تفاوت فیزیوتراپی با طب فیزیکی در چیست؟

تفاوت بین فیزیوتراپی و طب فیزیکی در درمان درد چیست؟

برای درک تفاوت این دو روش، ابتدا باید نقش افراد متخصص در هر حوزه، نوع تخصص، نحوه مداخله و هدف از درمان را بشناسیم. در این بخش، به شما نشان می‌دهیم که پزشک طب فیزیکی چه مسئولیت‌هایی دارد و فیزیوتراپیست چگونه نقش مکمل درمان را ایفا می‌کند.

نقش پزشک طب فیزیکی و فیزیوتراپیست در طرح درمان

در ساده‌ترین تعریف، پزشک طب فیزیکی یا «متخصص طب فیزیکی و توانبخشی» کسی است که پس از گذراندن دوره پزشکی عمومی و تخصص، صلاحیت تشخیص و طراحی طرح درمان برای مشکلات اسکلتی‌عضلانی، عصبی و حتی عضوی دارد.
در مقابل، فیزیوتراپیست یک درمانگر غیرپزشک است که در زمینه اجرای تکنیک‌های درمانی مانند ورزش درمانی، الکتروتراپی، ماساژدرمانی، اولتراسوند و غیره تخصص دارد.
به بیان ساده‌تر، پزشک طب فیزیکی مسئول ارزیابی، تشخیص و تجویز نوع درمان است و فیزیوتراپیست، اجراکننده‌ی آن درمان است. البته در برخی کلینیک‌های پیشرفته مانند کلینیک دکتر یزدانی، این دو نقش به‌صورت هماهنگ و مکمل انجام می‌شود.

فرم رزرو نوبت

تفاوت در تجهیزات مورد استفاده

در طب فیزیکی، امکانات گسترده‌تری برای ارزیابی و تشخیص دقیق وجود دارد. از جمله: دستگاه نوار عصب و عضله

آزمایش‌های نوار عصب و عضله (EMG و NCS) برای بررسی بسیاری از اختلالات عضلانی و عصبی استفاده می‌شوند.

 تست‌های تشخیصی عملکرد عضلات، بررسی اختلالات راه‌رفتن، یا حتی تحلیل بیومکانیکی. این تجهیزات به پزشک کمک می‌کند که علت اصلی درد را به‌درستی تشخیص دهد.
در مقابل، تجهیزات فیزیوتراپی بیشتر درمان‌محور هستند؛ مانند دستگاه‌های شاک‌ویو، اولتراسوند، لیزر کم‌توان، TENS، پک‌های گرم و سرد، دستگاه‌های تمرینی، و غیره.
پس اگر نیاز به تشخیص دقیق دارید، ابتدا به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید؛ اما اگر درد تشخیص داده شده و تنها نیاز به درمان دارید، فیزیوتراپی مرحله بعدی کار است.

بررسی کاربرد هر روش در درمان دردهای دوران بارداری

بارداری شرایط خاصی را در بدن مادر ایجاد می‌کند که باعث ایجاد فشار در ناحیه کمر، لگن، زانو و حتی گردن می‌شود. در چنین شرایطی، انتخاب بین فیزیوتراپی یا طب فیزیکی بسیار مهم است.
اگر درد شما شدید، پایدار یا همراه با علائم عصبی (مانند بی‌حسی، گزگز، ضعف عضله) است، توصیه می‌شود ابتدا توسط پزشک طب فیزیکی معاینه شوید. او می‌تواند با در نظر گرفتن وضعیت بارداری، خطرات را بررسی کرده و روش‌های ایمن را انتخاب کند.
اما اگر درد شما خفیف تا متوسط است و پزشک اجازه داده، فیزیوتراپی دوران بارداری می‌تواند با تمرینات تخصصی، الکتروتراپی سطح پایین، ماساژ درمانی ملایم یا تکنیک‌های تنفسی به تسکین درد کمک کند.
در کلینیک دکتر یزدانی، خدمات ویژه‌ای برای بانوان باردار با نظارت هم‌زمان پزشک طب فیزیکی و فیزیوتراپیست ارائه می‌شود تا حداکثر ایمنی و اثربخشی حاصل گردد.

مقایسه طب فیزیکی و فیزیوتراپی؛ مزایا و معایب هر روش

هیچ روشی کامل و بی‌نقص نیست؛ انتخاب بین طب فیزیکی یا فیزیوتراپی بسته به نوع درد و شرایط بدن شما متفاوت است. در این قسمت، مزایا و محدودیت‌های هرکدام را بررسی می‌کنیم تا با دیدی بازتر تصمیم بگیرید که از کدام روش بهره بگیرید.

مزایای طب فیزیکی

یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت طب فیزیکی، توانایی پزشک در تحلیل هم‌زمان چند عامل تأثیرگذار در درد بیمار است. به‌عنوان مثال، در مورد بیماری دیسک گردن، پزشک می‌تواند هم ساختار آناتومیک را ارزیابی کند، هم تأثیر آن بر اعصاب را بسنجد و هم داروی مناسب برای کنترل التهاب تجویز کند.
در مواردی مثل دوران بارداری، که مصرف برخی داروها یا حرکات فیزیکی محدودیت دارند، متخصص طب فیزیکی می‌تواند با دانش تخصصی خود راهکارهای ایمن‌تری را طراحی کند. این توانایی چندبعدی در درمان، وجه تمایز اصلی پزشک طب فیزیکی با درمانگرهای صرفاً اجرایی است.

معایب طب فیزیکی

برخی از بیماران ممکن است طب فیزیکی را تنها به‌عنوان مرحله مشاوره ببینند، در حالی‌که انتظار درمان عملی دارند. همچنین، چون جلسات پزشک معمولاً به‌صورت ماهانه یا دوره‌ای تنظیم می‌شود، بیمار نیازمند پیگیری درمان توسط فیزیوتراپیست است.
در برخی مناطق یا مراکز درمانی، خدمات تخصصی طب فیزیکی در دسترس نیست یا فاصله زمانی تا نوبت گرفتن زیاد است که می‌تواند روند درمان را با تأخیر مواجه کند.

مشاوره رایگان

مزایای فیزیوتراپی

فیزیوتراپی روشی قابل‌اعتماد و مقرون‌به‌صرفه برای بیماران با دردهای مزمن یا مشکلات عملکردی است. در صورت پیگیری مستمر، فیزیوتراپی می‌تواند بدون نیاز به دارو یا جراحی، تأثیر درمانی پایداری داشته باشد.
بسیاری از بیماران بعد از ۴ تا ۸ جلسه فیزیوتراپی، بهبود چشمگیری در دامنه حرکتی، شدت درد و کیفیت خواب خود تجربه می‌کنند. این نتایج برای بیمارانی که نمی‌توانند دارو مصرف کنند (مثلاً خانم‌های باردار یا سالمندان)، بسیار ارزشمند است.

معایب فیزیوتراپی

گرچه فیزیوتراپی در درمان بسیاری از مشکلات مؤثر است، اما در صورتی‌که بدون ارزیابی اولیه پزشکی انجام شود، ممکن است اثر معکوس داشته باشد. برای مثال، استفاده اشتباه از دستگاه‌های کشش یا تمرینات سنگین می‌تواند وضعیت بیمار را وخیم‌تر کند.
همچنین، در شرایطی مثل فتق دیسک شدید یا شکستگی پنهان، فیزیوتراپی بدون تشخیص طبی می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل، همیشه توصیه می‌شود فرآیند درمان تحت نظارت تخصصی طراحی شود و صرفاً اجرا توسط فیزیوتراپیست انجام شود.

در چه مواقعی باید به فیزیوتراپی مراجعه کنیم؟

فیزیوتراپی زمانی توصیه می‌شود که تشخیص اولیه توسط پزشک انجام شده باشد و هدف، کاهش علائم، افزایش عملکرد و جلوگیری از پیشرفت بیماری باشد. اما حتی در برخی موارد ساده‌تر هم، بیمار می‌تواند با ارجاع مستقیم وارد فرآیند فیزیوتراپی شود.

مراجعه به فیزیوتراپی در شرایط زیر بسیار رایج و مؤثر است:

• بعد از یک دوره بی‌تحرکی یا بستری‌شدن
• هنگام تجربه دردهای وضعیتی ناشی از نشستن یا ایستادن طولانی
• در مواردی که درد با حرکت خاصی بیشتر می‌شود (مانند بالا بردن دست، خم‌شدن یا چرخیدن گردن)
• زمانی که ضعف عضلانی، کاهش تعادل یا خشکی مفصل احساس می‌شود
• پس از پایان دوران بارداری، برای بازیابی عضلات کف لگن، شکم و کمر

در کلینیک دکتر یزدانی، فیزیوتراپی حتی به‌صورت «پیشگیرانه» نیز ارائه می‌شود، یعنی بدون وجود درد، اما با هدف اصلاح ساختار حرکتی بدن برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی.

در چه مواقعی باید به دکتر طب فیزیکی مراجعه کنیم؟

گاهی شدت یا ماهیت درد به‌گونه‌ای است که نیاز به بررسی تخصصی و عمیق‌تری دارد. در این بخش توضیح می‌دهیم که چه نوع علائم یا سابقه‌ای باید شما را متقاعد کند ابتدا به پزشک طب فیزیکی مراجعه کنید.

مراجعه به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی زمانی اهمیت دارد که:

• درد شما علت مشخصی ندارد یا همراه با بی‌حسی و ضعف عضلانی است
• سابقه بیماری مزمن دارید (دیابت، رماتیسم، دیسک‌های مزمن، بارداری پرخطر و...)
• درمان‌های خانگی یا فیزیوتراپی پاسخ نداده‌اند
• نیاز به تزریق، تست عصب، یا دارودرمانی مکمل دارید
• چندین بخش از بدن به‌طور همزمان تحت تأثیر درد یا اختلال عملکرد هستند

دکتر یزدانی به عنوان متخصص طب فیزیکی، ابتدا شما را به‌طور کامل ارزیابی می‌کند و در صورت نیاز، طرح درمان شامل فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی، دارودرمانی یا سایر روش‌ها را تنظیم خواهد کرد.

جمع‌بندی

تفاوت فیزیوتراپی و طب فیزیکی در نقش درمانگر، نوع مداخله، ابزار مورد استفاده و سطح تصمیم‌گیری درمانی خلاصه می‌شود. اگر هنوز علت درد شما مشخص نیست یا بیماری زمینه‌ای دارید، بهتر است ابتدا به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید. اما اگر درد تشخیص داده شده و به‌دنبال درمان عملی و بدون دارو هستید، فیزیوتراپی انتخاب مناسبی است.
در کلینیک دکتر یزدانی، هر دو خدمت به‌صورت تخصصی و هماهنگ ارائه می‌شود تا شما بدون دغدغه مسیر بهبود را طی کنید.

فرم رزرو نوبت