آناتومی آرنج
آرنج قسمتی است که دو استخوان ساعد، یعنی استخوان زند زبرین در سمت انگشت شست و استخوان زند زیرین در سمت انگشت کوچک، به استخوان بازو متصل می شوند. انتهای استخوان ها، جایی که به هم می رسند و مفصل را تشکیل می دهند، توسط یک لایه از غضروف مفصلی پوشیده شده اند. این غضروف ضربه را جذب کرده و آن را مهار می کند و به استخوان ها اجازه می دهد به نرمی بر روی یکدیگر حرکت کنند. غضروف آرنج از غضروف مفصل هایی که وزن بدن را تحمل می کنند، از جمله لگن و زانو، نازک تر است. سایر ساختارهای اصلی آرنج شامل رباط ها، عضله و تاندون ها می شود.
علت درد دست راست از آرنج تا مچ
دردِ دستِ راست از آرنج تا مچ معمولاً نشاندهندهٔ درگیری تاندونها، اعصاب یا مفاصل است و میتواند در اثر کارهای تکراری یا فشار ناگهانی ایجاد شود. این درد ممکن است مداوم یا تیرکشنده باشد و گاهی تا انگشتان هم پیش برود. شناخت علت دقیق، اولین قدم برای انتخاب درمانِ دردِ دستِ راست از آرنج تا مچ است و از مزمن شدن مشکل جلوگیری میکند.
التهاب تاندونها (تاندونیت)
فشارِ تکراری روی تاندونهای ساعد باعث التهاب و درد منتشر در مسیر آرنج تا مچ میشود. این وضعیت در افرادی که زیاد تایپ میکنند یا کارهای دستی انجام میدهند بسیار شایع است.
گیر افتادنِ عصب میانی
فشار روی عصب میانی موجب بیحسی، گزگز و درد تیرکشنده به سمت مچ میشود. معمولاً شبها یا هنگام گرفتن اشیا این درد بیشتر حس میشود.
درگیری عصب اولنار
عصب اولنار از عصب کنار آرنج عبور میکند و آسیب یا فشار روی آن باعث تیرکشیدن درد تا انگشت کوچک میشود. معمولاً با خمکردن زیاد آرنج یا تکیهدادن طولانی تشدید میشود.
آرتروز یا التهاب مفصلِ آرنج
ساییدگی یا التهاب مفصل باعث سفتی و درد میشود و درد ممکن است تا مچ هم انتشار پیدا کند. هنگام چرخاندن بازو یا فشار آوردن روی مفصل شدت بیشتری دارد.
کشیدگی عضلات ساعد
استفادهٔ زیاد از عضلات ساعد بدون استراحت کافی باعث ضعف و درد منتشر میشود. این درد معمولاً با گرفتن اشیا یا چرخاندن دست بدتر میشود.
آسیبهای ناشی از فشار زیاد یا بلند کردن اشتباه
حرکات ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین باعث آسیب بافت نرم و درد در کل مسیر ساعد میشود. در موارد شدید، ورم و کبودی نیز دیده میشود.
علت درد دست چپ از آرنج به پایین
دردِ دستِ چپ از آرنج به پایین میتواند ناشی از التهاب تاندون، فشار روی اعصاب یا حتی مشکلات گردنی باشد. این درد ممکن است بهصورت تیرکشنده، سوزشی یا همراه با بیحسی احساس شود. تشخیص علتِ دردِ دستِ چپ از آرنج به پایین کمک میکند درمان دقیقتری انجام شود و از گسترش علائم جلوگیری میکند.
التهاب تاندونها
فعالیتهای طولانی مثل رانندگی، موبایلگرفتن یا تایپ باعث التهاب تاندونهای ساعد میشود. این التهاب در طول روز بیشتر شده و هنگام فشار آوردن به دست چپ شدت میگیرد.
گیر افتادن عصب گردنی
مشکلات دیسک یا اسپاسم گردن ممکن است درد را به مسیر دست چپ انتشار دهد. این درد معمولاً همراه با گزگز یا بیحسی در ساعد و انگشتان دیده میشود.
سندروم خروجیِ قفسهٔ سینه (TOS)
در این مشکل، اعصاب بین گردن و شانه تحت فشار قرار می گیرند و درد تا آرنج و مچ ادامه پیدا میکند. غالباً با بالا بردن دست یا حمل وسایل تشدید میشود.
آسیب یا ضربهٔ مستقیم به ساعد چپ
زمینخوردگی، ضربه یا پیچ خوردگی می تواند باعث درد و ورم در مسیر آرنج تا مچ شود. در برخی موارد، حرکت دادن بازو درد را بیشتر میکند.
التهابِ بافت نرم
انجام فعالیت های سنگین یا نامنظم باعث التهاب بافتهای نرم اطراف آرنج میشود. این التهاب درد مبهمی ایجاد میکند که تا مچ و انگشتان ادامه دارد.
استفادهٔ بیشازحد از دست چپ در کارهای تکراری
کار هایی مثل تایپ، کار های دستی یا چرخاندن مداوم مچ باعث خستگی و درد پیشرونده می شود. این مدل درد معمولاً با استراحت بهتر و با فعالیت دوباره بازمیگردد.
سایر بیماریها
بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید و اسپاسم عضلانی که سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله میکند، میتواند باعث درد آرنج و مشکلات حرکتی شود.
روشهای تشخیص درد آرنج
تشخیص دقیق درد آرنج فقط با دیدن علائم ظاهری امکانپذیر نیست و معمولاً نیاز به ترکیبی از معاینه، آزمایش و تصویربرداری دارد. پزشک با بررسی نوع درد، مدت زمان بروز، سابقه فعالیت و علائم همراه، میتواند بفهمد مشکل از تاندون، مفصل، عصب یا ساختارهای اطراف است. تشخیص درست باعث انتخاب بهترین درمان و جلوگیری از مزمن شدن درد آرنج میشود.
- معاینه فیزیکی آرنج: پزشک دامنه حرکتی، تورم، درد نقطهای و حساسیت مفصل را بررسی میکند.
- ارزیابی سابقه فعالیت و سبک زندگی: پرسیدن درباره کارهای روزانه، ورزش و حرکات تکراری برای یافتن علت درد کمککننده است.
- آزمایش خون برای بررسی التهاب یا عفونت: برخی دردهای آرنج ناشی از التهاب سیستمیک یا عفونت هستند که با آزمایش خون مشخص میشوند.
- عکسبرداری با اشعه X: برای تشخیص مشکلات استخوانی مثل شکستگی، آرتروز و خار استخوان کاربرد دارد.
- MRI برای بررسی بافت نرم: پارگی تاندون، التهاب، بورسیت و آسیبهای عضلانی در MRI بهتر دیده میشوند.
- سونوگرافی مفصل آرنج: یک روش سریع برای بررسی تاندونها، مایع مفصلی و التهابهای موضعی است.
- تست هدایت عصبی (NCS/EMG): اگر درد یا گزگز ناشی از گیر افتادن عصب باشد، این تستها علت را مشخص میکنند.
- بررسی الگوی حرکت و بیومکانیک بدن: پزشک نحوه استفاده از دست و آرنج را بررسی میکند تا مشکلات حرکتی یا فشار اشتباه مشخص شود.
روش های درمان درد آرنج
درمان درد آرنج بسته به علت آن متفاوت است و ممکن است شامل ترکیبی از روشهای خانگی، فیزیوتراپی، دارودرمانی و در موارد خاص تزریق یا درمانهای پیشرفته باشد. این روشها برای کاهش التهاب، تقویت عضلات و بازیابی دامنهٔ حرکتی مفصل استفاده میشوند تا فرد بتواند بدون محدودیت به فعالیتهای روزانهاش ادامه دهد. در بسیاری از شرایط، روند درمان مشابه اصول درمانِ دردِ دستِ راست از ارنج تا مچ پیش میرود؛ یعنی ابتدا التهاب کنترل میشود و سپس عضلات و تاندونها تقویت میگردند تا درد برنگردد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیبا تقویت عضلات اطراف آرنج میتواند در درمان درد آرنج مفید باشد. همچنین ممکن است پزشک در مواردی از آسیب های آرنج، از جمله تنیس البو، و یا به منظور کمک به بهبود آرنج پس از عمل جراحی، فیزوتراپی را توصیه کند. عمل کردن طبق برنامه ی درمان درد آرنج با فیزیوتراپی پس از آسیب تاندون، می تواند به تقویت و طویل شدن تاندون برای پیشگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
تحریک الکتریکی عصب (TENS)
روشی است که در آن یک جریان الکتریکی ضعیف از الکترودهایی که بر روی پوست قرار داده شده اند، انتقال می یابد. این اعتقاد وجود دارد که TENS باعث جلوگیری از رسیدن گیرنده های درد به مغز می شود. این روش می تواند برای افرادی که به تنیس البو دچار هستند، برای کنترل کوتاه مدت درد مفید باشد.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی بافت عضله (با عنوان تحریک الکتریکی عصبی عضلانی) در اطراف آرنج می تواند به تقویت عضلاتی که حفاظت مفصل را بر عهده دارند و همچنین به تسکین درد در اطراف مفصل کمک کند. تحریک الکتریکی اغلب بر روی زانو اعمال می شود، اما برای درمان تنیس البو نیز به طور وسع کاربرد دارد.
استفاده از کمپرس سرد و گرم
کمپرس سرد، علاوه بر کاهش التهاب ناشی از آسیب آرنج، همچنین می تواند برای درمان درد مزمن و با برای تسکسن درد و التهاب ناشی از آرتروز سودمند باشد. در مواردی که درد آرنج فاقد التهاب حاد است، می توان از کمپرس گرم برای تسکین درد استفاده کرد.
لیزر
تاندونیت (التهاب تاندون) یک بیماری بسیار رایج است که هنوز درمان مطمئنی برای آن وجود ندارد. یکی از روش هایی که نتایج حاصل از آن نویدبخش بوده است، استفاده از لیزر سرد و یا لیزر کم توان است. بر اساس مطالعات انجام شده، توانایی لیزر در کاهش درد و درمان درد آرنج ، از بین رفتن قدرت و اختلال عملکردی تاندون ها هنوز مشخص نیست.
درمانِ خانگیِ دردِ دست از ارنج تا مچ
در بسیاری از موارد، دردِ آرنج با چند اقدام سادهٔ خانگی قابلکنترل و حتی قابلبهبود است. این روشها کمک میکنند التهاب کم شود، فشار از روی تاندونها برداشته شود و روندِ ترمیم بافتها سریعتر پیش برود. رعایت این نکات برای افرادی که بهدلیل حرکاتِ تکراری، کارهای سنگین یا استفادهٔ طولانی از کامپیوتر دچار درد شدهاند بسیار مؤثر است.
استراحتِ آرنج
پرهیز از فعالیتهایی که درد را تشدید میکنند، باعث کاهش فشار روی تاندونها و مفصل میشود. استراحتِ نسبی به بافتها زمان میدهد تا روندِ ترمیم را آغاز کنند.
کمپرسِ یخ
استفاده از یخ بهمدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، سه بار در روز، التهاب و ورم را کاهش میدهد. سرما باعث کاهش دردِ حاد و جلوگیری از گسترش التهاب میشود.
باندپیچی یا آرنج بند
بانداژ ملایم میتواند ورم را کنترل و از مفصل حمایت کند. آرنجبندهای مخصوص مثل تنیسالبو فشار روی تاندونهای ملتهب را کمتر میکنند و حرکت را پایدارتر میسازند.
بالا نگهداشتنِ بازو
قرار دادنِ بازو بالاتر از سطحِ قلب باعث کاهش تجمع مایع و ورم در آرنج میشود. این روش بهویژه در ساعتهای اولِ درد بسیار کمککننده است.
عمل جراحی
چنانچه آرنج دچار آسیب شده و یا آرتروز باعث درد آن شده است، و نمی توان درد را توسط دارو کنترل کرد و یا فرد دچار اختلال عملکردی است، در این صورت عمل جراحی می تواند یک گزینه و یا امری ضروری باشد. برخی از رایج ترین عمل های جراحی آرنج شامل ترمیم شکستگی، آرتروسکوپی و جا انداختن آرنج می باشد.
راههای پیشگیری از درد آرنج
پیشگیری از درد آرنج با چند عادت سادهٔ روزانه کاملاً امکانپذیر است. اگر فعالیتهای دستی یا حرکات تکراری زیادی داری، رعایت اصول صحیح میتواند از التهاب تاندون و فشار روی مفصل جلوگیری کند. رعایت این نکات برای افرادی که زیاد تایپ میکنند، کارهای سنگین انجام میدهند یا ورزشهایی مثل تنیس و بدنسازی انجام میدهند، ضروری است.
- رعایت وضعیت بدنی صحیح: صاف نشستن و استفاده از صندلی ارگونومیک فشار روی آرنج و ساعد را کاهش میدهد.
- ورزش و تقویت عضلات اطراف آرنج: تمرینات تقویتی و کششی ملایم باعث افزایش استقامت عضلات و کاهش احتمال آسیب میشود.
- استفاده صحیح از دست: هنگام فعالیت از حرکات ناگهانی یا غیرطبیعی پرهیز کن تا مفصل آرنج تحت فشار قرار نگیرد.
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شیوه غلط: بلند کردن وزنه یا اشیا با آرنج کشیده باعث فشار شدید روی تاندونها میشود.
- استفاده از بریس یا ساپورت آرنج در فعالیتهای پرتنش: اگر ورزشهایی مثل بدنسازی یا تنیس انجام میدهی، ساپورت باعث کاهش فشار روی مفصل میشود.
- استراحتهای کوتاه بین کارهای تکراری: هنگام تایپکردن، رانندگی یا کارهای دستی، هر ۳۰–۴۵ دقیقه چند دقیقه استراحت بده تا عضلات خسته نشن.
- گرمکردن قبل از فعالیت ورزشی: عضلات و تاندونهای سرد آسیبپذیرتر هستن؛ گرمکردن ساده خطر درد آرنج را کم میکند.
- پرهیز از فشار مستقیم روی آرنج: تکیهدادن طولانیمدت روی آرنج (مخصوصاً روی میز) التهاب بورس و درد ایجاد میکند.
- انتخاب ابزار مناسب در کارهای دستی: استفاده از ابزارهای سبک و دستههای ارگونومیک، فشار روی آرنج را کاهش میدهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی دردهای آرنج با مراقبتهای خانگی بهتر میشوند، اما گاهی علائمی ظاهر میشود که نشان میدهد مشکل جدیتر است و نیاز به ارزیابی تخصصی دارد. توجه به این علائم باعث میشود درمان بهموقع انجام شود و از آسیبهای بیشتر جلوگیری شود.
- تغییر شکلِ واضحِ آرنج
- برآمدگی استخوان
- درد شدید همراه با ورم و کبودی
- ناتوانی در حرکت دادنِ آرنج یا چرخاندن بازو
- درد مداوم بعد از چند روز مراقبتِ خانگی
- افزایش قرمزی یا ورم
- گرمشدن محل آسیب
- محدودیت حرکتی روبهافزایش
نتیجهگیری
درد آرنج میتواند به دلایل مختلفی مانند آسیبهای ناشی از استفاده زیاد، آرتروز، تنیس البو یا بورسیت ایجاد شود که تأثیر زیادی بر حرکت و کیفیت زندگی فرد دارد. برای پیشگیری و درمان این دردها، رعایت وضعیت بدنی صحیح، انجام تمرینات تقویتی و استفاده از روشهای درمانی مانند فیزیوتراپی و کمپرس سرد میتواند مؤثر باشد. در صورتی که درد آرنج ادامه پیدا کند یا با سایر علائم جدی همراه باشد، مشاوره با پزشک و انجام آزمایشات تصویربرداری میتواند بهترین راه برای تشخیص دقیق و درمان باشد. از آنجا که درد آرنج میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، توجه به پیشگیری و درمانهای زودهنگام، از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری میکند.
من هر وقت درد آرنج دارم، میرم و کمپرس یخ میزنم ولی همیشه خیلی موثر نبوده. سوال من اینه که آیا فیزیوتراپی واقعا کمک میکنه؟ چطور میتونم بدون اینکه از درمانهای جراحی استفاده کنم، راحت بشم؟