درمان سیاتیک با حجامت و بادکش و تسکین کمر درد
درمان سیاتیک با حجامت و بادکش و تسکین کمر درد
درمان سیاتیک با حجامت و بادکش روشی است که در آن برشهای سطحی روی پوست ایجاد میشود و از فنجانهایی برای خارج کردن خون، لنف یا سایر مایعات موجود در زیر پوست استفاده میشود. به طور معمول، لیوان ها از شیشه ساخته می شدند، اما اکنون اغلب از لیوان های پلاستیکی یکبار مصرف استفاده می شود. در روزهای قدیم، فنجان های ساخته شده از بامبو، استخوان، شاخ، خاک رس یا فلز استفاده می شد. مطالعات زیادی برای ارزیابی اثربخشی حجامت در اختلالات مختلف از جمله کمردرد ، سردرد میگرنی ، گردن درد انجام شده است، نتایج نشان می دهد که درمان سیاتیک با حجامت در کاهش شدت علائم مؤثر بوده و هیچ گونه عوارض جانبی جدی ندارد.
سیاتیک یک درد طاقتفرسا است که از مفصل ران منشاء میگیرد، در سرتاسر ساق تابش کرده و سبب سوزش ساق پا شده و در نهایت به انگشت پا ختم میشود. پس سیاتیک می تواند علت تیر کشیدن درد لگن از ران تا مچ پا باشد. بی حسی و سوزش پا هنگام ایستادن یا راه رفتن نیز در بیشتر موارد با درد پا همراه است.
علت معمولاً فشرده شدن عصب سیاتیک در سطح L4/L5 به دلیل فتق دیسک، افتادگی دیسک، اسپاسم عضلانی عضلات کمر، از دست دادن لوردوز چوبی، بلند کردن وزنه های سنگین در زوایای اشتباه، حمل کیف پول در جیب باسن، وضعیت های بدنی اشتباه در حین است. نشستن و ایستادن همراه با کمبود ویتامین D و در نتیجه کاهش کلسیم . همچنین ممکن است به دلیل فشرده شدن یک ریشه عصبی پشتی در سطح اعصاب خاجی S1، S2 و S3 ایجاد شود .
در صورت تنگی ستون فقرات کمری، خارهای استخوانی، دیسک بیرون زده، اسپوندیلولیستزیس، کانال نخاعی باریک می شود و به نوبه خود ساختارهای داخل کانال نخاعی مانند نخاع، اسب دمی یا ریشه های عصب سیاتیک را فشرده می کند. فشرده شدن طناب نخاعی، اعصابی را که نخاع را ترک میکنند، تحت فشار قرار میدهد و باعث ایجاد درد میشود.
این که آیا سیاتیک به دلیل سندرم پیریفورمیس ایجاد می شود یا نه، موضع قابل بحثی است، اما مشخص شده است که تا 8 درصد در کمردرد یا کمردرد نقش دارد. در برخی بیماران، عصب سیاتیک از عضله پیریفورمیس یا زیر آن عبور می کند. هر گونه آسیب یا استفاده بیش از حد منجر به اسپاسم عضلانی می شود که به نوبه خود عصب سیاتیک را فشرده می کند. سندرم پیریفورمیس به عنوان «سیاتیک کیف پول» نیز شناخته میشود، یعنی اگر کیف پولی که در جیب پشتی باسن حمل میشود، هنگامی که فرد روی آن مینشیند، به عضلات لگن و عصب سیاتیک فشار وارد کند. در این سندرم درد سیاتیک رخ می دهد اما ریشه عصبی طبیعی است.
سیاتیک نیز یک بیماری بسیار شایع در بارداری است زیرا وزن جنین عصب سیاتیک را در حالت نشسته یا در هنگام گرفتگی عضلات پا فشرده می کند. این فشرده سازی منجر به بی حس شدن پاها می شود که می تواند باعث از دست دادن تعادل و غلت خوردن شود. سیاتیک عمدتاً برگشت پذیر است و هیچ درمانی در دوران بارداری پیشنهاد نمی شود.
بیماران با سابقه تصادف رانندگی یا ضربه به ستون فقرات ممکن است از سیاتیک شکایت داشته باشند. تومورهای ستون فقرات یا سندرم اسب دمی نیز ممکن است طناب نخاعی و ریشه های عصبی آن را تحت فشار قرار دهند. در چنین شرایطی علائم شامل درد شدیدی است که از پشت شروع می شود و به سمت لگن و پا می رسد، از دست دادن کنترل مثانه یا روده، یا ضعف عضلانی.
فتق دیسک یک آسیب شناسی است که با اکستروژن هسته مایع پالپوزوس از طریق شکاف فیبروز حلقوی خارجی، فشرده شدن ریشه عصبی بر روی لایه مهره مشخص می شود و در نتیجه باعث سیاتیک می شود. برآمدگی دیسک ممکن است باعث التهاب و تورم بافت اطراف شود که فشردگی ریشه عصبی در کانال نخاعی را بیشتر میکند.
معاینه فیزیکی و تاریخچه علائم همیشه به تشخیص سیاتیک کمک می کند. اگر بیماران سابقه درد تشعشعی در یک پا همراه با برخی علائم عصبی فشردگی ریشه عصبی را بدهند، سیاتیک را می توان تایید کرد .
تست پای راست کلید تشخیصی است که علامت Lasegue را ایجاد کند. پای راست بطور غیرفعال بین 30 تا 70 درجه خم می شود، اگر درد در مسیر عبور عصب سیاتیک شروع شود، نتیجه مثبت در نظر گرفته می شود. در حدود 90 درصد بیماران احتمال نتیجه مثبت وجود دارد، اما حدود 75 درصد از افرادی که نتیجه مثبت دارند سیاتیک ندارند.
هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی درمانی و ایمنی درمان سیاتیک با حجامت در بیماران با استفاده از بهبود درجه درد از طریق مقیاس عددی درجه بندی درد می باشد.
روش درمان سیاتیک با حجامت
طرح تحقیق و مطالعه
این تحقیق و مطالعه به منظور بررسی اثربخشی درمان سیاتیک با حجامت در بیماران مبتلا به درد سیاتیک، پس از تایید کمیته اخلاقی بیمارستان علیگر شفا و رعایت دستورالعملهای اعلامیه هلسینکی برای انجام مطالعه بر روی انسان طراحی شد. بیماران باید فرم رضایت نامه ای را پر می کردند که به طور مقتضی توسط آنها امضا شده بود و اراده آزاد آنها برای شرکت در مطالعه را تایید می کرد. 92 بیمار بین 30 تا 60 سال به طور تصادفی انتخاب شدند و درد با استفاده از مقیاس عددی درجه بندی درد (NPRS) ارزیابی شد.
بادکش ها و لیوان های درمان سیاتیک با حجامت، به طور کلی در مهره های C7، T2 و L5/S1 استفاده می شود، در حالی که دو فنجان نیز به صورت دو طرفه روی مهره های L4/L5، چهار فنجان علاوه بر روی مفصل ران، پشت ران، زانو و ماهیچه ساق پا اعمال می شود، همه فنجان ها سه بار استفاده می شود. به فاصله 15 روز بین هر جلسه.
معیارهای ورود بیماران مبتلا به سیاتیک
بیماران مبتلا به سیاتیک ناشی از فشردگی عصب سیاتیک و دریافت مسکن در این مطالعه وارد شدند.
معیارهای خروج بیماران مبتلا به سیاتیک
بیمارانی که از درد پا به هر دلیلی غیر از فشردگی عصب سیاتیک رنج می بردند از مطالعه حذف شدند. همچنین بیماران کم خون شدید با سطح هموگلوبین زیر 8 گرم در دسی لیتر نیز از مطالعه خارج شدند.
روش درمان سیاتیک با حجامت
درمان سیاتیک با حجامت پس از 15 روز در هر بیمار در محل های خاص به روش زیر انجام شد:
1) محل حجامت با سواب الکلی 75 درصد پاکسازی شد.
2) یک فنجان استریل شده 25 میلی لیتری روی محل قرار داده شد و از طریق پمپ خلاء دستی وکیوم تولید شد که برای چسباندن فنجان به پوست و حفظ نیروی مکش در محل کافی است.
3) فنجان بعد از 5 دقیقه برای ایجاد برش های سطحی با کمک تیغه جراحی استریل شده جدا شد و مجدداً همانطور که در بالا توضیح داده شد در محل قرار داده شد.
4) پس از 5 تا 10 دقیقه در نهایت فنجان برداشته شد و خون زیر جلدی جمع آوری شده در فنجان با خیال راحت دور ریخته شد.
5) ناحیه برش خورده زیر لیوان را با دستمال های دارویی تمیز کرده و از عسل استفاده کردند، سپس گاز استریل شده قرار داده و با نوار چسب محکم کردند.
نتایج تحقیق
92 بیمار مرد مقیم کراچی که به طور متوسط 6 ماه مبتلا به سیاتیک بودند با میانگین 3 جلسه برای هر بیمار تحت پوشش حجامت قرار گرفتند. بیماران در 3 گروه سنی توزیع شدند. 36 بیمار بین 31 تا 40 سال، 36 بیمار بین 41 تا 50 سال و 20 بیمار بین 51 تا 60 سال بودند. درد در مقیاس عددی درجه بندی درد (NPRS) ارزیابی شد. نتایج نشان می دهد که 85% تسکین درد در 9.8 درصد بیماران، 15.21 درصد بیماران 70 درصد تسکین، 5.43 درصد بیماران 60 درصد تسکین درد، 9.78 درصد بیماران 50 درصد تسکین درد، 9.78 درصد بیماران 40 را تجربه کردند. درصد تسکین درد، اما 60/32 درصد بیماران پس از 3 جلسه درمان سیاتیک با حجامت هیچگونه تسکین درد را نشان ندادند.
جدول 2 میانگین تسکین درد تجربه شده توسط بیماران را در مقیاس عددی درجه بندی درد پس از درمان سیاتیک با حجامت نشان می دهد که کاهش بسیار معنی داری یعنی 0.98 ± 4. 89 را در مقایسه با قبل از درمان سیاتیک با حجامت یعنی 0.0 ± 10 نشان می دهد.
مشخص شد که درمان سیاتیک با حجامت در 67 درصد از بیمارانی که درد شدید سیاتیک را به دلیل افتادگی دیسک یا فتق در مهرههای L4/L5 تجربه میکنند، بسیار مؤثر است. این ممکن است به دلیل بهبود گردش خون در نتیجه حذف خون احتقانی، مواد سمی و برون رفتگی های التهابی باشد که به صورت زیر جلدی در محل درد وجود دارد .
مکانیسم پشت تسکین به وضوح درک نشده است، اما فرضیه از نظر نویسندگان برداشتن ژل (که از دیسک های بین مهره ای ترک خورده خارج می شود) است که بر عصب سیاتیک فشار وارد می کند. ژل از طریق افزایش گردش خون در آن ناحیه به دلیل حجامت برداشته می شود. همانطور که می دانیم درمان سیاتیک با حجامت با از بین بردن خون راکد و لنف زیر جلدی باعث بهبود جریان خون و لنف می شود.
این فرضیه به دلیل محدودیت در مطالعه مبنی بر عدم امکان اسکن MRI بعد از درمان سیاتیک با حجامت به دلایل متعدد تأیید نشد.
تحرک نیز نسبت به قبل از درمان سیاتیک با حجامت بسیار بهتر بود. هیچ عارضه ای پس از درمان سیاتیک گزارش نشده است. برخی از بیماران پس از اولین جلسه درمان تسکین قابل توجهی را گزارش کردند .
نتیجه گیری
مشخص شد که درمان سیاتیک با حجامت در تسکین درد ناشی از آن، بدون ایجاد عوارض جانبی بسیار موثر است. از این رو ممکن است برای بیمارانی که از سیاتیک رنج می برند بسیار توصیه شود که با استفاده مداوم از NSAID ها از عوارض جانبی جلوگیری کنند و قبل از اقدام به جراحی که به ندرت موفقیت آمیز است و خطر بالایی دارد تلاش کنند.
نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی
* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: