مزایای عمل جراحی بسته دیسک کمر

امروزه جراحی بسته کاربردهای گوناگونی دارد از جمله جراحی بسته ستون فقرات ، دیسک گردن، دیسک کمر و … .تزریق یکی دیگر از روش‌های درمانی جراحی بسته است که مانند روش جراحی بسته دیسک کمر با هدایت سونوگرافی به تسکین کمر درد کمک می‌کند. تزریق معمولاً پس از کامل شدن دوره درمان دارویی و یا فیزیوتراپی و پیش از روی آوردن به جراحی بسته دیسک کمر انجام می‌شود. 

تزریق علاوه بر تسکین درد در فرایند تشخیص نیز کاربرد دارد و به منظور تعیین منشأ درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع درمان‌های جراحی بسته

جراحی بسته کمر یا جراحی با حداقل تهاجم به آن عمل‌های جراحی گفته می‌شود که بیمار با تقبل هزینه جراحی بسته دیسک کمر فقط با ایجاد چند بریدگی کوچک (با قطر کمتر از 5/2 سانتی‌متر) و یا سوراخ‌های ریزی در پوست کمر درمان میشود .
پزشک با استفاده از این روش جراحی که از طریق بریدگی‌های کوچک انجام می‌شود، می‌تواند بدون بر هم زدن وضعیت طبیعی بافت‌های اطراف، به صورت کاملاً ایمن بر روی ستون فقرات بیمار کار کند. در نتیجه احتمال بروز عوارض بعد از جراحی دیسک کمر در بیمار کاهش پیدا می‌کند، بیمار سریع‌تر بهبود می‌یابد و می‌تواند زودتر به سراغ کار و فعالیت‌های عادی خود باز گردد.

---

تزریق بلوک اپیدورال

تزریق در فضای اپیدورال با هدف تسکین درد انجام می‌شود، گاهی اوقات تزریق به تنهایی درد را آرام می‌کند، اما معمولاً تزریق استروئید در فضای اپیدورال در کنار برنامه توان‌بخشی گسترده انجام می‌شود تا بهترین نتیجه به دست آید. تزریق استروئید در فضای اپیدورال علاوه بر درمان فتق دیسک کمری به منظور تسکین گردن درد ناشی از آسیب دیسک گردن نیز انجام می‌شود.

نحوه تأثیرگذاری تزریق استروئید در فضای اپیدورال

در تزریق استروئید در فضای اپیدورال داروی استروئیدی مستقیماً وارد فضای اپیدورال ستون فقرات می‌شود. گاهی اوقات داروی بی‌حسی موضعی و یا محلول نمک معمولی نیز علاوه بر استروئید در تزریق اپیدورال ، تزریق می‌شود تا این جریان مایعات واسطه‌های التهابی را از اطراف ناحیه منشأ درد دور کند.

عمل

تزریق استروئید در فضای اپیدورال معمولاً 15 تا 30 دقیقه زمان می‌برد و از پروتکل کاملاً استانداردی پیروی می‌کند:
•    بیمار دمر روی تخت اشعه ایکس می‌خوابد و بالشت کوچکی زیر شکم‌اش قرار داده می‌شود تا انحناء ملایمی در کمرش ایجاد شود. چنانچه بیمار در طی جراحی بسته دیسک کمر  احساس درد کند، می‌تواند بنشیند یا به پهلو در حالت خمیده ملایم دراز بکشد.

•    پوست ناحیه کمر تمیز و سپس با داروی بی‌حسی مشابه داروی مورد استفاده در دندانپزشکی بی‌حس می‌شود.

•    جراح سوزن را با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپ (اشعه ایکس پویا) وارد پوست می‌کند و به سمت فضای اپیدورال هدایت می‌کند. فلوئوروسکوپی نقشی حیاتی را در قرار گرفتن سوزن در موقعیت صحیح ایفاء می‌کند، بر اساس نتایج مطالعات کنترل، در بیش از 30 درصد تزریق‌های استروئید در فضای اپیدورالی که بدون استفاده از فلوئوروسکوپی انجام شده‌اند، دارو وارد فضای اشتباهی شده است.

•    پس از قرار گرفتن سوزن در موقعیت صحیح، ماده حاجب (رنگی) برای تایید محل سوزن تزریق می‌شود. سپس محلول استروئید در فضای اپیدورال تزریق می‌شود. اکثر بیماران علی‌رغم تزریق آهسته محلول استروئید به دلیل مقدار محلول مورد استفاده فشار اندکی را احساس می‌کنند، برای تزریق در کمر با توجه به رویکرد و استروئید مورد استفاده 3 تا 10 میلی لیتر محلول به کار برده می‌شود. فشار تزریق داخل دیسک معمولاً دردناک نیست.

•    بیمار پس از تزریق 15 تا 20 دقیقه پیش از مرخص شدن تحت نظر قرار می‌گیرد.

تکرار تزریق : حداکثر 3 تزریق را می‌توان در یک بازه زمانی 6 ماهه انجام داد. این تزریق‌ها معمولاً با فاصله 2 تا 3 هفته‌ای از یکدیگر انجام می‌شود. دوره درمان دیسک کمر 3 تزریقی معمول است، اما درد بیمار غالباً پس از تزریق اول یا دوم تا حد قابل توجهی آرام می‌شود، در این صورت نیازی به تزریق سوم نخواهد بود.

مزایا 

بلوک اعصاب اپیدورال برای تسکین درد بسیار مؤثر است. اثر تسکین دهنده این تزریق‌ها معمولاً دو روز پس از عمل آشکار می‌شود. این تزریق در کنار فیزیوتراپی سبک زندگی بدون دردی را برای بسیاری از بیماران به ارمغان می‌آورد.

 تزریق ازون

ازون گازی با انحلال‌پذیری بالا و خاصیت اکسید کنندگی قوی است. اوزون در تماس با مایعات زیستی فراورده‌های لیپید ترکیب شده با اکسیژن و گونه‌های اکسیژن واکنش پذیر را به دست می‌دهد. این مواد در واکنش با سلول‌های سفید خون تولید سیتوکین‌ها، پروتئین‌های تأثیرگذار بر واکنش‌های التهابی، را تحریک می‌کنند و رسیدن اکسیژن به بافت‌ها توسط سلول‌های قرمز را بهبود می‌بخشند.

ازون در درمان بسیاری از سندرم‌های دردناک درگیر کننده مفصل، عضله و تاندون کاربرد دارد و حتی در صورت ابتلا به اختلال اعصاب محیطی نیز مفید است.

نحوه تأثیرگذاری ازون

گاز اکسیژن ـ اوزون داخل دیسک آسیب دیده تزریق می‌شود. با استفاده از سوزن گاز به طور مستقیم وارد دیسک می‌شود و حجم داخل دیسک کاهش می‌یابد؛ این امر به دلیل اکسیداسیون پروتئوگلیکان‌ها، پروتئین‌های موجود در مرکز ژلاتین مانند دیسک (نوکلئوس پولپوزوس)، صورت می‌گیرد. با کاهش حجم دیسک، فشار روی اعصاب نیز کاهش می‌یابد و به این ترتیب در نهایت درد از بین می‌رود.

عمل

این عمل در اتاق عمل و توسط متخصص دیسک کمر انجام می‌شود. متخصص هوش‌بری بیمار را نیم ساعت پیش از عمل با تزریق داروی آرام بخش آماده می‌کند و سپس بیمار به اتاق عمل آورده می‌شود و به پهلو به گونه‌ای خوابانده می‌شود که سمت آسیب دیده رو به بالا قرار گیرد و مفصل‌های ران و زانوها در حالت جنینی خمیده باشد. تخت به گونه‌ای تنظیم می‌شود تا برآمدگی رو به بالایی پیدا کند و جراح راحت‌تر بتواند به دیسک دسترسی داشته باشد. سپس گاز با استفاده از سوزن شیبا داخل دیسک و پارگی‌های حلقوی پخش می‌شود. در این عمل حتماً باید از فلوئوروسکوپ استفاده شود، تصویرهای پیشین ـ پسین و جانبی موقعیت سوزن داخل دیسک را تایید می‌کند. نوک سوزن دقیقاً در وسط نوکلئوس پولپوزوس (مرکز دیسک) قرار داده می‌شود.

مخلوط اکسیژن ـ اوزون توسط دستگاه مولد اوزون پزشکی (اوزون لاین E 80، ساخت بولونیا ایتالیا) در لحظه تولید می‌شود. فیلتر باکتری‌شناس میلی‌پور پیش از وارد شدن مخلوط گاز به فضای دیسک بین سوزن و سرنگ قرار داده می‌شود. سپس مخلوط اکسیژن ـ اوزون با سرعت تقریبی 10 میلی لیتر در دقیقه در فضای دیسک آزاد می‌شود. مخلوط گاز داخل فضای دیسک در تصاویر فلوئوروسکوپی مشخص است و جراح بر انتشار و پخش آن در فضای دیسک و فتق نظارت دارد. بیمار شب تحت نظر قرار می‌گیرد و فردا صبح مرخص می‌شود. بیمار یک هفته پس از عمل می‌تواند به سر کار برگردد. متوسط زمان تکمیل عمل حدود 15 دقیقه است.

مزایا

تزریق اکسیژن ـ ازون برای رفع علائم دیسک کمر علاوه بر این که نسبت به جراحی دوران بهبود کوتاه‌تر و عوارض کمتری را به دنبال دارد، دارای مزایای دیگری است که در ادامه شماری از آنها را نام می‌بریم:
•    تهاجم حداقل
•    سرپایی بودن عمل
•    کوتاه‌تر بودن زمان انجام عمل
•    هزینه کمتر نسبت به جراحی
•    بدون درد بودن عمل.

 RF(رادیو فرکوئنسی)

نوروتومی رادیوفرکوئنسی نوعی عمل بسته دیسک کمر است که به منظور تسکین درد مفصل فاست یا ساکروایلیاک ناشی از بیماری‌های التهابی مفصل یا دیگر تغییرات فرسایشی یا انواع آسیب دیدگی انجام می‌شود.

در عمل جراحی بسته دیسک کمر، عصب‌های معین با امواج رادیوفرکوئنسی سوزانده می‌شود تا در انتقال سیگنال‌های درد به مغز اختلال ایجاد شود و درد تسکین یابد.
سوزاندن یا قطع عصب رادیوفرکوئنسی به دو روش اصلی انجام می‌شود:

•    قطع عصب شاخه میانی بر عصب‌های حامل درد از مفصل‌های فاست اثر می‌گذارد.

•    قطع عصب شاخه خارجی بر عصب‌های انتقال دهنده درد از مفصل‌های ساکروایلیاک اثر می‌گذارد.

نحوه تأثیرگذاری رادیوفرکوئنسی

در این عمل بسته دیسک کمر انرژی رادیوفرکوئنسی بر بدن بیمار اعمال می‌شود، امواج رادیوفرکوئنسی با هدایت جریان مشابه مداری الکتریکی عمل می‌کنند. هر گونه مقاومت در برابر این جریان انرژی دما را افزایش می‌دهد و حرارت بالایی در محل مقاومت بیشینه ایجاد می‌شود که می‌توان از آن برای قطع یا مسدود کردن بافت بهره گرفت.

عمل

بیمار پیش از عمل جراحی بسته دیسک کمر ، رادیوفرکوئنسی برای کاهش هر گونه ناراحتی طی عمل از طریق سرم آرام‌بخش ملایم و داروی بی‌حسی موضعی دریافت می‌کند. بیمار در طول عمل برای کمک به پیشبرد عمل هوشیار است. جراح و بیمار پیش از عمل در مورد نوع بی‌حسی با هم صحبت می‌کنند.
این عمل تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین بیمار هوشیار است، اما هیچ دردی حس نمی‌کند. پزشک سوزن کوچکی را در محدوده دردناک تحت درمان فرو می‌کند و با توجه به تصاویر اشعه ایکس سوزن را دقیقاً به ناحیه مورد نظر هدایت می‌کند. سپس میکروالکترود برای شروع فرایند تحریک از وسط سوزن عبور داده می‌شود.پزشک در طول عمل از بیمار سوال می‌کند که آیا سوزشی حس می‌کند یا خیر. پزشک به کمک فرایند تحریک متوجه می‌شود که آیا الکترود در بهترین ناحیه قرار گرفته است یا خیر.

پس از قرار گرفتن سوزن و الکترود در نقطه مورد نظر، جریان اندکی رادیوفرکوئنسی از طریق الکترود به بافت پیرامون فرستاده می‌شود و به این ترتیب بافت گرم می‌شود. بیمار نباید هنگام گرم شدن بافت احساس ناراحتی کند.

مزایا

ایمنی و کارآمدی رادیوفرکوئنسی در تسکین انواع درد به اثبات رسیده است. به علاوه بیمار به خوبی این عمل را تحمل می‌کند و پس از عمل با عوارض انگشت شماری مواجه می‌شود. احتمال اندکی وجود دارد که محل ورود سوزن عفونت کند و خونریزی داشته باشد.

تزریق فاست

تزریق در مفصل فاست به دو دلیل انجام می‌شود:

.    تشخیص (تعیین منشأ درد)

.    درمان (درمان نابه‌هنجاری تشخیص داده شده)

اگر از درد گردن، بازو، کمر یا پای (سیاتیک) نشأت گرفته از التهاب مفصل‌های فاست رنج می‌برید، تزریق فاست می‌تواند بسیار برایتان مفید باشد. این تزریق معمولاً به بیمارانی توصیه می‌شود که دردشان در برابر دیگر درمان‌های محافظانه‌کارانه غیرجراحی، مانند مصرف داروهای ضدالتهاب خوراکی، استراحت، بستن بریس و کمربند طبی یا فیزیوتراپی، مقاوم بوده است.

نحوه تأثیرگذاری تزریق در مفصل فاست

تزریق مفصل فاست به صورت داخل مفصلی انجام می‌شود و شاخه‌های میانی اعصاب را در محل تزریق دارو به عصب مسدود می‌کند.این عمل‌ تحت بی‌حسی موضعی و ضمن هوشیار بودن بیمار، تقریباً مانند زمان مراجعه به دندانپزشک، انجام می‌شود.

عمل

این تزریق شامل مراحل زیر است:

•    این عمل معمولاً بدون استفاده از داروی آرام بخش انجام می‌شود، با این حال بیمار در صورت لزوم از طریق سرم داروی آرام بخش دریافت می‌کند.
•    بیمار روی تخت عمل دراز می‌کشد و پوست ناحیه مورد نظر کاملاً پاک می‌شود.
•    سپس پزشک داروی بی‌حسی را وارد بخش کوچکی از پوست می‌کند که سوزش چند ثانیه‌ای ایجاد می‌کند.
•    پزشک با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپی سوزن بسیار ظریفی را وارد مفصل فاست می‌کند.
•    مقدار اندکی از ماده حاجب برای تایید محل صحیح سوزن و وارد شدن دارو داخل مفصل تزریق می‌شود.
•    پس از اطمینان از قرارگیری سوزن در موقعیت مناسب، اندکی از مخلوط داروی صدالتهاب (استروئید/ کورتیزون) و بی‌حسی (مانند لیدوکائین) به آهستگی درون مفصل تزریق می‌شود.

مزایا : درد حدود 50 درصد بیماران پس از تزریق تا حدی تسکین می‌یابد. آرام شدن درد از چند روز تا چند ماه ادامه دارد و به این ترتیب بیمار می‌تواند بدون درد برنامه فیزیوتراپی را دنبال کند. این عمل را در صورت مؤثر بودن تزریق اولیه و بروز مجدد درد می‌توان 3 بار در سال تکرار کرد

تزریق ساکرویلیاک

مفصل‌های ساکروایلیاک در کنار ستون فقرات قرار دارد و استخوان خاجی را به مفصل‌های ران دو سمت بدن متصل می‌کند. دو مفصل ساکروایلیاک در سمت‌های راست و چپ وجود دارد. التهاب و یا بدکاری مفصل این ناحیه به بروز درد می‌انجامد.

تزریق ساکروایلیاک هدف دوگانه‌ای را دنبال می‌کند: این تزریق هم برای تشخیص منشأ درد و هم برای تسکین درد انجام می‌شود. گاهی اوقات این دو هدف طی دو عمل جداگانه محقق می‌شود، یعنی بیمار ابتدا تحت عملی کاملاً تشخیصی قرار می‌گیرد، اگرچه این دو منظور غالباً در یک تزریق برآورده می‌شود.

نحوه تأثیرگذاری تزریق ساکروایلیاک

تزریق تشخیصی ساکروایلیاک به منظور تایید تشخیص بدکاری احتمالی این مفصل انجام می‌شود. ابتدا مفصل با داروهایی مانند لیدوکائین بی‌حس می‌شود و سپس پزشک با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپی تزریق را با دقت انجام می‌دهد. پس از وارد شدن سوزن به مفصل ساکروایلیاک، ماده حاجب در مفصل تزریق می‌شود تا اطمینان حاصل شود که سوزن در محل مناسب قرار گرفته است و دارو در ناحیه مورد نظر پخش خواهد شد. سپس داروی بی‌حسی داخل مفصل تزریق می‌شود.
تزریق درمانی ساکروایلیاک به منظور تسکین درد ناشی از بدکاری این مفصل به روشی مشابه تزریق تشخیصی انجام می‌شود، جز این که در تزریق درمانی از داروی ضدالتهاب (کورتیکواستروئید) استفاده می‌شود تا التهاب داخل مفصل کاهش یابد و در نتیجه درد از بین برود.

عمل

عمل تزریق ساکروایلیاک معمولاً در اتاق عمل معمولی یا مخصوص انجام می‌شود. این روش جراحی بسته دیسک کمر معمولاً چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و بیمار همان روز مرخص می‌شود.
مراحل انجام عمل عبارت‌اند از:

•    پس از آن که بیمار با آگاهی کامل رضایت نامه را امضا کرد، به اتاق عمل برده می‌شود و روی شکم روی تخت رادیوگرافی دراز می‌کشد. یک بالشت برای راحتی بیمار زیر لگن وی قرار داده می‌شود.
•    علائم حیاتی بیمار، مانند فشار خون و نبض، طی عمل کنترل می‌شود.
•    بسته به ترجیح بیمار و پزشک، بیمار می‌تواند برای راحتی بیشتر از طریق سرم داروی آرام بخش دریافت کند.
•    پوست روی مفصل ساکروایلیاک به منظور استریل بودن با محلول بر پایه ید یا ضدعفونی کننده بر پایه الکل تمیز می‌شود.
•    در طول عمل از دستکش‌های استریل استفاده می‌شود.
•    محل ورود سوزن برای راحتی بیمار غالباً با دارو بی‌حس می‌شود. پزشک پس از آن که سوزن را با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپی وارد مفصل ساکروایلیاک کرد، ماده حاجب، رنگ قابل مشاهده در تصاویر اشعه ایکس، را تزریق می‌کند تا مطمئن شود که سوزن دقیقاً داخل مفصل ساکروایلیاک قرار گرفته است و محلول دارو به خوبی در مفصل پخش می‌شود.
•    پس از اطمینان از مناسب بودن محل سوزن در مفصل، داروی درمانی و یا تشخیصی در مفصل تزریق می‌شود.

•    دو نوع دارو معمولاً تزریق می‌شود:
o    داروی بی‌حسی موضعی (معمولاً لیدوکائین یا بوپیواکائین) داخل مفصل تزریق می‌شود، تسکین درد آنی موید این مطلب است که مفصل ساکروایلیاک منشأ درد به شمار می‌رود. از این محلول برای تشخیص بدکاری مفصل ساکروایلیاک استفاده می‌شود.
o    داروی ضدالتهاب (معمولاً کورتیکواستروئید) التهاب داخل مفصل را کاهش می‌دهد و این کاهش التهاب به نوبه خود تسکین طولانی مدت، چند ماهه تا یک ساله، درد را به دنبال دارد. این محلول کاربرد درمانی دارد.

 نوکلوپلاستی لیزری

نوکلئوپلاستی برای بیمارانی مفید است که از گردن درد و کمر درد ناشی از بیرون زدگی جزیی دیسک رنج می‌برند. پزشک برای تشخیص مناسب بودن این روش برای بیمار، وی را معاینه می‌کند و از روش‌های تصویربرداری پزشکی بهره می‌گیرد. پزشک با توجه به تصاویر ام آر آی یا سی تی اسکن اطمینان حاصل می‌کند که بیرون‌زدگی دیسک ناشی از ابتلا به عارضه‌ای زیربنایی مانند بیماری‌های التهابی مفصل یا دیکر بیماری‌های مزمن نیست. پس از آن که مشخص شد که بیمار صرفاً با بیرون زدگی دیسک، و نه هیچ بیماری مزمنی، مواجه است و درمان‌های محافظانه کارانه غیرجراحی نیز موفقیت‌آمیز نبود، جراح انجام نوکلئوپلاستی را پیشنهاد می‌دهد.

نحوه تأثیرگذاری نوکلئوپلاستی

نوکلوپلاستی یا دیسککتومی عملی سرپایی یا تهاجم حداقل است که به منظور کاهش فشار دیسک‌های بیرون زده گردن یا کمر انجام می‌شود. هر چند این عمل برای درمان موارد پارگی دیسک یا دیگر اختلال‌های فرسایشی دیسک مؤثر نیست، اما جایگزینی رضایت‌بخش برای جراحی باز کمر در موارد بیرون زدگی جزیی دیسک محسوب می‌شود. کارآمدی نوکلئوپلاستی مرهون دقت فوق العاده و دوران بهبود بسیار کوتاه پس از عمل است.

عمل

نوکلئوپلاستی درد را با کاهش ورم دیسک برجسته و در نتیجه کاهش فشار روی اعصاب تسکین می‌دهد. این عمل مراحل زیر را دربردارد:
•    سوزن راهنما در بدن بیمار در فضای دیسک بیرون زده فرو برده می‌شود.
•    سپس کاتتر از میان سوزن عبور داده و وارد دیسک می‌شود.
•    نوک کاتتر میدان پلاسما را در دیسک تولید می‌کند.
•    ماده دیسک در این میدان متلاشی می‌شود و در نتیجه دیسک کوچک شده و به اندازه طبیعی برمی‌گردد.
این عمل کمتر از یک ساعت زمان می‌برد و بیمار پس از مدتی تحت نظر بودن مرخص می‌شود.

مزایا

در این عمل عوارض جراحی دیسک کمر به روش باز ، مانند عفونت، تا حد زیادی کاهش می‌یابد.