ورم زانو: علت و درمان سریع ورم زانو پای راست و چپ

ورم زانو مشکلی شایع است که به دلیل تجمع مایع در مفصل زانو یا اطراف آن ایجاد می شود. این عارضه معمولاَ ‹آب آوردن زانو› یا ‹ پلورال مفصل زانو› نامیده می شود. ورم زانو می تواند به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود و ممکن است حرکت پا را محدود کرده و راه رفتن را دشوار سازد.

ورم زانو عمدتا پس از آسیب دیدگی زانو ایجاد می شود، اما گاها دلیل مشخصی ندارد و در نتیجه مشکل مداوم زانو بوجود می آید.

علت ها و دلایل ورم زانو

زانو دارای یک کپسول مفصلی است که همانند کیسه ای عمل می کند که کل مفصل را احاطه کرده. این کپسول شامل مایع سینوویالی است که مفصل را تغذیه کرده و باعث روان شدن حرکت آن می شود، بنابراین مفصل زانو می تواند به آرامی حرکت کند . کپسول مفصل زانو همانند ظرفی عمل می کند که مایع را درون مفصل زانو نگه می دارد. ورم زانو و گاها درد پشت زانو معمولا زمانی بوجود می آید که مقدار زیادی از این مایع در کپسول ایجاد شود. موارد زیر نیز می توانند به ورم زانو منجر شوند:

الف) خونریزی در مفصل: که با نام همارتروز شناخته می شود. این عارضه معمولا به دلیل آسیب دیدگی ایجاد می شود و در نهایت (در طی چند دقیقه) موجب ورم زانو می شود.

ب) تجمع مایع سینوویال: که با نام ‹آب آوردن زانو› یا ‹ پلورال مفصل زانو› شناخته می شود. این نوع ورم زانو به طور تدریجی ایجاد می شود و بسته به مقدار ان می تواند هر از چند گاهی بهبود یابد و دوباره ایجاد شود.

ورم زانو معمولاَ به صورت یکی از چهار شکل زیر ایجاد می شود:

1. ورم سریع: که بلافاصله پس از آسیب دیدگی ایجاد می شود.
2. ورم با وقفه: که ساعت ها پس از آسیب دیدگی ایجاد می شود.
3. ورم تدریجی: که بدون وجود اسیب دیدگی ایجاد شده و اغلب در حال نوسان است.
4. ورم سریع: که کاملاَ ناگهانی و بدون وجود هیچ نوع اسیب دیدگی ایجاد می شود.

ورم سریع پس از آسیب دیدگی

ورم سریع زانو که بلافاصله دقایقی پس از آسیب دیدگی ایجاد می شود، معمولا به دلیل همارتروز بوده یعنی زمانیکه خون در مفصل جمع می شود. آنچه اتفاق می افتد آن است که ساختاری در زانو آسیب می بیند و شروع به خونریزی می کند و باعث فشار آمدن به مفصل می شود. در این صورت زانو احساس تنش و درد شدیدی خواهد داشت و دچار کبودی می شود. ورم زانو ناشی از همارتروز، سه دلیل اصلی دارد که عبارتند از:

1. پارگی رباط: زمانیکه یک رباط قطع می شود (کاملاَ پاره می شود). این شایع ترین علت است و معمولا شامل پارگی رباط قدامی می شود.
2. پارگی منیسک : پارگی لبه بیرونی پوشش غضروفی زانو که می تواند منجر به صدا دادن زانو شود
3. شکستگی استخوان: شکستگی یکی از استخوان های زانو

ورم با تأخیر زانو پس از آسیب دیدگی

اگر ورم زانو چند ساعت یا چند روز پس از آسیب دیدگی ایجاد شود، احتمال اینکه به دلیل افزایش مایع سینوویالی در مفصل ، پلورال زانو، باشد بسیار زیاد است. این اتفاق زمانی می افتد که چیزی درون زانو آسیب دیده باشد و این آسیب دیدگی باعث اذیت شدن زانو و در نهایت افزایش مایع سینوویالی می شود. میزان ورم زانو متغیر است اما به اندازه همارتروز نبوده و زانو معمولاَ احساس تنش نمی کند.

پارگی منیسک (غضروف زانو) اغلب چند روز پس از آسیب دیدگی اولیه زانو، منجر به کیست زانو و ورم زانو می شود.

شایع ترین علل پلورال مفصل زانو عبارتند از:

1. پارگی منیسک : پارگی لبه بیرونی پوشش غضروفی زانو (بخش داخلی منیسک دارای جریان خون ضعیفی است بنابراین در زمان اسیب دیدگی خیلی دچار خونریزی نمی شود.)

1. پیچ خوردگی زانو: زمانیکه رباط بیش از حد کش بیاید به تعداد کمی از بافت ها آسیب می رساندن، اما خود سالم باقی می ماند.

ورم تدریجی بدون وجود آسیب دیدگی

ورم زانو که به طور تدریجی اتفاق می افتد بیش از اینکه نشانه وجود آسیب دیدگی باشد، معمولاَ نشانه وجود بیماری زمینه ای زانو است. میزان مایع زانو کم و زیاد می شود و مقدار آن متغیر است. معمولا فقط مقدار خفیف تا متوسطی از تورم ایجاد می شود.

آرتروز زانو شایع ترین دلیل ورم تدریجی زانو است ، و اغلب به آن ‹آب آوردن زانو› می گویند.

ورم سریع زانو بدون وجود آسیب دیدگی

شایع ترین علل این نوع عارضه عبارتند از:

عفونت: عفونت ها در مایع تولید شده در مفصل ایجاد می شود و به ورم زانو منجر می شود. این نوع عفونت ها معمولا پس از جراحی یا بریدگی های عمیق ایجاد می شوند، اما گاهی عفونتی که در بدن وجود دارد به مفصل شما سرایت می کند. برای بدن دشوار است که با عفونت مفصل مبارزه کند، بنابراین گاهی به جراحی نیاز است.

نقرس: سطح بالای اسید اوریک (که به عنوان بخشی از فرایند گوارش تولید می شود) باعث ایجاد بلورهایی تیز و سوزنی شکل در مفاصل می شود که به التهاب و آب آوردن زانو منتهی می شود. این مشکل معمولاَ با رژیم غذایی مناسب و دارو درمان می شود.

دیگر دلایل ورم زانو

معمولا ورم زانو در داخل مفصل زانو باقی می ماند زیرا کپسول مفصل همانند یک مانع عمل کرده و مانع خروج مایع درون مفصل می شود. با این وجود، ورم زانو میتواند در خارج از کپسول مفصلی نیز رخ دهد که در این صورت به آن تورم خارج مفصلی گویند. موارد زیر از شایع ترین انواع تورم خارج مفصلی هستند:

• آماس کیسه های مفصلی: بورس کیسه های کوچک پر از مایعی هستند که به منظور کاهش اصطکاک زانو بین استخوان ها و بافت های نرم قرار گرفته اند. اگر دچار اصطکاک بیش از حد شوند، متورم خواهند شد. در این صورت به جای تورم کل زانو، کیسه های تورمی ایجاد خواهد شد. تورم در جلوی کپسول زانو معمولا به دلیل آماس کیسه های مفصلی جلوی کشکک ایجاد می شود.

• هماتوم: ترومای بلانت دربافت های نرم اطراف زانو می تواند باعث خونریزی شود. خون در اطراف عضلات جمع می شود، توده سفتی را ایجاد کرده و سبب خشک شدن زانو می شود.

علل نادر تورم زانو

دررفتگی و انحراف کشکک زانو: کشکک معمولا در شیاری در مقابل زانو به شکل لغزنده قرار دارد، اما یک مصدومیت قوی می تواند آن را خارج کرده و به پهلوها براند و در نتیجه زانو متورم شود.

زانوی دونده: سوزش تاندون پاتلا می تواند به تورم خفیف جلوی زانو منجرشود.

تومور: تومورهای مختلفی وجود دارند که میتوانند علت ورم زانو باشند .

ترومبوز ورید عمقی (DVT): لخته خون دریکی از وریدهای عمقی است که عمدتا در پا ایجاد می شود. آنها معمولا دردناک، سوزان و قرمز بوده و اکثرا پس از استراحت طولانی در بستر، جراحی یا سفر هوایی اتفاق می افتند. ترومبوز ورید عمقی به درمان فوری نیاز دارد، بنابراین اگر شک کردید که ممکن است به این عارضه دچار باشید سریعاَ به پزشک خود مراجعه کنید.

همارتروز خود به خودی: خونریزی ناگهانی درون مفصلی درکسی که با مشکل لخته شدن خون مواجه است یا از رقیق کننده های خونی نظیر وارفارین استفاده می کند، دیده می شود.

درمان ورم زانو

درمان ورم زانو به علت تورم بستگی دارد، اما شایع تری روش های کاهش تورم زانو و درمان زانو درد عبارتند از:

1. یخ: برای کند کردن سرعت جریان خون و بنابراین کاهش تورم و درد مورد استفاده قرار می گیرد.
2. فشرده سازی: میتوان از بانداژهای لوله ای و زانو بندها برای فشرده کردن زانو استفاده کرد. این کار به کاهش تورم کمک می کند.
3. دارو: ممکن است برای کاهش تورم زانو، داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب نظیر ایبوپروفن تجویز شوند.
4. آسپیراسیون: می توان آب زانو را با سوزن تخلیه کرد، البته این کار توسط پزشک انجام می شود. اما گاهی زانو دوباره آب می آورد.
5. تزریق کورتیزون: کورتیزون یک هورمون استروئیدی است که سیستم ایمنی بدن را سرکوب میکند و باعث کاهش التهاب و دردمی شود.
6. بالا نگه داشتن: بالا نگه داشتن زانو تاسطح قلب می تواند به درمان ورم زانو کمک کند، زیرا نیروی گرانش باعث جذب مایع داخل زانو می شود.
7. استراحت: کاهش سطح فعالیت به برداشتن فشار مضاعف از زانو کمک میکند، در این صورت ورم زانو کاهش می یابد؛ در غیر این صورت زانو همواره اذیت خواهد شد

در صورتی که مطالب بالا مورد توجهتان قرار گرفت، مقالات مکمل زیر را نیز مطالعه فرمایید: