تصور کنید که هنگام حرکت دادن انگشت خود صدای "تقتق" میشنوید و انگشت شما گیر میکند. این مشکل آزاردهنده که به آن «انگشت ماشهای» یا تریگر فینگر گفته میشود، میتواند به شدت عملکرد روزانه شما را مختل کند. این اختلال زمانی رخ میدهد که تاندونهای خمکننده انگشت به دلیل التهاب، در غلاف خود گیر کرده و حرکت انگشت را محدود میکنند. در این مقاله، به بررسی علل اصلی این عارضه، علائم آن و بهترین روشهای درمان انگشت ماشهای خواهیم پرداخت تا بدانید چگونه میتوانید از این مشکل پیشگیری کرده و به راحتی به زندگی روزمره خود بازگردید.
انگشت ماشهای یا (تریگر فینگر) چیست؟
انگشت ماشهای (تریگر فینگر) یک وضعیت دردناک است که در آن تاندونهای خمکننده انگشت بهطور غیرطبیعی گیر میکنند و باعث میشوند انگشت بهطور ناگهانی و با صدای «تق» از حالت خمشده به حالت باز باز شود. این مشکل معمولاً به دلیل التهاب یا ضخیمشدن غلاف تاندونها ایجاد میشود و معمولاً در انگشتهای شست، انگشت اشاره و انگشت حلقه شایعتر است. تاندونها و غلافهایی که وظیفه خم کردن انگشتها را دارند، وقتی دچار التهاب میشوند، حرکت انگشت را مختل میکنند و به این حالت دردناک منجر میشود.
به نقل از سایتorthoinfo.aaos.org :
انگشت ماشهای وضعیتی است که تاندونهای خمکننده انگشتان و شست را تحت تأثیر قرار میدهد و معمولاً باعث ایجاد حس قفل شدن یا گیر کردن هنگام خم و صاف کردن انگشتان میشود.
این بیماری بیشتر در افرادی که فعالیتهای دستی تکراری دارند، مانند کارگران، نوازندگان یا افرادی که از گوشیهای هوشمند بهطور مداوم استفاده میکنند، مشاهده میشود. انگشت ماشهای میتواند در مراحل اولیه با درد و سفتی همراه باشد و در مراحل پیشرفتهتر ممکن است بهطور کامل مانع حرکت انگشتها شود.
دلایل ایجاد انگشت ماشهای
انگشت ماشهای زمانی رخ میدهد که تاندونهای خمکننده انگشت به علت التهاب یا ضخیم شدن، در غلاف خود گیر میکنند. این وضعیت باعث میشود که انگشت بهطور ناگهانی قفل شده و برای باز شدن آن نیاز به فشار اضافی باشد. علل مختلفی میتوانند به ایجاد این مشکل کمک کنند، که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
فعالیتهای تکراری
یکی از دلایل اصلی بروز انگشت ماشهای، انجام فعالیتهای تکراری است که فشار زیادی به انگشتان وارد میآورد. این فعالیتها معمولاً شامل حرکات مکرر و پیوسته انگشتان است که میتواند به التهاب و ضخیم شدن تاندونها و غلافهای آنها منجر شود. بهویژه افرادی که در محیطهای کاری خود از انگشتان خود بهطور مداوم استفاده میکنند، بیشتر در معرض این وضعیت قرار دارند. برخی از این فعالیتها عبارتند از:
- تایپ کردن یا کار با کیبورد: تایپ کردن بهطور مداوم و استفاده از ماوس میتواند باعث وارد شدن فشار به انگشتها و ایجاد التهاب در تاندونها شود.
- ورزشهای خاص: ورزشهایی که نیاز به استفاده از دست و انگشت دارند، مانند شنا، وزنهبرداری، و ورزشهای راکتی (مثل تنیس)، میتوانند فشار زیادی بر مفاصل و تاندونها وارد کنند.
- کار با ابزارهای دستی: استفاده از ابزارهایی که نیاز به فشار زیاد به انگشتها دارند، مانند ابزارهای نجاری یا مکانیکی، میتواند باعث ایجاد مشکل شود.
این فعالیتها باعث التهاب و ضخیم شدن غلافهای تاندونها میشوند و در نهایت میتوانند به بروز انگشت ماشهای منجر شوند.
آسیبهای قبلی
آسیبهای قبلی به انگشتها یا دستها، مانند شکستگی، ضربه، یا کشیدگی، میتوانند باعث التهاب مزمن در تاندونها شوند. این التهاب ممکن است بهطور تدریجی غلاف تاندونها را ضخیم کند، که نتیجه آن گیر کردن تاندونها در داخل غلاف خود و بروز انگشت ماشهای است. آسیبهای قبلی میتوانند به دو صورت مستقیم یا غیرمستقیم به ایجاد این وضعیت منجر شوند:
- ضربه یا شکستگی: ضربه به انگشت یا دست، بهویژه در ناحیه مفصلها، ممکن است باعث ایجاد آسیبهای درونی مانند پارگی تاندون یا آسیب به غلاف آن شود.
- کشیدگی تاندونها: فشار یا کشش بیش از حد به تاندونها میتواند باعث آسیب به بافتها و منجر به التهاب و ضخیم شدن آنها شود.
افرادی که قبلاً آسیبهایی مانند شکستگی یا ضربه به انگشتها و دستها داشتهاند، بیشتر در معرض این نوع مشکلات قرار دارند.
بیماریهای زمینهای
برخی بیماریها و مشکلات زمینهای میتوانند احتمال بروز انگشت ماشهای را افزایش دهند. این بیماریها باعث التهاب در تاندونها و مفاصل میشوند که بهطور غیرمستقیم میتوانند به ایجاد انگشت ماشهای منجر شوند. از مهمترین بیماریهای زمینهای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت
بیماری دیابت یکی از عوامل خطر اصلی برای بروز انگشت ماشهای است. در دیابت، سطح بالای قند خون میتواند به اعصاب و بافتهای اطراف مفصلها آسیب بزند و التهابهایی را در تاندونها ایجاد کند. این التهابها میتوانند منجر به ضخیم شدن غلاف تاندونها و در نتیجه بروز مشکل انگشت ماشهای شوند. همچنین، دیابت میتواند توانایی بدن را برای ترمیم آسیبها کاهش دهد، که باعث افزایش خطر بروز چنین مشکلاتی میشود.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید انگشتان یک بیماری التهابی خودایمنی است که باعث التهاب در مفاصل و تاندونها میشود. این التهاب میتواند موجب آسیب به غلاف تاندونها شده و به بروز انگشت ماشهای منجر شود. همچنین، افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید معمولاً در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای مفصلی و تاندونی هستند.
نقرس
نقرس نوعی آرتریت است که بهدلیل افزایش سطح اسید اوریک در خون ایجاد میشود و میتواند مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری میتواند به التهاب تاندونها منجر شود و شرایطی مشابه انگشت ماشهای ایجاد کند.
سایر بیماریهای التهابی و متابولیک
بیماریهای دیگری مانند لوپوس، سندروم رینود، یا اختلالات متابولیک میتوانند بر بافتهای نرم اطراف مفاصل تاثیر بگذارند و خطر بروز انگشت ماشهای را افزایش دهند.
عوامل ژنتیکی و هورمونی
عوامل ژنتیکی و هورمونی نیز میتوانند در بروز انگشت ماشهای نقش داشته باشند. برخی افراد ممکن است بهطور طبیعی دارای ساختار بدنی یا استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این مشکل باشند. بهعلاوه، تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا یائسگی میتواند باعث ضعف در بافتهای نرم و افزایش التهاب در تاندونها شود، که این نیز میتواند به بروز انگشت ماشهای کمک کند.
سن و جنسیت
این بیماری بیشتر در زنان بالای 40 سال مشاهده میشود و احتمال بروز آن با افزایش سن بیشتر میشود. همچنین، افرادی که بهطور طبیعی دارای انعطافپذیری کمتر در مفاصل هستند، ممکن است بیشتر در معرض انگشت ماشهای قرار بگیرند.
علائم ایجاد انگشت ماشهای
علائم انگشت ماشهای معمولاً بهطور تدریجی بروز پیدا میکنند و میتوانند از خفیف به شدید تبدیل شوند. این علائم ممکن است در ابتدا بهطور مختصر و خفیف احساس شوند، اما با گذشت زمان و عدم درمان، میتوانند شدیدتر شوند و عملکرد طبیعی انگشت را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه، به بررسی مهمترین علائم انگشت ماشهای میپردازیم:
درد در پایه انگشت
درد در بخش پایه انگشت یکی از علائم اولیه انگشت ماشهای است. این درد ممکن است بهطور ناگهانی و بهویژه پس از استفاده زیاد از انگشت، مانند تایپ کردن یا نگه داشتن ابزار، احساس شود. در ابتدا، این درد ممکن است خفیف و موقت باشد، اما به تدریج با افزایش التهاب، شدت آن بیشتر میشود. درد معمولاً زمانی که انگشت حرکت میکند یا پس از مدت زمان استفاده مداوم از آن تشدید میشود. این درد ممکن است محدود به یک انگشت خاص باشد یا در انگشتهای مجاور نیز احساس شود.
سفتی و مشکل در حرکت انگشت
یکی دیگر از علائم شایع انگشت ماشهای، سفتی در انگشت است که حرکت آن را دشوار میکند. بیماران اغلب گزارش میدهند که انگشتشان هنگام حرکت احساس سفتی میکند و بهویژه در صبحها یا پس از مدتی استراحت، حرکت انگشتها برایشان مشکلتر میشود. این سفتی ممکن است باعث شود که فرد نتواند انگشت خود را بهطور طبیعی خم یا باز کند. به علاوه، این سفتی میتواند با حرکت ناگهانی انگشت یا فشار به آن تشدید شود. در مواردی که سفتی شدید باشد، انگشت ممکن است قفل شود و فرد نتواند آن را حرکت دهد.
صدای تق یا قفل شدن انگشت
یکی از ویژگیهای منحصر بهفرد انگشت ماشهای این است که هنگامی که انگشت حرکت میکند، صدای «تق» یا شکسته شدن به گوش میرسد. این صدای ناگهانی به دلیل گیر کردن تاندون در غلاف خود است که پس از مدتها گیر کردن، ناگهان آزاد شده و باعث حرکت انگشت میشود. این پدیده اغلب با درد یا ناراحتی همراه است و معمولاً هنگام باز کردن یا خم کردن انگشت رخ میدهد. صدای تق میتواند نشاندهنده پیشرفت بیماری باشد و معمولاً در مراحل میانه یا پیشرفته آن مشاهده میشود.
انتفاخ و قرمزی
در مواردی که التهاب بیشتر و شدیدتر باشد، ممکن است انتفاخ و قرمزی در ناحیه انگشت و اطراف مفصل انگشت ایجاد شود. این علائم نشاندهنده التهاب در تاندونها و غلاف آنها هستند و بهویژه هنگامی که فرد انگشت را حرکت میدهد یا به آن فشار وارد میکند، تشدید میشوند. انتفاخ میتواند منجر به محدود شدن دامنه حرکت انگشت شود و ممکن است بهطور قابلتوجهی ظاهر انگشت را تغییر دهد. در برخی موارد، قرمزی و انتفاخ ممکن است همراه با گرمی در ناحیه مفصل نیز مشاهده شود که نشاندهنده التهاب شدیدتر است.
راههای تشخیص انگشت ماشهای
تشخیص انگشت ماشهای بهطور معمول شامل تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی، و در برخی موارد، آزمایشات تصویربرداری و آزمایشهای خون است. پزشک با استفاده از این روشها به تشخیص دقیق وضعیت میپردازد و ممکن است در مراحل مختلف بیماری از ابزارهای مختلف برای ارزیابی استفاده کند.
معاینه بالینی
پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی شما را بررسی کرده و به علائم و نشانههای گزارششده توجه میکند. معاینه فیزیکی یکی از اولین مراحل تشخیص انگشت ماشهای است. در این مرحله، پزشک انگشت آسیبدیده را از نظر سفتی، درد و دامنه حرکتی بررسی میکند. این معاینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بررسی سفتی انگشت: پزشک ممکن است انگشت را به آرامی حرکت دهد تا میزان سفتی یا محدودیت حرکتی را بررسی کند.
- ارزیابی درد: پزشک ممکن است فشار ملایمی به ناحیه پایه انگشت وارد کند تا میزان درد و حساسیت را ارزیابی کند.
- شنیدن صدای تقتق: یکی از ویژگیهای برجسته انگشت ماشهای این است که هنگام حرکت انگشت، صدای تق یا شکستن از داخل مفصل شنیده میشود. این صدا معمولاً ناشی از گیر کردن تاندون در غلاف خود است که بهطور ناگهانی آزاد شده و موجب حرکت انگشت میشود.
بررسی این علائم از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا میتواند نشاندهنده پیشرفت بیماری و نیاز به درمان مناسب باشد.
آزمایشات تصویربرداری
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای اطمینان از تشخیص صحیح و بررسی احتمال مشکلات دیگر، آزمایشات تصویربرداری تجویز کند. این آزمایشات میتوانند به پزشک در شناسایی علل دیگر درد و مشکلات مفصلی کمک کنند:
- تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray): اشعه ایکس معمولاً برای ارزیابی مشکلات استخوانی و شناسایی تغییرات غیرطبیعی در ساختار استخوانها مانند شکستگیها یا تغییرات مرتبط با آرتریت استفاده میشود. این روش برای تشخیص انگشت ماشهای مفید است، بهویژه برای رد کردن مشکلات استخوانی.
- MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): اگر پزشک مشکوک به التهاب شدید در تاندونها باشد، ممکن است MRI تجویز شود. MRI میتواند تصاویر دقیقتری از بافتهای نرم مانند تاندونها و غلافهای آنها فراهم کند و به تشخیص التهاب و آسیبهای بافتی کمک کند.
آزمایشهای التهابی خون
در صورتی که پزشک بخواهد اطمینان حاصل کند که انگشت ماشهای بهدلیل بیماریهای زمینهای مانند آرتریت روماتوئید یا سایر بیماریهای التهابی ایجاد نشده است، آزمایشهای خون میتواند به تشخیص کمک کند. آزمایشهای معمول برای ارزیابی التهاب شامل:
- آزمایش CRP (پروتئین واکنشی C): این آزمایش میزان التهاب در بدن را اندازهگیری میکند. افزایش سطح CRP میتواند نشاندهنده التهاب شدید در مفاصل یا تاندونها باشد.
- آزمایش ESR (سرعت رسوب گلبولهای قرمز): این آزمایش هم برای بررسی وجود التهاب در بدن استفاده میشود و ممکن است به تشخیص بیماریهای التهابی کمک کند.
- آزمایشهای خاص آرتریت روماتوئید: آزمایشهای خاص برای شناسایی آنتیبادیهای روماتوئید میتواند برای تشخیص آرتریت روماتوئید و سایر اختلالات خودایمنی مفید باشد.
بهترین روشهای درمان جراحی و غیرجراحی انگشت ماشهای
درمان انگشت ماشهای به شدت بیماری و وضعیت مفصل بستگی دارد. این بیماری ممکن است با درمانهای غیرجراحی در مراحل ابتدایی کنترل شود، اما در موارد شدیدتر یا پیشرفته، ممکن است به درمان جراحی نیاز باشد.
درمان غیرجراحی
در مراحل اولیه انگشت ماشهای، درمانهای غیرجراحی معمولاً مؤثر هستند و میتوانند به کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کنند. این درمانها شامل موارد زیر میشود:
استراحت و محدود کردن فعالیتها
یکی از اولین توصیهها برای درمان انگشت ماشهای، استراحت دادن به انگشت و محدود کردن فعالیتهایی است که باعث تشدید التهاب و فشار به مفصل میشوند. بهویژه فعالیتهای تکراری مانند تایپ کردن یا استفاده از ماوس باید کاهش یابند تا فشار اضافی به انگشت وارد نشود. استراحت میتواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.
استفاده از اسپلینت
اسپلینت یا بریسهای مخصوص میتوانند به تثبیت مفصل انگشت کمک کرده و از حرکت غیرطبیعی آن جلوگیری کنند. این اسپلینتها معمولاً برای مدت زمانی خاص پوشیده میشوند تا از فشار و تحریک بیشتر تاندونها جلوگیری شود. این روش میتواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.
داروهای ضد التهاب
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک میتوانند به کاهش التهاب و درد انگشت کمک کنند. این داروها معمولاً بهصورت خوراکی یا موضعی (کرم یا ژل) مصرف میشوند. استفاده از این داروها میتواند علائم انگشت ماشهای را تسکین دهد و به فرد کمک کند تا بهبود یابد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی میتواند به بهبود دامنه حرکتی انگشت و تقویت عضلات اطراف آن کمک کند. تمرینات کششی و تقویتی تحت نظر فیزیوتراپ میتوانند مفصل انگشت را تقویت کرده و از سفت شدن آن جلوگیری کنند. همچنین، فیزیوتراپی میتواند به تسکین درد و جلوگیری از بروز سفتی بیشتر کمک کند.
PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک روش درمانی است که در آن از خون خود بیمار پلاسمای غنی از پلاکت استخراج میشود و به ناحیه آسیبدیده تزریق میشود. پلاکتها نقش کلیدی در فرآیند ترمیم بافتها دارند و میتوانند به ترمیم آسیبهای تاندونی و مفصلی کمک کنند.
اوزون تراپی (Ozone Therapy)
اوزون تراپی یک روش درمانی است که در آن گاز اوزون (O₃) به ناحیه آسیبدیده تزریق میشود. اوزون یک مولکول با خاصیت ضد التهابی قوی است و بهطور مستقیم در کاهش التهاب و بهبود گردش خون در ناحیه آسیبدیده کمک میکند.فواید اوزون تراپی شامل:
-
کاهش التهاب
-
تسریع در فرآیند ترمیم بافتها
-
بهبود جریان خون در ناحیه آسیبدیده
-
کاهش درد و سفتی در مفصلها و تاندونها
درمان جراحی
اگر درمانهای غیرجراحی مؤثر واقع نشوند و بیماری پیشرفت کند، ممکن است جراحی لازم باشد. درمان جراحی معمولاً شامل یکی از روشهای زیر است:
تزریق استروئید
در مواردی که التهاب شدید باشد و درمانهای دیگر پاسخ ندهند، تزریق استروئید و به ناحیه آسیبدیده میتواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. این تزریق معمولاً بهصورت مستقیم در ناحیه غلاف تاندون انجام میشود و میتواند التهاب را کاهش داده و به بهبود حرکت انگشت کمک کند.
جراحی برای برطرف کردن گرفتگی
در صورتی که سایر درمانها مؤثر نباشند و انگشت ماشهای بهطور مداوم باعث قفل شدن انگشت شود، جراحی برای آزادسازی تاندونها از غلاف ممکن است ضروری باشد. در این جراحی، پزشک بهطور مستقیم غلاف تاندونها را برش داده و آن را آزاد میکند تا تاندون بهطور طبیعی و بدون مانع حرکت کند. این روش معمولاً به نتیجهای مؤثر و سریع در کاهش علائم منجر میشود.
درمان خانگی انگشت ماشهای
درمان خانگی میتواند به کاهش علائم و تسکین درد انگشت ماشهای کمک کند. برخی از روشهای خانگی مؤثر شامل موارد زیر هستند:
استراحت و کاهش فعالیت
استراحت دادن به انگشت و جلوگیری از انجام فعالیتهایی که موجب تشدید درد مفاصل انگشتان میشوند، از اولین گامهای درمان خانگی است. هرگونه فشار اضافی به انگشت باید کاهش یابد تا از التهاب و تشدید مشکل جلوگیری شود.
استفاده از کمپرس یخ
کمپرس یخ میتواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. یخ را در یک حوله قرار داده و به مدت 15 تا 20 دقیقه روی انگشت قرار دهید. این کار میتواند التهاب را کاهش داده و به تسکین درد کمک کند.
انجام تمرینات کششی
تمرینات کششی ملایم انگشت میتوانند به بهبود دامنه حرکتی مفصل کمک کنند. با این حال، این تمرینات باید تحت نظر پزشک یا فیزیوتراپ انجام شوند تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود. تمرینات کششی به کاهش سفتی انگشت و بهبود حرکت آن کمک میکنند.
راههای جلوگیری از بروز انگشت ماشهای یا (تریگر فینگر)
پیشگیری از انگشت ماشهای شامل کاهش فعالیتهای تکراری و محافظت از انگشتان است. برخی از روشها برای جلوگیری از بروز این مشکل عبارتند از:
اجتناب از فعالیتهای تکراری
کاهش فعالیتهای دستی تکراری و استفاده از ابزارهای کمکی میتواند از فشار اضافی به انگشتها جلوگیری کند. بهویژه افرادی که مجبور به انجام کارهای فیزیکی مداوم با انگشتان خود هستند، باید از ابزارهایی استفاده کنند که بار را بهطور یکنواخت تقسیم کنند.
استراحت و استفاده از تجهیزات حمایتی
استراحت منظم و استفاده از دستبندها یا اسپلینتهای حمایتی میتواند از بروز فشار و آسیب به مفاصل انگشت جلوگیری کند. این تجهیزات حمایتی به انگشت کمک میکنند تا از حرکتهای غیرطبیعی و آسیب به تاندونها جلوگیری شود.
تقویت عضلات دست و انگشت
تمرینات تقویتی برای عضلات دست و انگشت میتوانند به کاهش فشار روی تاندونها و جلوگیری از بروز انگشت ماشهای کمک کنند. تقویت عضلات اطراف انگشت و دست باعث کاهش استرس و فشار روی تاندونها میشود و بهطور کلی از آسیبهای مفصلی جلوگیری میکند.
جمعبندی
انگشت ماشهای یک اختلال شایع است که بهدلیل التهاب یا ضخیم شدن تاندونها ایجاد میشود و موجب گیر کردن آنها در غلاف خود میشود. این وضعیت علائمی مانند درد، سفتی، صدای تق یا قفل شدن انگشت و انتفاخ را به همراه دارد. درمانهای غیرجراحی مانند استراحت، استفاده از اسپلینت، داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی برای مراحل اولیه مؤثر هستند، در حالی که در صورت عدم بهبود، جراحی میتواند کمککننده باشد.
کلینیک دکتر یزدانی با استفاده از روشهای درمانی بهروز و تخصص در طب فیزیکی، میتواند به بهبود وضعیت انگشت ماشهای کمک کند. اگر علائم انگشت ماشهای را تجربه میکنید، مراجعه به این کلینیک میتواند راهی مؤثر برای درمان و بهبود عملکرد انگشتان شما باشد.