 40 سال مشاهده شود، آن را تحت عنوان آرتروز پشت کشکک می‌شناسند. افرادی که سابقه نوعی از آسیب‌دیدگی زانو از قبیل شکستگی یا دررفتگی زانو را داشته باشند، بیشتر در معرض ابتلاء به این عارضه قرار دارند. دررفتگی عبارت است از وقتی که یک قسمت از بدن (معمولاً یک مفصل) از جایگاه طبیعی خود خارج می‌شود. دررفتگی می‌تواند به صورت جزئی باشد (یعنی آن قسمت از مفصل فقط به صورت جزئی از جایگاه خود خارج شود) و یا می‌تواند به صورت دررفتگی کامل باشد (یعنی قسمتی از مفصل به طور کامل از جای خود خارج شود).

نشانه‌ها و علائم نرمی غضروف زانو

مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم نرمی کشکک زانو شامل حساسیت و درد کشکک زانو همراه با ورم زانو و ساییده شدن غضروف آن می‌باشد. حساسیت زانو معمولاً در قسمت پایین و داخل مفصل زانو احساس می‌شود. درد ناشی از این عارضه نیز معمولاً در قسمت جلوی مفصل زانو احساس می‌شود، البته ممکن است سبب درد پشت زانو هم شود. درد ناشی از این عارضه به طور متوالی بروز می‌کند و ساکت می‌شود، اما معمولاً هنگامی این درد به وجود می‌آید که زانو صاف باشد. همچنین این درد در هنگام بالا رفتن از پله بسیار شدیدتر می‌شود. وضعیت‌های دیگری که می‌تواند باعث تشدید درد زانو شود شامل نشستن، زانو زدن روی زمین، چمباتمه زدن، دویدن، دوچرخه سواری و یا ورزش کردن به مدت طولانی می‌باشد. چمباتمه زدن یا خم کردن زانو به طور عمیق باعث افزایش فشار وارد بر بین کشکک و استخوان ران می‌شود و خطر بروز عارضه نرمی غضروف زانو را افزایش می‌دهد.

ممکن است هنگامی که ران پا حرکت داده می‌شود، مفصل زانو به حالت قفل شده و سفت در بیاید و یا زانو خمیده شود. همچنین ممکن است هنگامی که پزشک اقدام به معاینه زانو می‌کند، ورم خفیفی را در محل زانو مشاهده کند. علاوه بر آن ممکن است استخوان کشکک در جای اصلی خود در امتداد استخوان ران قرار نداشته باشد. استخوان ران، استخوان بلندی است که از مفصل لگن تا زانو امتداد دارد.

هنگامی که زانو صاف می‌شود و بر روی کشکک زانو فشار وارد می‌شود، ممکن است در این ناحیه، درد احساس شود. همچنین اگر زانو در حالت خمیده حرکت داده شود، احساس ساییده شدن در قسمت زیر کشکک زانو به وجود می‌آید. این حالت می‌تواند با ایجاد صدای کلیک همراه باشد. ساییدگی غضروف زانو را می‌توان در تصاویر اشعه ایکس که از مفصل زانو گرفته می‌شود، مشاهده کرد.

علت‌ها و دلایل نرمی غضروف زانو

مهم‌ترین عواملی که موجب بروز نرمی کشکک زانو می‌شود شامل مصدومیت زانو (از قبیل شکستگی یا کوفتگی) و وارد شدن فشار غیر عادی و بیش از حد بر روی مفصل زانو می‌باشد. یکی دیگر از علت‌های عارضه نرمی غضروف زانو، کار کردن بیش از حد زانو جهت انجام فعالیت‌هایی است که در آن زانو بیشتر از آنکه صاف باشد، در حالت خمیده قرار می‌گیرد (مانند انجام حرکات ورزشی که از حد توان فرد خارج باشد). یک مثال از این گونه فعالیت‌ها که خمیدگی زانو در آن زیاد است، دوچرخه سواری می‌باشد. آسیب‌دیدگی زانو و یا استفاده بیش از حد آن می‌تواند اجزاء داخلی مفصل زانو و عضله چهارسر ران را ضعیف کند. عضله چهارسر، عضله‌ای دارای چهار قسمت مجزا می‌باشد که وظیفه صاف کردن زانوی خمیده را بر عهده دارد. در شکل زیر عضله چهارسر ران و کشکک زانو نشان داده شده است:

اگر عضله چهارسر ران ضعیف شود، دیگر نمی‌تواند وظیفه خود در صاف کردن زانو را به درستی انجام دهد. در نتیجه هنگامی که شخص بخواهد زانوی خود را صاف کند، مفصل زانو اندکی کج می‌شود. کج شدن و نرمی کشکک زانو باعث می‌شود که استخوان کشکک به صورت نامتعادلی بر روی قسمت انتهایی استخوان ران (استخوان درازی که از لگن تا زانو امتداد دارد) کشیده شود. ساییده شدن مرتب استخوان کشکک بر روی استخوان ران باعث نرم شدن، خشکی و تحلیل رفتن غضروف زیر کشکک و از دست رفتن انعطاف‌پذیری و لزجی آن می‌شود. معمولاً استخوان کشکک زانو به صورت نرم و ملایم با قسمت انتهایی استخوان ران تماس پیدا می‌کند. در بسیاری از جوانان و بزرگسالانی که از عارضه نرمی کشکک زانو رنج می‌برند، استخوان کشکک اندکی از محل اصلی خود در امتداد سر استخوان ران، جا به جا شده است.

در نوجوانان تمامی عوارض و تغییراتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، ممکن است با رشد سریع و تغییرات طبیعی زیادی که در ساختار ران پا شکل می‌گیرد، ترکیب شده و باعث آسیب‌دیدگی بیشتر غضروف‌‌ها شود. معمولاً در سنین نوجوانی که رشد سریع بدن اتفاق می‌افتد به خصوص در دختران، انحنای طبیعی ران پا به سمت داخل که باعث رسیدن زانوها به هم و دور شدن پاها از یکدیگر می‌شود (پاهای ضربدری) تشدید می‌گردد. این حالت باعث وارد آمدن فشار بیشتری بر روی قسمت خارجی کشکک زانو و در نتیجه، ساییده شدن و تحلیل رفتن غضروفی که در زیر آن قرار دارد، می‌گردد. چرخاندن ساق پا به سمت خارج از محل زانو هم می‌تواند باعث به وجود آمدن عارضه نرمی کشکک زانو شود.

عدم تعادل بین دو قسمت مختلف عضله چهارسر ران نیز می‌تواند باعث وارد آمدن فشار نامتوازن و بیش از حد بر روی کشکک زانو شود. به خاطر داشته باشید که عضله چهارسر ران عضله‌ای است که ساختار آن از چهار قسمت مجزا تشکیل شده است و مسئول صاف کردن زانو از حالت خمیده می‌باشد. حال ممکن است دو قسمت‌ از آن که تحت عنوان عضله پهن خارجی (واستوس لترالیس) و عضله پهن داخلی (واستوس مدیالیس) نامیده می‌شوند، نسبت به یکدیگر حالت نامتعادل و غیر طبیعی پیدا کنند. همان طور که در شکل هم دیده می‌شود، عضله پهن خارجی در کنار زانو و عضله پهن داخلی در قسمت میانی زانو قرار دارند.

در افراد مبتلا به نرمی کشکک زانو، عضله پهن داخلی معمولاً قوی‌تر از عضله خارجی است. این عدم توازن در قدرت قسمت‌های مختلف عضله، احتمال کشیده شدن استخوان کشکک به سمت کنار زانو را افزایش می‌دهد. به این ترتیب کشیده شدن کشکک به سمت بیرون زانو باعث می‌شود که نسبت به استخوان ران، زاویه غیر طبیعی پیدا کند و در نتیجه، فشار زیادی را بر سمت خارجی زانو وارد می‌سازد که باعث تسریع در ضعیف شدن غضروف می‌شود.

در افراد با سن بالاتر از 40 سال، نرمی کشکک زانو معمولاً به عنوان یکی از عواقب کار و فرسودگی زیاد زانو به وجود می‌آید. در واقع می‌توان آن را یکی از عوارض بالا رفتن سن دانست که همه قسمت‌های دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در افراد مسن، یکی از اولین جایگاه‌هایی که فرسایش و تحلیل رفتن غضروف اتفاق می‌افتد، همین قسمت پشت کشکک زانو می‌باشد.

درمان نرمی کشکک زانو

استراحت و دارو

نرمی کشکک زانو در مراحل اولیه معمولاً با استراحت و مصرف قرص‌های مسکن درمان می‌شود. البته این نوع درمان نرمی غضروف کشکک زانو فقط به کاهش حساسیت و درد زانو کمک می‌کند. داروهای مسکنی که برای این منظور استفاده می‌شود معمولاً داروهای بدون نسخه‌ای هستند که با عنوان داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی شناخته می‌شوند و موجب کاهش التهاب می‌گردند. یک نمونه از این داروها، موترین نام دارد. معمولاً پزشکان بیمارانی دارند که داروهای مسکن را به طور مرتب و صرف نظر از اینکه احساس درد داشته باشند یا خیر، مصرف می‌کنند. داروهای مسکن به کاهش التهاب و تسکین درد در محل عارضه کمک می‌کنند. البته شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد داروهای ضد التهاب می‌توانند در ترمیم غضروف‌های آسیب‌دیده مؤثر باشند.

ورزش، درمان فیزیکی و تحریک الکتریکی

معمولاً از حرکات ورزشی، درمان‌های فیزیکی و تحریک الکتریکی به منظور کاهش فشار موجود در ناحیه بین استخوان کشکک و استخوان ران و نیز تقویت قسمت داخلی عضله چهارسر (شکل بالا) و عضلات همسترینگ استفاده می‌شود. عضلات همسترینگ گروهی از عضلات واقع در پشت ران هستند که وظیفه خم کردن زانو و عقب بردن پا از محل ران را بر عهده دارد. این روش‌های درمانی معمولاً باعث برطرف شدن مشکل زانو می‌شود. در ادامه، بعضی از این حرکات ورزشی شرح داده شده است. اما به خاطر داشته باشید که هیچ گونه حرکت ورزشی که باعث افزایش درد زانو می‌شود را نباید انجام دهید تا وقتی که درد زانو به طور کامل تسکین پیدا کند (مثلاً با استراحت دادن). همچنین لازم است از انجام فعالیت‌های فیزیکی تنش‌زا مانند مسابقات ورزشی خودداری شود.

یکی از حرکات ورزشی که برای این منظور می‌توان انجام داد، استفاده از یک دوچرخه ثابت است (دوچرخه‌ای که در حالت ثابت می‌توان با آن دوچرخه سواری کرد)، زیرا بر خلاف دویدن، این نوع از دوچرخه‌ها فشار زیادی بر روی زانو وارد نمی‌کنند. نکته مهم در این ورزش آن است که صندلی دوچرخه در ارتفاع بالا و به گونه‌ای تنظیم شود که وقتی رکاب دوچرخه به سمت پایین فشار داده می‌شود، زانو خم نباشد و پا به حالت صاف باشد. این ورزش در ابتدا معمولاً به مدت 15 دقیقه انجام می‌شود و در ادامه نهایتاً به حدود 30 دقیقه در روز می‌رسد.

یک ورزش دیگر که برای این منظور انجام می‌شود، خوابیدن به پشت و بالا بردن یک پا و نگه داشتن آن به مدت 5 ثانیه است. سپس پا به آرامی به روی زمین بازگردانده می‌شود. وقتی که این حرکت با یک پا انجام می‌شود، پای دیگر در حال استراحت است. یک ورزش دیگر شامل نشستن و کشیدن پاها به حالت صاف در جلو است. در این حالت، عضلات چهارسر ران را منقبض کرده و زانوها به مدت 5 ثانیه به روی زمین فشار داده می‌شوند. حرکت بعدی به صورت خوابیدن به پشت و قرار دادن یک حوله لوله شده در زیر ران پا می‌باشد. در این حالت، ران پا را بلند کرده و به مدت 5 ثانیه در هوا نگه دارید. سپس در حالی که زانو را کمی خم کرده‌اید، پا را پایین بیاورید.

حرکت ورزشی دیگری که تأثیر آن در بهبود عارضه نرمی کشکک زانو ثابت شده است، به این صورت است که پاها را از قسمت زانو از لب تخت آویزان کنید و سپس ساق پا را بالا بیاورید تا زانو صاف شود. هدف نهایی در تمامی این حرکات ورزشی آن است که بتوان هر حرکت را دو مرتبه در روز و در هر مرتبه 10 حرکت با پایی که درد می‌کند انجام داد. ورزش دیگری که می‌توان برای نرمی غضروف زانو انجام داد، آن است که پاها را از لب تخت آویزان کنید و ساق پا را به آرامی به حالت پاندولی بچرخانید و حرکت دهید. این حرکت به مدت دو دقیقه با هر پایی که درد دارد، انجام می‌شود.

زانوبند

هدف از انجام حرکات ورزشي در نوجواناني که از عارضه نرمي کشکک زانو رنج مي‌برند آن است که استخوان کشکک به جايگاه اصلي خود در امتداد استخوان ران بازگردانده شود. براي اين منظور، عضله پهن مايل خارجي ران (واستوس مدياليس) که وظيفه ثابت نگه داشتن کشکک را بر عهده دارد، تقويت مي‌شود. هنگامي که کشکک به حالت ثابت و پايدار درآمد و تعادل عضلات برقرار شد، درد زانو نیز تسکين پيدا مي‌کند. معمولاً براي نوجواناني که قصد دارند فعاليت ورزشي خود را ادامه دهند، توصيه مي‌شود که از يک زانوبند مناسب استفاده کنند تا کشکک در جاي خود ثابت نگه داشته شود. نوع مناسبي از زانوبند که معمولاً براي اين منظور مورد استفاده قرار مي‌گيرد، زانوبند نگهدارنده کشکک نام دارد. همچنين دوندگان مي‌توانند براي صاف نگه داشتن پاها، از کفي‌هاي طبي قوس‌دار در داخل کفش خود استفاده کنند تا پاي آن‌ها به صورت صاف قرار بگيرد.

ليزر درماني

لیزر درمانی یکی از روش‌های درمان نرمی غضروف زانو می باشد. در این روش از امواج ليزر با طول موج و فرکانس مخصوص به منظور تحريک فرايند ترميم سلولي و تسريع در رفع التهاب استفاده مي‌شود. به‌طورکلي وجود التهاب باعث افزايش درد و کند شدن روند بهبودي يک عارضه مي‌شود. اما طول موج‌هاي خاصي از ليزر مي‌توانند از طريق افزايش توليد ATP (واحد ذخيره‌کننده انرژي سلولي) در ميتوکندري سلول، فرايند ترميم سلولي را بهبود بخشيده و روند بهبودي موضع آسيب‌ديده را تسريع کنند. در واقع، افزايش فعاليت ميتوکندري باعث توليد بيشتر ATP و تأمين انرژي بيشتر براي سلول‌هاي آسيب‌ديده مي‌شود. هنگامي که براي سلول آسيب‌ديده انرژي بيشتري تأمين‌ شود، سلول آن را براي بهبودي و ترمیم خود صرف می‌کند. در حالی که وقتی یک سلول به مقدار ATP کافی دسترسی نداشته باشد، سرعت فعالیت‌های متابولیکی خود را کاهش می‌دهد تا بتواند انرژی باقیمانده را برای فعالیت‌های ضروری‌تر خود حفظ کند. بنابراین گاهی از اوقات، سلول‌ها بیشتر از آنکه به فکر ترمیم و بازسازی خود باشند، به دنبال حفظ انرژی باقیمانده و جلوگیری از تمام شدن آن خواهند بود. لیزر درمانی باعث شدت گرفتن روند تولید انرژی در سلول‌ها می‌شود و ATP بیشتری را در سلول تولید می‌کند. در نتیجه سلول می‌تواند بلافاصله و بدون هیچ محدودیتی این انرژی را صرف بهبود و ترمیم خود کند.

جراحی

اگر بعد از به کارگیری همه روش‌های درمانی که در بالا به آن اشاره شد، درد زانو همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است نشان دهنده آسیب‌دیدگی شدید غضروف باشد که برای درمان آن باید عمل جراحی زانو انجام داد.

درد در جلو یا ناحیه‌ی قدامی زانو، در واقع درد در بخشی از زانو است که اغلب به دلیل ناهنجاری مفصل پاتلوفمورال به وجود می‌آید و به ” زانو دوندگان ” مشهور می‌باشد. مفصل پاتلوفمورال در جایی قرار دارد که هنگام حرکت زانو، کاسه‌ (کشکک) زانو در امتداد استخوان ران جابه‌جا می‌شود. این عارضه رایج‌ترین آسیب مربوط به دوندگان است و عارضه‌ای شایع در بین بسیاری دیگر از ورزشکاران نیز محسوب می‌شود. اصطلاح پزشکی این عارضه “سندرم درد پاتلوفمورال” است.

برای آشنایی با آخرین روش های درمان نرمی غضروف کشکک زانو ، بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.