تاندونیت کلسیفیه شانه چیست و چرا بوجود میآید؟
تاندونیت کلسیفیه شانه حالتی است که در آن رسوب کلسیم در تاندونها تجمع پیدا میکند و باعث التهاب، درد و کاهش دامنهحرکت میشود. این وضعیت معمولاً در تاندونهای کاف چرخاننده رخ میدهد و بهتدریج موجب تحریک گیرندههای درد میگردد. از دلایل اصلی این بیماری میتوان به اختلال در خونرسانی، حرکات تکراری یا افزایش سن اشاره کرد که همگی روند ترمیم طبیعی بافت را مختل میکنند. شروع سریع درمان و توجه به علائم، کاهش رسوب و جلوگیری از مزمن شدن مشکل کمک میکند.
انواع تاندونیت کلسیفیه شانه
در تقسیمبندی بالینی، بر اساس مرحلهٔ تغییرات بافتی و الگوی رسوب کلسیم در تاندونها بررسی میشود. شناخت این دستهبندی کمک میکند علائم دقیقتر تفسیر شود و مسیر درمان تاندونیت کلسیفیه هدفمندتر پیش برود. هر نوع، الگوی درد، محدودیت حرکت و پاسخ درمانی متفاوتی دارد و انتخاب رویکرد از فیزیوتراپی تا شاکویو وابسته به همین تمایزها است.
نوع پیشکلسیفیکاسیون
تغییرات سلولی زمینه را برای رسوب کلسیم در تاندونها فراهم میکند و معمولاً با درد خفیف در این عارضه همراه است.
نوع رسوبیِ فعال
تجمع کریستالها پررنگ است؛ علائم تیزتر میشود و نیاز به درمان تاندونیت کلسیفیه زودهنگام دارد.
نوع بازجذب
بدن تلاش میکند رسوب را حل کند؛ درد ممکن است شدید اما گذرا باشد و پاسخ به درمانهای محافظهکارانه بهتر است.
نوع مزمن فیبروـکلسیفیک
رسوبها سفت و پایدار میشوند و خشکی در این عارضه برجستهتر است.
نوع تککانونی
یک ناحیهٔ محدود درگیر است و برنامهٔ درمان تاندونیت کلسیفیه معمولاً متمرکزتر طراحی میشود.
نوع چندکانونی
چند نقطه از کاف چرخاننده گرفتار میشود و شدت علائماین عارضه متغیر است.
نوع سطحیِ داخلتاندونی
رسوب نزدیک سطح تاندون است و تحریک مکانیکی هنگام بالابردن دست تشدید میشود.
نوع عمقیِ نزدیکِ اتصال
رسوب به محل اتصال تاندون به استخوان نزدیک است و درد فشاری حین تستهای خاص برجسته میشود.
نوع دردِ حاد («یخزده»)
حملهٔ ناگهانی درد با التهاب شدید رخ میدهد و نیاز به تسکین سریع و راهبرد مرحلهای در درمان تاندونیت کلسیفیه دارد.
دلایل اصلی رسوب کلسیم در تاندونها
درک سازوکار رسوب کلسیم در تاندونها کمک میکند مسیر درمان تاندونیت کلسیفیه شانه دقیقتر و کوتاهتر شود. این پدیده معمولاً در چرخهای رخ میشود که با تغییرات بافتی شروع میشود و به التهاب میرسد که سپس زمینهٔ تجمع کریستالها را فراهم میکند. هرچه عوامل خطر بهتر مدیریت شود، پاسخ به درمان تاندونیت کلسیفیه از فیزیوتراپی تا شاکویو قابلاعتمادتر خواهد بود.
اختلال خونرسانی موضعی
کاهش پرفیوژن در ناحیهٔ اتصال تاندون به استخوان، محیطی کماکسیژن میسازد که تشکیل کریستال را سرعت میدهد و زمینهٔ را تقویت میکند. این وضعیت پاسخ ترمیمی را کند میکند و نیاز به درمان تاندونیت کلسیفیه هدفمند بیشتر میشود.
میکروتراما و حرکات تکراری
کارهای بالای سر و تمرینهای بدون اصلاح الگوی حرکتی باعث ریزآسیب میشود که رسوب کلسیم در تاندونها را تسهیل میکند. تشدید درد و التهاب در این الگو، علائم را برجسته میسازد.
تغییرات متابولیک و هورمونی
نوسان کلسیمـفسفر و تیروئید میتواند زمینهٔ کلسیفیکاسیون را فعال کند و روند را طولانی کند. پایش پزشکی درست، اثربخشی درمان تاندونیت کلسیفیه را افزایش میدهد.
بالارفتن سن و دژنراسیون تاندون
کیفیت کلاژن پایین میآید و ماتریکس تاندون مستعد رسوب میشود که شیوع این عارضه را بالا میبرد. در این سنین باید علائم زودتر جدی گرفته شود.
بیومکانیک نامطلوب و پاسچر
شانهٔ گرد، اسکاپولای ناپایدار و ایمپینجمنت، فشار غیرطبیعی ایجاد میکند که رسوب کلسیم در تاندونها را تحریک میکند. اصلاح پاسچر در کنار درمان تاندونیت کلسیفیه نتایج پایدارتر میدهد.
ژنتیک و ساختار کاف چرخاننده
برخی الگوهای آناتومیک با ریسک بالاتر پیوند دارند و مسیر التهاب را فعالتر میکنند. این افراد به غربالگری و مداخلهٔ زودهنگام علائم نیاز دارند.
بیماریهای سیستمیک
دیابت و اختلالات کلیوی، هموستاز کلسیم را بههم میزنند و به رسوب کلسیم در تاندونها میدان میدهند. کنترل بیماریهای زمینهای، موفقیت درمان تاندونیت کلسیفیه را تقویت میکند.
عوامل سبک زندگی
سیگار، کمتحرکی و تغذیهٔ فقیر از ویتامین D/K به کیفیت ترمیم آسیب میزنند و را پایدار میکنند. اصلاح عادات، بروز علائم را کاهش میدهد.
چرخهٔ بازجذب طبیعی
گاهی بدن برای بازسازی، مرحلهٔ رسوب را پشتسر میگذارد که در دورههایی علائم این عارضه تشدید میشود. مدیریت درد هوشمندانه، مسیر درمان تاندونیت کلسیفیه را هموار میکند.
علائم تاندونیت کلسیفیه شانه
در بسیاری از بیماران بهصورت درد تیز و محدودیت حرکتی بروز میکند که با فعالیتهای بالای سر بدتر میشود. تغییرات التهابی پیرامون رسوب، گیرندههای درد را حساس میکند که کیفیت خواب و بهرهوری روزانه را پایین میآورد. شناخت زودهنگام الگوهای درد و سفتی، شروع سریع درمان تاندونیت کلسیفیه را ممکن میکند که از پیشرفت رسوب کلسیم در تاندونها جلوگیری شود.
درد تیز هنگام بالاآوردن دست
حرکت آبداکشن و اکستنشن درد را شعلهور میکند و عملکرد را مختل میسازد. این الگو نشان میدهد که رسوب کلسیم در تاندونها به ایمپینجمنت مکانیکی دامن زده است.
محدودیت دامنهٔ حرکت و خشکی
حرکات چرخشی داخلی/خارجی سخت میشود و بیمار حس گیرکردن دارد که از شاخص ترین علائم است. ادامهٔ محدودیت بدون درمان تاندونیت کلسیفیه به جبرانیهای دردناک میانجامد.
درد شبانه، مخصوصاً در خوابیدن روی شانه
فشار طولانیمدت التهاب را تشدید میکند و خواب را مختل میسازد که کیفیت زندگی را پایین میآورد. این علامت در تشخیص بالینی ارزشمند است.
حساسیت فشاری در جلوی شانه
لمس ناحیهٔ ساباکرومیال درد میدهد که با رسوب کلسیم در تاندونها همخوان است. این حساسیت همراه با تستهای خاص، شدت علائم را مشخص میکند.
صدا یا کلیک هنگام حرکت
اصطکاک روی قوس درد ایجاد میکند و بیمار صدایی حس میکند که با ایمپینجمنت مرتبط است. با پیشروی این صداها پایدارتر میشود و نیاز به درمان تاندونیت کلسیفیه تقویت میشود.
ضعف عضلانی و خستگی زودرس
مهار درد باعث خاموشی عضلات کاف چرخاننده میشود و توان نگهداشت شانه کاهش مییابد. این ضعف، اجرای کارهای بالای سر را در حضور علائم دشوار میکند.
کاهش عملکرد روزمره
پوشیدن لباس، شانهکردن مو و برداشتن اجسام سبک سخت میشود و چرخهٔ دردـاجتناب را فعال میکند. مداخلهٔ بهموقع در درمان تاندونیت کلسیفیه این چرخه را میشکند.
حملهٔ حاد التهابی (دورهٔ بازجذب)
گاهی درد ناگهانی با تورم و گرمی رخ میدهد که یکی از الگوهای علائم است. مدیریت مرحلهای در کنار کنترل رسوب کلسیم در تاندونها لازم است.
روشهای تشخیص تاندونیت کلسیفیه شانه
تشخیص دقیق تاندونیت کلسیفیهٔ شانه برای انتخاب بهترین برنامهٔ درمانی ضروری است، چون علائم آن میتواند با پارگی تاندون یا التهاب بورس اشتباه گرفته شود. پزشک متخصص طب فیزیکی با ترکیب معاینهٔ بالینی و تصویربرداری، میزان رسوب کلسیم در تاندونها و شدت التهاب را ارزیابی میکند تا مسیر مؤثر درمان تاندونیت کلسیفیه مشخص شود. در کنار درمان، اصلاح سبک زندگی، برنامهٔ تمریندرمانیِ ایمن و توجه به تغذیهٔ سرشار از کلسیم و ویتامین D زیر نظر پزشک به پیشگیری از پوکی استخوان کمک میکند و ریسک عود درد و محدودیت حرکتی را پایین میآورد.
- معاینه فیزیکی: بررسی دامنهٔ حرکت، نقاط درد و تستهای عملکردی شانه برای تشخیص شدت علائم انجام میشود.
- رادیوگرافی ساده (X-ray): نخستین روش برای مشاهدهٔ رسوب کلسیم در تاندونها و تعیین موقعیت تقریبی آن است.
- سونوگرافی تخصصی: با دقت بالا ضخامت تاندون، وجود التهاب و میزان رسوب را نشان میدهد و برای پایش درمان تاندونیت کلسیفیه کاربرد دارد.
- MRI: در صورت مشکوک بودن به پارگی یا آسیب همزمان تاندون، برای ارزیابی دقیقتر ساختار شانه استفاده میشود.
- آزمایشهای خون در موارد خاص: بررسی وضعیت متابولیک و هورمونی کمک میکند علت زمینهای این بیماری مشخص شود.
- ارزیابی عملکرد عضلات کاف چرخاننده: سنجش قدرت عضلانی نشان میدهد که تا چه حد برعملکرد حرکتی اثر گذاشته است.
- بررسی درد شبانه و الگوی عملکرد روزانه: اطلاعاتی دربارهٔ مرحلهٔ بیماری میدهد و پایهٔ طراحی برنامهٔ درمان تاندونیت کلسیفیه است.
درمانهای خانگی تاندونیت کلسیفیه شانه
در مراحل اولیهٔ این بیماری، روشهای خانگی میتوانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند، البته این اقدامات جایگزین درمان تخصصی نیستند بلکه مکملی برای درمان تاندونیت کلسیفیه محسوب میشوند. اجرای درست این روشها به جلوگیری از پیشرفت رسوب کلسیم در تاندونها کمک میکند و در کنار فیزیوتراپی یا شاکویو میتواند نتیجه را تسریع کند.
استفاده از کمپرس سرد و گرم بهصورت متناوب
در فاز حاد، کمپرس سرد التهاب و درد را کاهش میدهد، و در مراحل مزمن، کمپرس گرم جریان خون را بهبود میدهد و به جذب رسوب کلسیم در تاندونها کمک میکند.
استراحت نسبی و پرهیز از حرکات بالای سر
انجام کارهای سنگین یا حرکات تکراری باعث تشدید علائم میشود. استراحت کنترلشده به کاهش فشار روی تاندونها و تسریع درمان تاندونیت کلسیفیه کمک میکند.
تمرینات کششی ملایم شانه
حرکات دامنهای و کشش سبک به بهبود گردش خون، کاهش خشکی و افزایش دامنهحرکت کمک میکند. این تمرینها باید طبق نظر فیزیوتراپیست انجام شوند تا به این عارضه آسیب نزنند.
اصلاح وضعیت نشستن و خوابیدن
صاف نگه داشتن شانهها و اجتناب از خوابیدن روی شانهٔ دردناک فشار مکانیکی را کاهش میدهد. این تغییرات در کاهش علائم این عارضه مؤثر است.
رعایت رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین
تغذیهٔ مناسب به ترمیم بافت و تنظیم متابولیسم کلسیم کمک میکند. این کار روند بازسازی در درمان تاندونیت کلسیفیه را تسریع میکند.
ماساژ با روغنهای ضدالتهاب طبیعی
استفاده از روغن زیتون، زنجبیل یا نعناع به بهبود جریان خون و کاهش التهاب موضعی در این بیماری کمک میکند.
گرمکردن شانه پیش از فعالیت روزانه
این کار از آسیب مجدد به تاندونها جلوگیری میکند و برای افراد در مراحل اولیهٔ علائم این بیماری مفید است.
عوارض درمان نکردن تاندونیت کلسیفیه شانه
نادیده گرفتن این بیماری باعث پیشرفت التهاب و گسترش رسوب کلسیم در تاندونها میشود که به ساختارهای اطراف آسیب میزند. درماننکردن این بیماری میتواند مشکلات زیر را ایجاد کند:
- پارگی تاندون کاف چرخاننده: فشار و التهاب طولانی باعث پارگی تاندون و درد مزمن میشود.
- یخزدگی شانه (شانه منجمد): کاهش حرکت و درد باعث خشکی کامل مفصل میشود.
- مزمن شدن درد شبانه: اختلال در خواب و افت عملکرد روزانه در بیماران مشاهده میشود.
- ضعف پایدار عضلات شانه: بیتحرکی طولانی، تحلیل عضلات را در پی دارد.
- افزایش حجم رسوب و نیاز به جراحی: تأخیر در درمان تاندونیت کلسیفیه اغلب منجر به نیاز به جراحی برای تخلیهٔ رسوبات میشود.
- افسردگی و افت کیفیت زندگی: درد مزمن بر روحیه و کیفیت فعالیتهای اجتماعی اثر منفی میگذارد.
راههای پیشگیری از پیشرفت تاندونیت کلسیفیه شانه
پیشگیری از این عارضه با تغییر سبک زندگی و انجام اقدامات محافظتی امکانپذیر است و نقش مهمی در جلوگیری از رسوب کلسیم در تاندونها دارد.
- حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام کار
- انجام تمرینات کششی منظم شانه
- گرمکردن قبل از فعالیتهای بدنی
- خودداری از حرکات تکراری بالای سر
- کنترل بیماریهای زمینهای مانند دیابت
- رعایت رژیم غذایی سرشار از ویتامین D و منیزیم
- انجام ارزیابی دورهای توسط متخصص طب فیزیکی
- استفاده از میز و صندلی ارگونومیک در محیط کار
- خوابیدن در وضعیت مناسب برای شانهها
- تقویت عضلات اطراف کتف و گردن
نتیجه گیری
درمان بهموقع و علمی تاندونیت کلسیفیه شانه میتواند درد، التهاب و محدودیت حرکتی را بهطور چشمگیری کاهش دهد. با اجرای ترکیبی از درمان تاندونیت کلسیفیه شامل فیزیوتراپی، شاکویو و اصلاح سبک زندگی، جذب تدریجی رسوب کلسیم در تاندونها ممکن میشود و کیفیت زندگی بازمیگردد. انتخاب مسیر درمان زیر نظر متخصص طب فیزیکی، کلید بازگشت به عملکرد طبیعی شانه است.
من تاندونیت کلسیفیه داشتم و بعد از چند جلسه فیزیوتراپی پیش دکتر یزدانی تقریباً درد شونهم کامل برطرف شد، الان راحت میخوابم و دستمو بالا میبرم 😍 فقط میخواستم بدونم لازمه برای پیشگیری، هر چند وقت یه بار فیزیوتراپی نگهدارنده انجام بدم؟
خیلی خوشحالیم نگینخانم که نتیجهی درمانتون عالی بوده 🌿 معمولاً بعد از بهبودی، هر ۴ تا ۶ ماه یک ارزیابی یا چند جلسه تمرین نگهدارنده توصیه میشه تا احتمال برگشت درد یا رسوب مجدد کمتر بشه.