گردنبند طبی چیست و چه کاربردی دارد؟
گردنبند طبی (بریس گردن) وسیله‌ای حمایتی است که برای تثبیت سر و گردن پس از آسیب‌دیدگی یا جراحی تجویز می‌شود. گردنبند طبی (بریس گردن) سر را در دوران بهبود آسیب‌دیدگی تقریباً ثابت نگه می‌دارد. گردنبند طبی انواع گوناگونی دارد که در ساده‌ترین نوع صرفاً دور گردن را فرامی‌گیرد، حال آن که گونه‌های دیگری از آن نسبتاً سخت هستند. گردنبند مناسب با توجه به روند درمان درد گردن انتخاب می‌شود.
گردنبند طبی یا بریس گردن، یک وسیله پزشکی است که به منظور ثابت نگه داشتن گردن و ستون فقرات در دوران بهبود پس از آسیب‌دیدگی، جراحی یا مشکلات دیگر استفاده می‌شود. این وسیله با طراحی خاص خود حرکت گردن را محدود کرده و به کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می‌کند. گردنبندهای طبی در دو نوع اصلی نرم و سخت موجود هستند:
-
گردنبند نرم: از اسفنج با پوشش پارچه‌ای تولید می‌شود و برای درمان آسیب‌های جزئی یا کاهش درد ناشی از جابه‌جایی مهره‌ها یا کشیدگی عضلات گردن استفاده می‌شود.
-
گردنبند سخت: این نوع از پلاستیک یا مواد مشابه ساخته می‌شود و به طور معمول پس از جراحی یا آسیب‌های جدی‌تر مثل شکستگی مهره‌ها به کار می‌رود. این نوع گردنبندها می‌توانند حرکت گردن را به طور کامل محدود کنند تا به التیام ستون فقرات کمک کنند.
| ویژگی‌ها | گردنبند طبی نرم | گردنبند طبی سخت |
|---|---|---|
| جنس | اسفنج لاستیکی با پوشش پارچه‌ای | پلاستیک سخت با آستر قابل جداشدن |
| کاربرد | مناسب برای آسیب‌های خفیف، جابه‌جایی مهره‌ها و کشیدگی عضلات | مناسب برای شکستگی مهره‌ها، جراحی فیوژن یا آسیب‌های جدی‌تر |
| قابلیت تنظیم | کمتر قابل تنظیم است | قابل تنظیم برای فشرده‌سازی بیشتر و محدود کردن حرکت |
| راحتی | راحت‌تر و سبک‌تر برای استفاده طولانی‌مدت | کمتر راحت به دلیل ساختار سخت و نیاز به بستن محکم‌تر |
| نمونه‌ها | – | فیلادلفیا، میامی جی |
| زمان استفاده | برای مدت زمان کوتاه‌تری در طول روز | باید بیشتر ساعات روز و شب استفاده شود، حتی هنگام خواب |
| ویژگی اضافی | مناسب برای راحتی در روزهای اول درمان | محدودکننده حرکت گردن و ستون فقرات در دوران بهبود پس از جراحی یا شکستگی |
| مراقبت و نگهداری | نیاز به شستشوی منظم با پارچه مرطوب و صابون ملایم | نیاز به شستشوی دقیق با آب سرد و استفاده از سشوار برای خشک کردن آستر |
| تنظیمات موقعیت گردن | بیشتر برای گردن‌هایی با آسیب‌های جزئی استفاده می‌شود | طراحی برای حفظ وضعیت صحیح ستون فقرات و گردن در دوران درمان |
کاربردهای گردنبند طبی:
-
جلوگیری از حرکت گردن و کاهش فشار روی ستون فقرات
-
حمایت از نواحی آسیب‌دیده در گردن
-
کاهش درد و التهاب ناشی از آسیب‌های گردن
-
کمک به تسریع فرآیند بهبود پس از جراحی یا درمان
دکتر یزدانی پس از جراحی یا آسیب دیدگی ستون فقرات برای بیماران خود گردنبند طبی تجویز می‌کنند. گردنبند طبی سه کار اصلی انجام می‌دهد:
- ستون فقرات را در دوران بهبود ثابت و بی‌حرکت نگه می‌دارد.
- ناحیه‌های صدمه دیده را ثابت نگه می‌دارد.
- به دلیل محدود کردن حرکت، به کنترل و مدیریت درد کمک می‌کند.
بریس، گردنبند طبی یا ارتوز از مواد مختلفی مانند نایلون/ پنبه‌کشی، اسفنج لاستیکی و مواد پرسی (پلاستیک) ساخته می‌شود. ارتوتیست متخصص ارتوپدی فنی است که در زمینه تولید سفارشی بریس‌ها بر اساس قالب‌های گرفته شده، اندازه گردن و آموزش نحوه استفاده مناسب و راحت آنها به بیمار فعالیت می‌کند.
ارتوزها را می‌توان برای هر بخشی از ستون فقرات (مهره‌های گردنی، صدری، کمری یا خاجی) استفاده کرد و نامگذاری آنها نیز با توجه به ناحیه دارای کاربرد انجام می‌شود. متداول‌ترین ارتوزهای گردن عبارت‌اند از:
- گردنی
- گردنی ـ صدری
- حلقه هالو
به بیماران توصیه می‌کنیم حتماً دستورات دکتر یزدانی را در مورد زمان و روش بستن ارتوز، به ویژه هنگام خوابیدن، حمام رفتن و انجام فعالیت‌های خاص، رعایت کنند.
بریس‌های گردنی (گردنبند طبی)
گردنبند طبی نرم
گردنبند طبی دارای دو نوع نرم و سخت است. گردنبند طبی نرم از اسفنج لاستیکی ضخیم پوشانده شده با پنبه تهیه می‌شود و برای نگه داشتن گردن و کنترل درد پس از آسیب دیدگی (برای مثال جابجایی مهره گردن) کاربرد دارد. گردنبندهای سخت از مواد پرسی با آستر پوشش‌دار متحرک دو تکه‌ای، یک بخش در جلو و یک بخش در عقب، که با بست قلاب‌دار ولکرو بسته می‌شود. این ارتوز برای محدود کردن حرکت گردن در دوران بهبود پس از شکستگی یا جراحی (بری مثال جراحی خشک کردن مهره‌ها یا فیوژن) کاربرد دارد. گردنبندهای طبی فیلادلفیا و میامی جی از نوع سخت هستند.
گردنبند طبی سخت میامی جی
زمان استفاده از گردنبند طبی
حتماً پیش از ترک بیمارستان روش استفاده از ارتوز را فرابگیرید. ارتوز را در تمام طول روز، حتی هنگام خواب، ببندید، مگر آن که جراح دستور دیگری داشته باشد. در مدت التیام یافتن یا جوش خوردن ستون فقرات باید از ارتوز استفاده کرد، این مدت در بازه‌ای از چهار هفته تا چهار تا شش ماه متغیر است.
روش بستن گردنبند طبی سخت
- ابتدا صاف روی تخت دراز بکشید.
- نیمه جلویی گردنبند را روی قفسه سینه رو به بالا تا جایی بلغزانید که محکم زیر چانه قرار بگیرد.
- چنانچه گردنبند بند پلاستیکی دارد، آن را از پشت گردن به سمت دیگر ببرید.
- نیمه پشتی گردنبند را در سر جای خود روی گردن قرار دهید.
- بست قلاب‌دار ولکرو را محکم ببندید.
مراقبت از گردنبند طبی
هر روز گردنبند طبی را با صابون ملایم و پارچه مرطوب بشویید و ضد عفونی کنید. چنانچه گردنبند آستر جداشدنی دارد، اجازه دهید در معرض هوا خشک شد یا آن را با سشوار تنظیم شده روی باد سرد خشک کنید.
فعالیت
ارتوز توانایی حرکتی را محدود می‌کند و در نتیجه بیمار نمی‌تواند پای خود را ببیند، به همین دلیل باید هنگام راه رفتن بیشتر مراقب باشد. خم شدن و چرخاندن شدید ستون فقرات نیز خطرآفرین است. بیمار باید هنگام تغییر حالت از خوابیده به ایستاده، عضله‌های بازو و پا را برای نگه داشتن ستون فقرات در حالت مناسب به کار گیرد. پیروی از توصیه‌های متخصص فیزیوتراپی یا پزشک در مورد تمرین‌های اصلاحی نیز برای درمان سودمند خواهد بود.
محدودیت
فعالیت جنسی را باید تا زمان مراجعه به پزشک و تایید ایشان به تاخیر انداخت، مگر آن که جراح از قبل دستور دیگری داده باشد. رانندگی نیز مجاز نیست.
زمان مراجعه به ارتوتیست
اگر ارتوز شل شده است، مدام حرکت می‌کند و بالا می‌رود، استفاده از آن توام با درد است یا پوست زیر ارتوز قرمز شده یا آسیب دیده است، برای اصلاح ارتوز به متخصص مراجعه کنید تا در صورت لزوم پوشش داخلی و آستر آن را تغییر دهد.
بریس گردنی ـ صدری
پس از آسیب دیدن گردن (مهره‌های گردنی) و مهره‌های بالایی قفسه سینه (صدری) یا جراحی خشک کردن مهره‌های گردن باید برای محدود کردن حرکت گردن و مهره‌های صدری، از گردنبند مخصوص گردنی ـ صدری استفاده کرد. این ارتوز سخت نیم‌تنه آستردار پلاستیکی دو تکه، یک تکه در جلو و یک تکه در عقب، است که با بست قلاب‌دار ولکرو بسته می‌شود. به علاوه بخش‌های مخصوص بالا نگه داشتن چانه و پشت سر نیز در آن نظر گرفته شده است.
بریس مینروا
زمان بستن بریس
حتماً پیش از ترک بیمارستان روش استفاده از ارتوز را فرابگیرید. ارتوز را در تمام طول روز، حتی هنگام خواب، ببندید، مگر آن که جراح دستور دیگری داشته باشد. در مدت التیام یافتن یا جوش خوردن ستون فقرات باید از ارتوز استفاده کرد، این مدت در بازه‌ای از چهار هفته تا چهار تا شش ماه متغیر است.
ممکن است بریس مینروا هنگام خوابیدن ایجاد ناراحتی کند، بنابراین جراح اجازه می‌دهد تا زمان خوابیدن و حمام کردن از گردنبند طبی میامی جی استفاده شود. نکته مهم رعایت دستورات پزشک در مورد زمان و روش تعویض دو ارتوز مینروا و میامی است. ارتوزها را همواره باید هنگام دراز کشیدن روی تخت درآورد یا بست و هرگز این کار را در حالت نشسته یا ایستاده انجام نداد.
بستن بریس
- بریس گردنی ـ صدری را پیش از پایین آمدن از تخت ببندید. ابتدا صاف روی تخت دراز بکشید. اگر شب پیش از خواب گردنبند طبی میامی را بسته‌اید، از یک نفر بخواهید تا آن را باز کند.
- دو تکه گردنبند را از هم جدا کنید.
- در حالی که به پهلو می‌غلتید، شانه‌ها، لگن و زانوها را در یک خط نگه دارید.
- نیمه عقبی گردنبند را در جای خود روی گردن قرار دهید.
- با احتیاط به گونه‌ای به پشت برگردید که گردن داخل بریس قرار بگیرد.
- نیمه جلویی را روی قفسه سینه به سمت بالا بلغزانید تا محکم زیر چانه قرار بگیرد.
- بست قلاب‌دار ولکرو را از پایین به بالا محکم ببندید.
-
مراقبت از گردنبند طبی
هر روز گردن بند طبی را با صابون ملایم و پارچه نمدار بشویید و ضد عفونی کنید. چنانچه گردنبند آستر نرم دارد، آن را با سشوار تنظیم شده روی باد سرد خشک کنید تا داخل آن مرطوب نماند.
فعالیت
ارتوز توانایی حرکتی را محدود می‌کند و در نتیجه بیمار نمی‌تواند پای خود را ببیند، به همین دلیل باید هنگام راه رفتن بیشتر مراقب باشد. خم شدن و چرخاندن شدید ستون فقرات نیز خطرآفرین است. بیمار باید هنگام تغییر حالت از خوابیده به ایستاده، عضله‌های بازو و پا را برای نگه داشتن ستون فقرات در حالت مناسب به کار گیرد. پیروی از توصیه‌های متخصص فیزیوتراپی یا پزشک در مورد تمرین‌های اصلاحی نیز برای درمان سودمند خواهد بود.
محدودیت
فعالیت جنسی را باید تا زمان مراجعه به پزشک و تایید ایشان به تاخیر انداخت، مگر آن که جراح از قبل دستور دیگری داده باشد. رانندگی نیز مجاز نیست. به علاوه بیمار نباید روی صندلی جلوی دارای کیسه هوا بنشیند.
زمان مراجعه به ارتوتیست (متخصص ارتوپدی فنی)
اگر ارتوز شل شده است، مدام حرکت می‌کند و بالا می‌رود، استفاده از آن توام با درد است یا پوست زیر ارتوز قرمز شده یا آسیب دیده است، برای اصلاح ارتوز به متخصص ارتوپد فنی مراجعه کنید تا در صورت لزوم پوشش داخلی و آستر آن را بیشتر کند.
-
گردنبند طبی حلقه هالو
از ارتوز جلیقه و حلقه هالو برای محدود کردن حرکت سر و گردن پس از جراحی خشک کردن مهره‌های گردن یا شکستگی استفاده می‌شود. این ارتوز از سه بخش زیر تشکیل می‌شود:
- نیم تنه پلاستیکی با پوشش پشمی که روی قفسه سینه را می‌گیرد.
- حلقه فلزی سبک، یا حلقه هالو، که با چهار گیره روی سر بسته می‌شود.
- چهار میله که از جلیقه تا بالا امتداد دارند و به حلقه متصل می‌شوند.
-
بریس حلقه هالو
پزشک پیش از بستن این ارتوز، آمپول بی‌حسی موضعی تزریق می‌کند. چهار گیره در فواصل مساوی دور سر قرار داده می‌شود و به حلقه هالو متصل می‌شود. سفت و محکم بودن گیره‌ها یا بست‌ها معمولاً باعث درد بیمار نمی‌شود، بلکه برعکس شل بودن آنها به بروز درد دامن می‌زند. پس از بسته شدن ارتوز حلقه هالو، پرتونگاری انجام می‌شود تا پزشک با توجه به تصاویر مطمئن شود که هم‌محوری ستون فقرات حفظ شده و به نحو مناسبی بی‌حرکت شده است.
زمان بستن ارتوز
ارتوز حلقه هالو باید تمام ساعات شبانه روز به مدت 3 تا 4 ماه بسته شود. متخصص ارتوپدی فنی (ارتوتیست) جلسه‌های کنترل و تنظیم احتمالی بریس و محل گیره‌ها را در وقفه‌های 2 تا 3 هفته‌ای تنظیم می‌کند.
مراقبت از محل قرار گرفتن گیره
با پنبه آغشته به آب و صابون یا آب اکسیژنه پوست اطراف گیره‌ها را دو بار در روز تمیز کنید. از مواد ضد عفونی کننده یا پماد و کرم استفاده نکنید، مگر آن که پزشک دستور دیگری داده باشد. پوست را به آرامی بکشید و از گیره‌ها دور کنید تا چسبندگی به وجود نیابد و جای گیره‌ها روی پوست باقی نماند و زخم نشود. با مصرف مسکن‌های تجویزی پزشک می‌توان درد و ناراحتی ناشی از بستن ارتوز را به حداقل رساند. درد را معمولاً می‌توان با استامینوفن (تایلنول) مدیریت کرد.
محدودیت
خودتان نباید گیره‌ها یا بند و بست‌ها را شل یا سفت کنید. اجازه ندهید کسی شما را با گرفتن از میله‌ها بلند کند. از رنگ کردن مو خودداری کنید. رانندگی کنید و در ماشین روی صندلی جلوی مجهز به کیسه هوا ننشینید.
فعالیت
گردنبند طبی توانایی حرکتی را محدود می‌کند. از آنجایی که بیمار قادر به دیدن پایش نیست، باید هنگام راه رفتن بیشتر دقت کند. خم شدن و چرخاندن شدید ستون فقرات نیز خطرآفرین است. بیمار باید هنگام تغییر حالت از خوابیده به ایستاده، به پهلو بغلتد و با تکیه کردن بر بازو و آرنج ابتدا بنشیند و سپس بایستد. برای راحت‌تر خوابیدن می‌توان در حالت نیمه خوابیده قرار گرفت و حوله لوله شده‌ای را پشت گردن گذاشت. پیروی از توصیه‌های متخصص فیزیوتراپی یا پزشک در مورد تمرین‌های اصلاحی نیز برای درمان سودمند خواهد بود.
زمان مراجعه به ارتوتیست (متخصص ارتوپدی فنی)
چنانچه گیره‌ها شل شده است و می‌توانید سر را به بالا و پایین حرکت دهید، یا این که با زخم، عفونت یا ترشح از محل‌های گیره‌ها یا قرمزی یا آسیب دیدگی پوست زیر ارتوز مواجه شده‌اید، برای اصلاح وضعیت ارتوز به متخصص ارتوپدی فنی (ارتوتیست) مراجعه کنید.
نحوه بستن صحیح بریس گردنی در خانه
استفاده صحیح از بریس گردن برای حصول بهترین نتایج در فرآیند درمان بسیار مهم است. در اینجا نحوه بستن صحیح گردنبند طبی (بریس گردنی) را برای استفاده در خانه توضیح می‌دهیم:
-
آماده‌سازی:
ابتدا گردنبند طبی را از جعبه‌اش بیرون آورده و قسمت‌های مختلف آن را بررسی کنید تا از سلامت کامل آن اطمینان حاصل کنید. -
قرار دادن گردنبند:
-
به آرامی روی تخت صاف دراز بکشید تا ستون فقراتتان در وضعیت صحیح قرار گیرد.
-
نیمه جلویی گردنبند را روی قفسه سینه خود قرار داده و به آرامی آن را به سمت بالا بلغزانید تا محکم زیر چانه قرار گیرد.
-
نیمه پشتی گردنبند را به دقت در پشت گردن قرار دهید.
-
-
بستن بست‌ها:
در صورتی که گردنبند دارای بست قلاب‌دار یا ولکرو است، ابتدا بست‌های آن را از پایین به بالا محکم ببندید. -
بررسی وضعیت گردنبند:
پس از بستن گردنبند، اطمینان حاصل کنید که احساس راحتی داشته باشید و گردنبند به درستی گردن را در بر گرفته است. اگر احساس ناراحتی می‌کنید یا گردنبند محکم بسته نشده است، آن را تنظیم کنید.
نکته مهم: از بستن گردنبند طبی در حالت نشسته یا ایستاده خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث فشار اضافی به گردن و ستون فقرات شود.
مراقبت‌های روزانه از گردنبند طبی
برای حفظ سلامت و عملکرد صحیح گردنبند طبی، رعایت نکات مراقبتی روزانه بسیار مهم است. این نکات کمک می‌کنند که گردنبند شما به خوبی عمل کرده و از مشکلات احتمالی جلوگیری شود:
-
تمیز کردن روزانه: هر روز گردنبند را با یک پارچه مرطوب و صابون ملایم تمیز کنید. این کار به جلوگیری از بوی نامطبوع و رشد باکتری‌ها کمک می‌کند.
-
خشک کردن گردنبند: اگر گردنبند شما آستر جداشدنی دارد، آن را در معرض هوا خشک کنید یا از سشوار با باد سرد برای خشک کردن آن استفاده کنید. از استفاده از حرارت بالا خودداری کنید.
-
بررسی وضعیت گردنبند: هر روز گردنبند را بررسی کنید تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید. اگر نشانه‌ای از آسیب یا شل شدن مشاهده کردید، فوراً به پزشک یا ارتوتیست خود مراجعه کنید.
نکته: گردنبند طبی را در طول روز و شب به‌طور مداوم بپوشید، مگر آنکه پزشک شما دستور دیگری داده باشد.
نشانه‌های نیاز به تنظیم مجدد بریس گردن
گاهی اوقات، بریس گردن نیاز به تنظیم مجدد دارد تا عملکرد صحیح آن حفظ شود. در اینجا نشانه‌هایی که نشان می‌دهند بریس شما نیاز به تنظیم دارد، آورده شده است:
-
درد و ناراحتی: اگر استفاده از بریس باعث درد یا ناراحتی شدید می‌شود یا باعث ایجاد زخم در پوست می‌شود، نشان‌دهنده نیاز به تنظیم آن است.
-
حرکت اضافی: اگر گردنبند به طور مداوم حرکت می‌کند یا بالا می‌رود، این نشان‌دهنده این است که تنظیمات بریس به درستی انجام نشده است.
-
قرمزی یا تحریک پوست: اگر در ناحیه‌ای از پوست زیر بریس قرمزی، سوزش یا آسیب دیدگی مشاهده کردید، باید بریس را تنظیم کرده یا به ارتوتیست مراجعه کنید.
-
عدم راحتی: اگر احساس می‌کنید که بریس به درستی گردن را ثابت نمی‌کند یا بسیار شل است، باید آن را دوباره تنظیم کنید.
زمان مراجعه به ارتوتیست: اگر نشانه‌های بالا را مشاهده کردید، به سرعت به متخصص ارتوپدی فنی (ارتوتیست) مراجعه کنید تا مشکلات را برطرف کرده و بریس را مجدداً تنظیم کند.
