جهت نمایش کامل و بهینه، از نسخه دسکتاپ بهره بگیرید
× فرم رزرو نوبت لطفا فرم زیر را با دقت تکمیل نمایید. همکاران ما در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

در این مقاله می‌خوانید

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

درمان کمردرد به صورت خانگی و یا درمان کمر درد با ورزش در ۵ دقیقه و تسکین رگ به رگ شدن کمر می تواند در مواقعی کارساز و مشکل گشا باشد. اما کمر درد شدید معمولا به درمان جدی پزشکی نیازمند است. فیلم درمان کمردرد با تزریق prp، رفع و درمان کمردرد با ورزش، علت کمر درد، علائم کمر درد و نشانه های درد کمر همگی از مباحثی هستند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

هرچند درد کمر بسيار دردناک است، اما معمولاً علت، علائم و نشانه های کمر درد جدي نيست.

علت کمر درد متعدد است. رگ به رگ شدن، گرفتگی و اسپاسم عضلانی کمر از دلايل بسيار رايج براي غيبت از کار و مراجعه به پزشک است. هرچند درد کمر ممکن است بسيار دردناک و آزار دهنده باشد، اما معمولاً عارضه‌اي جدي نيست. با وجود آنکه درد پایین کمر می‌تواند در همه افراد با سنین مختلف مشاهده شود، اما عمدتاً در بین بزرگسالان با سن 35 تا 55 سال شایع‌تر است. متخصصان معتقدند که کمر درد، ناشی از نوع ارتباط و همکاری بین استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و رباط‌هایی است که در ناحیه کمر قرار دارند. درد در قسمت پایین کمر می‌تواند مربوط به ستون فقرات، دیسک‌های بین مهره‌ها، رباط‌های اطراف نخاع و دیسک‌ها، نخاع و اعصاب آن، ماهیچه‌های پایین کمر، اندام‌های درونی شکم و لگن خاصره و پوست اطراف ناحیه ستون فقرات باشد. حتی می تواند در صورت مشکل تنگی کانال برای درمان توسط جراحی تنگی کانال نخاعی کمر مراجعه نمایند. همچنین درد در قسمت بالایی کمر می‌تواند ناشی از بیماری‌های آئورت، وجود تومور در ناحیه کمر و التهاب نخاع باشد. که در صورت نیاز یکی از راه های درمان، (جراحی بسته ستون فقرات) می باشد. 

برخی از انواع کمر درد در زنان شیوع بیشتری دارد و همچنین کمردرد سمت راست و کمر درد صبحگاهی نیز در بین افراد شایع است، که با کلیک روی کلمات می توانید مطالب مرتبط با آن ها را مطالعه فرمایید.

 

درمان کمر درد با تزریق پی آر پی (PRP) :

تزریق پی آر پی prp و سلول های بنیادین یک روش نوین درمانی است که می توانید برای تماشای فیلم تزریق prp توسط دکتر یزدانی و همچنین آشنایی کامل با این روش موثر، مقاله درمان کمر درد با تزریق prp را مطالعه کنید.

علت کمر درد

 علت کمر درد در هر فردی ممکن است متفاوت باشد. کمر انسان از مجموعه پیچیده‌ای شامل ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها و استخوان‌ها (قطعات استخوانی در برگیرنده نخاع، که در بین آن‌ها ضربه گیرهای غضروفی به شکل بالشتک‌های صفحه‌ای وجود دارند)، تشکیل شده است. مشکلات مربوط به هر یک از این اجزا می‌تواند منجر به بروز درد در قسمت پایین کمر شود که شایع ترین علت کمر درد در زنان می باشد. در برخی موارد، علت کمر درد هیچ گاه مشخص نمی‌شود.

ضرب دیدگی

شایع‌ترین علل کمر درد عبارت است از:

  • بلند کردن اجسام به شیوه نامناسب، یکی از شایع‌ترین علل کمر درد به شمار می‌رود.
  • بلند کردن اجسام به شیوه نامناسب
  • بلند کردن اجسام بسیار سنگین
  • انجام حرکات نامتعارف و ناگهانی به شیوه نامناسب
  • اسپاسم عضلانی و کمردرد عصبی

مشکلات ساختاری

علت کمردرد می تواند مربوط به مشکلات ساختاری زیر نیز باشد:

  • آسیب دیدگی دیسک‌ها– هر یک از مهره‌های ستون فقرات، به وسیله دیسک‌ها پوشانده شده و محافظت می‌شود. اگر این دیسک‌ها آسیب ببیند، فشار وارد بر نخاع افزایش یافته و موجب احساس درد در قسمت کمر می‌شود.
  • بیرون زدن دیسک‌ها– دقیقاً به همان ترتیبی که در مورد آسیب دیدگی دیسک‌ها بیان شد، بیرون زدگی دیسک هم می‌تواند باعث افزایش فشار وارد بر نخاع و بروز کمر درد شود.
  • سیاتیک– درد ناشی از عصب سیاتیک، درد حاد و شدیدی است که از ناحیه کمر به قسمت‌های پایین‌تر در ناحیه باسن و پشت ران پاها امتداد می‌یابد و علت درد کمر بیرون زدن یا فتق دیسک‌های ستون فقرات است که باعث فشار بر نخاع می‌شود. ورزش برای درمان سیاتیک می تواند بسیار مفید باشد.
  • آرتروز– بیماران مبتلا به استئوآرتروز یا آرتروز ستون فقرات، غالباً به عوارض و مشکلاتی در مفصل‌های قسمت لگن، پایین کمر، زانوها و دست‌ها دچار می‌شوند. در برخی موارد، این مشکلات می‌تواند منجر به بروز تنگی کانال نخاعی شود که طی آن، فضای اطراف نخاع محدود و تنگ شده و به نخاع فشار بیشتری وارد می‌آورد.
  • انحنای ستون فقرات– اگر ستون فقرات دارای انحنایی به شکل غیر معمول باشد، احتمال بروز کمر درد در فرد مبتلا افزایش پیدا می‌کند. یک مثال رایج در این باره، عارضه اسکولیوسیس یا کج شدگی یا انحراف ستون فقرات است که در آن، ستون فقرات به سمت پهلو خمیدگی پیدا می‌کند.
  • استئوپروسیس– متخلخل شدن استخوان‌ها، از جمله مهره‌های ستون فقرات، باعث افزایش احتمال بروز شکستگی مهره کمر در اثر وارد آمدن فشار به مهره‌ها می‌شود.
  • اسپوندیلولیستزیسسرخوردگی مهره کمر یکی از عارضه‌های ستون فقرات است که بر مهره‌های کمری ستون فقرات اثر می‌گذارد.

کشیدگی عضلات یا رباط های کمر و پوکی استخوان نیز از دیگر علل کمردرد می باشد.

از دیگر علت های کمر درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • نشانگان دم اسب– دم اسب در واقع یک دسته از ریشه‌های اعصاب نخاعی است که از انتهای پایینی نخاع، خارج می‌شود. نشانگان دم عصب علت درد پایین کمر بوده و افرادی که از بیماری نشانگان دم اسب رنج می‌برند، درد سنگینی در قسمت پایینی کمر و بالای باسن‌ها احساس می‌کنند. همچنین ممکن است دچار بی حسی در ناحیه باسن، اندام‌های تناسلی و ران پاها شوند. گاهی اوقات هم، اختلالاتی در عملکرد مثانه و روده‌ها ایجاد می‌شود.
  • سرطان ستون فقرات– ایجاد تومور در ناحیه ستون فقرات، می‌تواند باعث فشار آمدن بر یکی از اعصاب نخاعی و در نتیجه بروز کمر درد شود.
  • عفونت ستون فقرات– اگر بیمار، دچار افزایش دمای بدن (تب) و گرم شدن مختصر ناحیه کمر شود، می‌تواند ناشی از بروز عفونت در ستون فقرات باشد.
  • سایر عفونت‌ها– بیماری‌های التهاب لگن خاصره (در زنان)، و عفونت مثانه یا کلیه‌ها نیز می‌تواند باعث بروز کمر درد شود.
  • اختلال در خواب– احتمال بروز کمر درد در افرادی که اختلال خواب دارند، بیش از دیگران است.
  • زونا– زونا عفونتی است که می‌تواند اعصاب نخاعی را تحت تأثیر قرار دهد.
  • تشک نامناسب– اگر تشک به گونه‌ای باشد که نتواند از قسمت‌های حساس بدن پشتیبانی کند و یا نتواند ستون فقرات را به شکل مستقیم نگه دارد، خطر ابتلا به کمر درد افزایش پیدا می‌کند.

فعالیت‌های روزانه و وضعیت نامناسب بدن، هنگام نشستن و راه رفتن

درد کمر می‌تواند ناشی از شیوه نامناسب انجام فعالیت‌های روزانه و یا وضعیت نامناسب قرارگیری کمر در هنگام نشستن، ایستادن یا راه رفتن باشد. برخی از نمونه‌های این مشکلات عبارت است از:

  • خم شدن به شکل نامتعارف و اشتباه
  • هل دادن اجسام
  • کشیدن اجسام
  • حمل کردن اجسام
  • بلند کردن اجسام
  • ایستادن به مدت طولانی
  • خم شدن به مدت طولانی
  • چرخاندن و پیچاندن کمر
  • سرفه کردن
  • عطسه کردن
  • کشیدگی ماهیچه‌ها
  • کشش نامتعارف بدن
  • قوز کردن هنگام نشستن به مدت طولانی (مثلاً هنگام رانندگی)
  • رانندگی طولانی بدون استراحت (حتی بدون قوز کردن)
  • ما در دنیای رایانه‌ها زندگی می‌کنیم. عادت به قوز کردن هنگام نشستن پشت کامپیوتر به مرور زمان می‌تواند موجب افزایش مشکلات و عوارض کمر، شانه‌ها و درد پشت گردن شود.
  • برای آشنایی با برنامه ورزشی بعد از عمل دیسککتومی و لامینکتومی مقاله مربوطه را مطالعه کنید.درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

انواع کمر درد:

 

انواع کمر درد بسته به مدت زمانی که با آن درگیر هستید، عبارتند از:

  • کمر درد حاد– در این حالت، کمر درد ناگهانی بروز می‌کند و حداکثر سه ماه طول می‌کشد.
  • کمر درد مزمن–در این حالت، درد به صورت تدریجی و ظرف یک دوره زمانی طولانی ایجاد می‌شود، بیش از سه ماه طول می‌کشد و برای بیمار مشکلات دراز مدت ایجاد می‌کند.
  • درد در سمت راست قسمت فوقانی کمر غالباً در اثر مشکلات ستون فقرات و یا سندروم متقاطع فوقانی ایجاد می شود، از جمله:
  1. مهره ها

این استخوان های کوچک ستون فقرات شما را تشکیل می دهند و به قفسه دنده شما وصل می شوند.

2. دیسک های ستون فقرات

دیسک کمر بین مهره ها قرار دارند. دیسک ها دارای بافت داخلی اسفنجی و بیرونی سخت هستند. دیسک های شما طوری طراحی شده اند که هنگام راه رفتن، دویدن یا پرش، شوک را به خود جذب می کنند.

درصد قابل توجهی از بیمارانی که از درد کمر رنج می‌برند، انواع کمر درد، شامل دردهای شدید مقطعی و نیز دردهای پیوسته با شدت کمتر را تجربه کرده‌اند و در نتیجه، پزشک به راحتی نمی‌تواند حاد یا مزمن بودن کمر درد را تشخیص دهد.

 

راههای تشخیص کمر درد

راههای تشخیص کمر درد در اغلب موارد، نیازی به عکسبرداری ندارد. اغلب پزشکان عمومی یا پزشکان مراقبت‌های اولیه، می‌توانند پس از یک معاینه فیزیکی ساده و گفتگو با بیمار، وجود کمر درد را تشخیص دهند.

اگر پزشک یا بیمار به وجود آسیب‌دیدگی خاصی در قسمت کمر مشکوک باشد، ممکن است دستور انجام آزمایش‌هایی را صادر کند. همچنین اگر پزشک مشکوک به آن باشد که، درد کمر از عامل دیگری ناشی شده و یا در صورتی که کمر درد به مدت طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری هم برای تشخیص کمر درد توصیه شود.

  • موارد مشکوک به آسیب‌دیدگی دیسک، عصب، تاندون و اجزای دیگر- برای شناسایی بهتر وضعیت بافت‌های نرم واقع در پشت بیمار، ممکن است از عکسبرداری اشعه ایکس یا سایر روش‌های تصویربرداری و اسکن مانند سی تی (توموگرافی کامپیوتری) یا ام آر آی (عکسبرداری رزونانس مغناطیسی) استفاده شود.
  • اشعه ایکس- می‌تواند وضعیت اتصال استخوان‌ها را نشان دهد و وجود آرتروز یا شکستگی در استخوان‌های بیمار را مشخص کند. البته این روش برای تشخیص مشکلات ماهیچه‌ها، نخاع، اعصاب و دیسک‌های بین‌ مهره‌‌ای، روش خیلی خوبی نیست.
  • ام آر آی یا سیتی اسکن- این دو روش برای تشخیص فتق دیسک‌ها یا مشکلات مربوط به بافت‌های نرم، تاندون‌ها، اعصاب، رباط‌ها، رگ‌های خونی، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها مناسب است.
  • اسکن استخوان- اسکن استخوان می‌تواند برای تشخیص تومورهای استخوانی‌ یا شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان (استئوپروسیس) مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، یک نشانگر مخصوص (یک ماده رادیواکتیو) به داخل سیاهرگ بیمار تزریق می‌شود. این نشانگر در قسمت استخوان انباشته می‌شود و سپس پزشک می‌تواند از طریق مشاهده آن با یک دوربین مخصوص، عوارض و مشکلات احتمالی استخوان را تشخیص دهد.
  • الکترومیوگرافی یا ای ام جی- در این روش، امواج الکتریکی که توسط اعصاب در پاسخ به ماهیچه‌ها صادر می‌شوند، اندازه‌گیری می‌شود. این روش می‌تواند فشردگی عصب که در نتیجه‌ی فتق دیسک‌های بین مهره‌ای یا تنگی کانال نخاعی ایجاد می‌شود را، تشخیص دهد.

اگر بهترین دکتر متخصص ستون فقرات مشکوک به وجود عفونت در بیمار باشد، ممکن است دستور انجام یک آزمایش خون هم برای تشخیص دقیق کمر درد صادر کند.

 

کایروپرکتیک، استئوپاتي و درمان فيزيکي (يا فيزيوتراپي)

يک کايروپراکتور يا متخصص ستون فقرات و کايروپرکتيک، کمر و ستون فقرات بيمار را ماساژ مي‌دهد و تنظيم مي‌کند.

  • يک کايروپراکتور– از طريق لمس کردن و معاينه دستي و چشمي، وجود عارضه در ناحيه ستون فقرات را تشخيص مي‌دهد. در واقع روش کايروپرکتيک به عنوان يک روش درماني مستقيم شناخته می‌شود که تمرکز اصلي آن بر تنظيم و تصحيح مفاصل ستون فقرات است. اغلب متخصصان حاذق کاریروپراکتیک، قبل از درمان می‌خواهند نتایج اسکن، عکسبرداری و آزمایش‌های خون و ادرار بیمار را ببینند.
  • متخصص استئوپاتي– در تشخیص به روش استئوپاتي هم از لمس کردن و معاینه چشمی استفاده می‌شود. این روش، شامل وارد آوردن فشارهای خفیف و منظم روی قسمت کمر و یا روش‌های غیر مستقیم و دست‌ورزی مفاصل و ماهیچه‌ها است.
  • متخصص درمان فیزیکی (فیزیوتراپیست)– معاينات و تمرین‌هایی که یک فیزیوتراپیست انجام می‌دهد، عمدتاً بر تشخیص مشکلات مفاصل و بافت‌های نرم بدن متمرکز است.

 

کمر درد در بارداری (حاملگی):

 

کمر درد در بارداری (حاملگی) به خصوص در ماه پنجم بارداری به بعد (به دلیل افزایش وزن) بیشتر می شود و اگر فرد از قبل دچار مشکلات و درد کمر بوده باشد، کمر درد شدیدی را تجربه خواهد کرد. این نوع کمر درد کاملا طبیعی بوده و ماندگار نخواهد بود. بسیاری از بانوان در دوران بارداری (حاملگی)، از کمر درد خود گلایه می کنند. پزشک شما در چنین وضعیتی راه هایی را برای تسکین کمر درد به شما توصیه می کند که می توانید برای اطلاع از روش های درمانی مخصوص مقاله “کمر درد در بارداری (حاملگی)” را مطالعه کنید.

 

درمان خانگی کمر درد

 

درمان خانگی کمر درد یکی از اولین سوالاتی است که پس از اینکه دچار کمر درد شدید به ذهنتان خواهد آمد. شواهد قابل توجهی وجود دارد که به خواص ضد التهابی برخی غذاها و ارتباط آنها با کاهش کمر درد اشاره دارد. همانطور که می دانیم پیروی از یک رژیم غذایی سالم ارتباط تنگاتنگی با استخوان ها و اندام های سالم و در نهایت بدن سالم دارد. اگر کمردرد را تجربه کرده اید ، افزودن غذاهایی به رژیم غذایی که باعث کاهش التهاب کمر می شوند می توانند به عنوان بهترین درمان خانگی کمر درد، به شما در کاهش درد کمر کمک کنند.

 

برای درمان کمر درد چه بخوریم؟

 

برای درمان کمر درد چه بخوریم؟ اولین سوالی که ممکن است به دهنتان آمده باشد این است که کدام مواد غذایی خاصیت ضد التهابی داشته و می توانند برای درمان کمر درد مفید باشدو در زیر لیستی از مواد غذایی آمده است که اگر آن ها را در غذاهایی که روزانه باید بحوریم استفاده کنیم سبب تسکین و التیام کمر درد می شوند.

درمان گیاهی کمر درد از دیرباز مورد استفاده بوده:

 

زنجبیل

 

زنجبیل در طب طبیعی حضوری تاریخی دارد. به دلیل خواص شیمیایی ریشه می تواند درد کمر مبتنی بر التهاب را تسکین دهد. همچنین می توانید زنجبیل را برای کمردرد ناشی از سفتی مفصل، خشکی کمر و آرتروز مصرف کنید.

زردچوبه

 

کورکومین و سایر مواد شیمیایی طبیعی در زردچوبه باعث کاهش التهاب و درد ناشی از آن می شوند. شواهد نشان می دهد که این ماده از زنجبیل در مقابله با کمر درد ، درد بیماری دژنراتیو دیسک ، سیاتیک و سایر مشکلات التهابی مبتنی بر اسکلت عضلانی عضلانی قدرتمندتر است.

آجیل

 

آجیل های حاوی آلفا لینولئیک اسید (ALA) ، منیزیم و ویتامین E به کنترل التهاب کمک می کنند. یک وعده آجیل در روز می تواند پروتئین های ضد التهاب را افزایش داده و مولکول های ایجاد کننده التهاب را کاهش دهد.

قهوه

 

علاوه بر غذاهای ضد التهاب ، نوشیدنی های ضدالتهاب نیز وجود دارد. کافئین ، پلی فنول ها و سایر ترکیبات ضد التهابی موجود در قهوه می توانند به شما در کاهش کمردرد و نحوه خوابیدن برای گردن درد کمک کنند.

انگور قرمز

 

انگور همچنین حاوی آنتوسیانین است که التهاب و همچنین خطر بیماری های قلبی ، چاقی ، اختلالات چشمی و دیابت را کاهش می دهد. مطالعه ای درمورد شرکت کنندگان مبتلا به بیماری قلبی ، باعث کاهش مارکرهای التهابی مانند NF-kB از مصرف روزانه عصاره انگور شد.

روغن زیتون

 

آنتی اکسیدان موجود در روغن زیتون بسیار بکر باعث کاهش التهاب می شود. ایبوپروفن و روغن زیتون با استفاده از مولکول های یکسان سطح التهاب را کاهش داده و آنزیم های سیکلواکسیژناز را مهار می کنند. حدود سه تا چهار قاشق غذاخوری در روز با مقدار توصیه شده ایبوپروفن ، 200 میلی گرم برابر است ، پزشکان افرادی را که کمر درد دارند تجویز می کنند.

آویشن

 

آویشن یکی از شش ماده ای است که برای کاهش COX-2 شناسایی شده است. سایر مواد غذایی ضد التهاب که به طور گسترده در دسترس هستند شامل میخک ، گل رز ، اکالیپتوس ، رازیانه و ترنج است. اما آویشن با کاهش فعال 75 درصدی التهاب ، موثرترین است.

ادامام

 

Edamame نامی فانتزی برای سویای سبز است. آنها نشانگر التهاب پروتئین واکنش پذیر C را به دلیل ماده مغذی گیاهی ضد التهاب ، سویا کاهش می دهند. سویا در یک مطالعه توسط مجله آکادمی تغذیه و رژیم غذایی باعث کاهش قابل توجه مارکرهای التهابی شد.

ماهی سالمون

 

ماهی قزل آلا حاوی دو نوع اسید چرب امگا 3 DHA و EPA است. هم التهاب کمتری دارد و هم درد مفاصل را تسکین می دهد. داشتن دو وعده در هفته ماهی قزل آلا یا ماهی های چرب دیگر حاوی امگا 3 می تواند به کاهش التهاب کمک کند.

گیلاس

 

گیلاس به جلوگیری از آسیب سلول و سرکوب پروتئین های التهابی کمک می کند. آنتی اکسیدان های موجود در آب گیلاس همچنین کمر درد و سایر دردهای ناشی از آرتروز را کاهش می دهد. یک مطالعه 12 نفره نشان داد که افراد مبتلا به آرتروز پس از نوشیدن آب گیلاس دو بار در روز و به مدت 21 روز ، التهاب کمتری دارند.

ویتامین های خوب برای کمر درد

 

التهاب درمان نشده می تواند منجر به مسائل بزرگتری شود. بسیاری از ویتامین ها همچنین دارای خواص ضد التهابی هستند. مصرف بیشتر مواد غذایی حاوی ویتامین های زیر را در نظر بگیرید:

  • ویتامین A
  • ویتامین های B
  • ویتامین سی
  • ویتامین دی
  • ویتامین E
  • ویتامین K

معجون برای درمان کمر درد:

 

علاوه بر مصرف مواد غذایی ضد التهاب فوق که برای درمان کمر درد مفید هستند، نوشیدن دمنوش ترکیب سیاهدانه و عسل نیز می تواند تا حدی برای کاهش درد موثر باشد. همچنین می توانید یک قاشق سیاهدانه را با یک قاشق عسل مخلوط کرده و به مدت یک ساعت استراحت دهید، سپس از آن به عنوان پماد برای درمان کمر درد و یا پماد برای درد سیاتیک استفاده کرده و بر روی ناحیه درد ماساژ دهید.

 

درمان کمر درد شدید با طب سنتی:

 

علاوه بر مواد غذایی فوق که تمامی آن ها از مواد غذایی کاهنده التهاب هستند و در بسیاری از منابع مکتوب طب سنتی برای درمان کمر درد ، بر مفید بودن آن ها تاکید شده است، می توانید با کنترل اضافه وزن، استفاده از کمپرس سرد و گرم، استفاده از کفش طبی و همچنین استفاده از بریس یا کمربند طبی به میزان قابل توجهی کمر درد خود را التیام بخشید. همچنین هرگز از تمرین و حرکات اصلاحی مخصوص کمر درد غافل نشوید.

درمان کمر درد با زردچوبه و همچنین درمان کمردرد با سرکه سیب از دیگر روش های درمان سنتی کمر درد هستند که برای آشنایی بیشتر می توانید مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید.

 

درمان کمر درد با ورزش:

 

درد کمر، در اغلب موارد، به خودی خود و بدون نیاز به درمان کمردرد ، تنها با ورزش دیسک کمر و ورزش تقویت عضلات کمر مراقبت‌های شخصی و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند.

❤️در کلینیک تخصصی دردهای ستون فقرات و مفاصل دکتر یزدانی، فیزی‌آرتیست‌های ما (پزشکان متخصص در توانبخشی و درمان فیزیکی)، همگی در ارزیابی، درمان و مدیریت تمامی انواع بیماری‌ها و عوارض ستون فقرات تخصص دارند. پس از معاینه و ارزیابی کامل مشکلات ستون فقرات در یک بیمار، فیزی‌آرتیست‌های ما، آموزش‌های گسترده‌ای در رابطه با نوع مشکل، پیش‌بینی‌ها و روش‌های درمانی مناسب برای آن ارائه می‌دهند. با داشتن این اطلاعات، بیماران ما قادر خواهند بود تا در مورد بهترین روش درمانی برای خود تصمیم آگاهانه‌ای بگیرند. هنگامی که تصميم مناسب در اين زمينه گرفته شد، متخصصین ما جدیدترین و به‌روزترين روش‌های درماني غیر مبتنی بر جراحی را به بیماران ارائه می‌کنند و یا به آن‌ها کمک می‌کنند تا مناسب‌ترین روش جراحی را انجام دهند.❤️

فیلم ورزش کمر درد:

 

درمان کمر درد با بهترین روش های بدون جراحی

درمان کمر درد بسته به دلیل آن متفاوت است. درد کمر، در اغلب موارد، به خودی خود و بدون نیاز به درمان کمردرد ، تنها با ورزش کمر ، مراقبت‌های شخصی و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. معمولاً برای برطرف کردن درد می‌توان از داروهای مسکن‌ بدون نسخه استفاده کرد. استراحت کردن هم برای رفع کمر درد مؤثر است، اما نباید بیش از چند روز باشد، زیرا استراحت طولانی ممکن است اثر معکوس داشته باشد.

اگر با انجام درمان کمردرد به صورت خانگی، نتایج مطلوب به دست نیامد، ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:

1 – قرص برای کمر درد

 

قرص برای کمر درد شاید اولین چیزی باشد که وقتی به کمردرد مبتلا می شوید، دنبال آن می گردید. برای رفع کمر دردهایی که به داروهای مسکن بدون نسخه جواب نمی‌دهد، ممکن است به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نیاز باشد. مخدرهایی مانند کدئین یا هیدروکودون هم ممکن است برای دوره‌های کوتاه مدت به عنوان قرص برای درمان کمر درد تجویز شود، اما مصرف آن‌ها باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام گیرد.

شواهد نشان می‌دهد که برخی از داروهای ضد افسردگی مانند آمیتریپتیلین، صرف‌نظر از اینکه بیمار دچار افسردگی باشد یا خیر، برای رفع علائم کمر درد مؤثر هستند.

 

2 – درمان فیزیکی

 

استفاده از گرما، یخ و برخی محرک‌های ماورای صوت و الکتریکی و نیز برخی روش‌هایی که برای آزاد کردن ماهیچه‌ها در قسمت ماهیچه‌ها و بافت‌های نرم کمر استفاده می‌شود، می‌تواند در تسکین کمر درد مؤثر باشد. همزمان با روند برطرف شدن درد، ممکن است فیزیوتراپیست، برخی تمرین‌های انعطاف پذیری و تقویتی برای ماهیچه‌های کمر و شکم توصیه کند. روش‌های اصلاح شیوه نشستن و ایستادن نیز می‌تواند به رفع کمر درد کمک کند. در این موارد، بیمار تشویق به انجام روش‌ها و حرکات منظمی می‌شود که حتی بعد از رفع کمر درد هم ادامه می‌یابد تا از بروز مجدد درد، جلوگیری شود. هم چنین درمان تراکشن و درمان با اولتراسوند از دیگر روش های درمانی کمردرد می باشند.

 

3 – تزریق کورتیزون (استروئید)

 

اگر درمان‌هایی که در بالا گفته شد، اثر کافی در درمان کمر درد نداشتند و یا اگر درد به پاها و اندام‌های تحتانی بیمار هم سرایت کرد، آنگاه ممکن است از تزریق کورتیزون به فضاهای اپیدورال (فضای اطراف نخاع) استفاده شود. کورتیزون یک داروی ضد التهاب است که به کاهش التهاب در اطراف ریشه‌های عصبی کمک می‌کند. بر اساس نتایج مطالعات کلینیک مایو، آثار برطرف شدن درد ظرف کمتر از 6 هفته به تدریج از بین می‌‌رود.

از این روش می‌توان برای بی حس کردن نقاطی که ممکن است منشأ درد باشد، نیز استفاده کرد. برخی مطالعات قدیمی نشان داده است که تزریق بوتاکس (سم بوتولیسم) هم می‌تواند از طریق فلج کردن ماهیچه‌هایی که دچار اسپاسم یا رگ به رگ شدگی هستند، به کاهش درد کمر کمک کند. اثر این تزریق‌ها به مدت حدود 3 تا 4 ماه دوام دارند.

 

4 – روش CBT (رفتار درمانی شناختی)

 

برخی مطالعات نشان دادند که روش سی بی تی می‌تواند به بیماران کمک کند تا مشکل کمر درد مزمن خود را به نحو بهتری مدیریت کنند. این روش درمانی بر این اصل استوار است که آنچه یک فرد احساس می‌کند، تا حدودی وابسته به نحوه فکر کردن او درباره مسائل مختلف است. در واقع، اگر بتوانیم به بیماران بیاموزیم که عکس‌العمل متفاوتی در برابر درد از خود نشان دهند، آنگاه ممکن است درد کمتری را هم احساس کنند. در روش سی بی تی، از تکنیک‌های ریلکسیشن و نیز آموزش راهکارهایی برای حفظ روحیه مثبت اندیشی در بیمار استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است که بیمارانی که از روش سی بی تی استفاده کرده‌اند، علاقه بیشتری به انجام فعالیت و تمرین‌های فیزیکی دارند و این باعث کاهش خطر ابتلای دوباره به کمر درد در آن‌ها می‌شود.

 

5 – تزریق اوزون برای تسکین درد کمر

 

برای تولید اوزون جهت اهداف پزشکی، از یک دستگاه مولد اوزون استفاده می‌شود که اکسیژن را از یک مخزن می‌گیرد و آن را در معرض جرقه‌های الکتریکی قرار می‌دهد. با این کار، دو یون اکسیژن تک ظرفیتی تشکیل می‌شود که با متصل شدن به یکدیگر، دو ملکول O2 یا دو ملکول O3 تشکیل می‌دهند. سپس گاز اوزون به درون یک سرنگ کشیده می‌شود تا برای تزریق در هر نقطه‌ای از بدن که التهاب مزمن و درد وجود دارد، استفاده شود.

تزریق اوزون می‌تواند برای رفع درد پایین کمر، التهاب تاندون‌ها و کیسه‌های مفصلی شانه، بیماری آرنج تنیس بازان، زانو درد ناشی از آرتروز یا دردهای کشکک و رگ ران پا، درد فک در اثر بیماری تی ام جی، تحریکات مزمن نقطه‌ای در ماهیچه‌های سراسر بدن و حتی در بافت‌های نرم دست و پا که نشانگان درد در آن‌ها وجود دارد، مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، تمام دردهای ماهیچه‌ای – اسکلتی که بیش از دو ماه طول کشیده است، می‌تواند با روش تزریق اوزون درمان شود.

 

6 – لیزر درمانی کمر درد

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

لطفاً قبل از آنکه روش لیزر درمانی را امتحان کنید، اقدام به جراحی نکنید. با این کار هیچ چیزی را از دست نمی‌دهید مگر کمی وقت و اندکی پول که برای درمان هزینه می‌شود و سود آن به شما باز می‌گردد.

معمولاً هزینه عمل دیسک کمر با لیزر چندین برابر کمتر از عمل جراحی است و علاوه بر آن، هیچ عوارض جانبی مضری هم ندارد، برخلاف جراحی که ممکن است در آن، همه چیز از دست برود. کارایی روش لیزر درمانی می‌تواند از طریق ترکیب با روش‌های درمانی دیگر، از جمله تکنیک‌های تحرک بافت‌های نرم به طور مأثری افزایش پیدا کند. در این حالت بهتر است پزشک شما لیزر درمانی را قبل از تکنیک‌های بافت نرم انجام دهد.

انجام لیزر درمانی، چندین پیامد مفید و مثبت به همراه دارد. اول آنکه لیزر درمانی به روش مادون قرمز باعث کمک به کاهش درد، کاهش تورم و افزایش سرعت بهبود بافت‌های آسیب دیده اعم از بافت‌های سخت و نرم مانند ماهیچه‌ها، رباط‌ها و حتی استخوان‌ها می‌شود. این مزایا همگی در نتیجه افزایش گردش خون در مویرگ‌ها حاصل می‌شود که به دنبال اثرگذاری محرک‌های درمانی و افزایش جریان سلول‌های قرمز خون، در منطقه تحت درمان صورت می‌گیرد. همچنین به خاطر آنکه اکسیژن رسانی به این بافت‌ها افزایش می‌یابد، گردش خون سیاهرگی و لنفاوی نیز بیشتر می‌شود.

و نهایتاً اینکه، لیزر درمانی باعث تحریک فعالیت آنزیم سیتوکروم اکسیداز در سلول‌های میتوکندری می‌شود.

اشعه لیزری که با سه طول موج مادون قرمز ارسال می‌شود، آب، هموگلوبین‌ها و آنزیم را هدف قرار می‌دهد و متابولیسم سلولی را به طور قابل ملاحظه‌ای تحریک می‌کند. خاصیت منحصر به فرد لیزر، آن است که تنها روش درمانی است که با استفاده از سه طول موج مادون قرمز، عميقاً در بدن نفوذ مي‌کند و به عمق مناطقي مانند ستون فقرات و لگن خاصره مي‌رسد.

 

7 – شوک درمانی (شاک ویو تراپی)

 

شوک درمانی یا شاک ویو تراپی، یک روش چند منظوره است که در شکسته‌بندی و ترمیم ضایعات استخوانی، فیزیوتراپی، ورزش درمانی، اورولوژی و دامپزشکی کاربرد دارد. کارکرد اصلی آن، در رفع سریع درد و بازیابی تحرک عضو آسیب دیده است. با توجه به اینکه یک درمان غیر مبتنی بر جراحی است و نیازی به مصرف داروهای مسکن ندارد، به یک روش درمانی ایده‌آل برای تسریع در بهبودی و درمان ضایعاتی است که منجر به دردهای حاد و مزمن می‌شود.

در روش شوک درمانی، از امواج صوتی دارای انرژی بسیار زیاد استفاده می‌شود که با برقراری ارتباط متقابل با بافت‌های آسیب دیده، موجب بروز آثار درمانی و تسریع در ترمیم بافت‌ها، افزایش رشد سلول‌ها، بی حسی و بازیابی قدرت حرکتی در موضع آسیب دیده می‌شود. معمولاً همه فرایندهایی که در این بخش ذکر شد به طور همزمان برای درمان دردهای مزمن، نیمه حاد و حاد (فقط توسط کاربران متخصص) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شوک درمانی، یک روش درمانی غیر تهاجمی است که استفاده از آن ساده و راحت است.

این روش درمانی در سه مرحله انجام می‌شود:

مشخص کردن موضعی که باید درمان شود

ابتدا ناحیه‌ای که باید تحت درمان قرار گیرد، از طریق لمس کردن و معاینه دستی مشخص می‌شود تا محل درمان به طور دقیق روشن شود.

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

استفاده از ژل

مقدار کافی از ژل در محلی که در مرحله یک تعیین شد، مصرف می‌شود. استفاده از ژل برای آنکه انتقال امواج صوتی به خوبی و راحتی انجام گیرد، ضروری است.

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد

شروع درمان

دستگاه شوک درمانی به آرامی بر روی ناحیه محل درمان، فشار داده می‌شود و کلید استارت فشرده می‌شود.

درمان کمردرد خانگی در پنج دقیقه در خانه+ علت، علائم و درمان نوین کمر درد3

8 – مغناطیس درمانی کمر

استفاده از نیروی مغناطیسی بر روی پوست بدن، باعث نرم شدن دیواره مویرگ‌ها و تقویت خون‌رسانی به ناحیه دردناک و آسیب دیده می‌شود.

این روش هچنین با رفع انقباضات ماهیچه‌ای باعث جلوگیری از اسپاسم‌ها و برطرف شدن دردهای ناشی از آن می‌شود. علاوه بر آن با تداخل در واکنش‌های الکتروشیمیایی که در سلول‌های عصبی روی می‌دهد، مانع از انتقال پیام‌های درد توسط این سلول‌ها به مغز می‌شود.

البته دردهای مزمن را می‌توان با مصرف آسپیرین و دیگر داروی کمر درد مسکن غیر نسخه‌ای نیز درمان کرد، اما برخلاف داروهای مسکن، مغناطیس هیچ گونه خطرات و عوارض جانبی به همراه ندارد.

4 مگنت 5/1 اینچی را در اطراف ستون مهره‌ها قرار دهید، به طوری که دو مگنت در هر طرف قرار گیرد. اگر گذاشتن و برداشتن چند مگنت، کار سخت و پر زحمتی به نظر می‌رسد، از یک نوار سرامیکی 3 تا 4 اینچی یا یک بست کمری مغناطیسی استفاده کنید.

 

9 – روش تنس (تحریک الکتریکی)

این روش یک درمان بسیار رایج برای بیمارانی است که از کمر درد مزمن و دراز مدت رنج می‌برند. دستگاهی که در این روش استفاده می‌شود، امواج الکتریکی خفیفی را از طریق الکترودهایی که بر روی پوست قرار می‌گیرند به درون بدن ارسال می‌کنند. متخصصان معتقدند که روش تنس باعث افزایش تولید اندورفین‌ها در بدن و احتمالاً ممانعت از ارسال سیگنال‌های درد به مغز می‌شود. تحقیقات انجام شده بر روی این روش، نتایج ضد و نقیضی به دنبال داشته است. برخی از آن‌ها هیچ خاصیتی برای این روش نشان نداده‌اند، در

حالی که برخی دیگر حاکی از مفید بودن این روش در بعضی بیماران است.

دستگاه تنس، باید حتماً تحت نظارت پزشک یا متخصص بهداشت مراقبتی استفاده شود.

روش درمانی تنس نباید در درمان کمر درد بارداری، بیماران مبتلا به صرع، افرادی که از دستگاه تنظیم ضربان قلب استفاده می‌کنند و افراد دارای سابقه بیماری‌های قلبی استفاده شود.

 

10 – طب سوزنی برای درمان کمر درد

طب سوزنی

تحقیقات جدید نشان می‌دهد، اگر افرادی که با طب سوزنی برای رفع درد پایین کمر مورد درمان قرار می‌گیرند، از نظر روانی امید چندانی به مؤثر بودن و کارایی آن نداشته باشند، احتمالاً به نتایج مثبتی از این روش دست پیدا نمی‌کنند.

بر اساس نتایج مطالعه‌ای که در نشریه کلینیکال پین به چاپ رسید، بیمارانی که نگاه مثبت و خوش بینانه‌ای در مورد درمان کمر درد خود دارند و احساس می‌کنند که علائم بیماریشان برطرف شده است، در ادامه نتایج رضایت بخش بیشتری از طب سوزنی می‌گیرند.

 

11 – تحریک نخاع با فرکانس بالا

این روش برای دردهای مزمن کمر مؤثرتر است. بر اساس نتایج مطالعه‌ای که در نشریه آنستزیولوژی به چاپ رسیده است، روش جدیدی که در آن از فرکانس‌های بالا برای تحریک نخاع استفاده می‌شود، می‌تواند با کارایی بالا و بدون هیچ گونه عوارض جانبی ناخواسته، درد کمر را تسکین دهد.

 

12 – درمان‌های مکمل

تعداد زیادی از بیماران، درمان‌های مکمل و سنتی را انتخاب می‌کنند، اما برخی از آن‌ها هم فقط درمان‌های مکمل را می‌خواهند.

روش‌های کایروپرکتیک، استئوپاتی، شیاتسو و طب سوزنی می‌توانند به تسکین درد کمر کمک کنند و نیز بیماران را تشویق می‌کند که بیشتر احساس بهبود و آرامش داشته باشند.

  • متخصص استئوپاتی، در درمان ضایعات اسکلتی و ماهیچه‌ای تخصص دارد.
  • متخصص کایروپرکتیک، مشکلات مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را درمان می‌کند و تخصص اصلی او ستون مهره‌هاست.
  • شیاتسو، که تحت عنوان درمان با فشار انگشت هم شناخته می‌شود، روشی است که در آن با وارد آوردن فشار در امتداد خطوط انرژی در بدن، پیام‌هایی به بدن فرستاده می‌شود. متخصص شیاتسو، این فشار را با استفاده از انگشت‌ها، شصت دست و آرنج‌هایش به بدن بیمار وارد می‌کند.

تحقیقات انجام شده در مورد درمان‌های مکمل هم نتایج ضد و نقیضی به دنبال داشته است. برخی از بیماران، نتایج مؤثر و رضایت بخشی گرفته‌اند، اما در برخی دیگر مؤثر نبوده است. آنچه که در مورد درمان‌های جایگزین اهمیت دارد آن است که به یک پزشک متخصص باتجربه و شناخته شده مراجعه شود.

 

13 – انقباض نخاعی

یک نوع درمان با استفاده از کشش و انقباض است که فشار وارد بر ستون مهره‌ها را برطرف می‌کند. این روش را می‌توان هم به صورت دستی و هم به صورت مکانیکی اجرا کرد. روش انقباض نخاعی برای درمان فتق دیسک‌ کمر، سیاتیک، بیماری خرابی دیسک‌ها، فشار وارد بر اعصاب و بسیاری دیگر از مشکلات و عوارض ناحیه کمر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در روش انقباض نخاعی با کشیدن ستون مهره‌ها، دیسک‌ها را از فشاری که بر آ‌ن‌ها وارد می‌شود، خلاص می‌کنند. این روش باعث صاف شدن ستون مهره‌ها و افزایش توانایی بیمار برای بهبود خودبه‌خودی می‌باشد.

 

14 – جراحی بسته دیسک کمر

برای درمان کمردرد، جراحی بسیار به ندرت انجام می‌گیرد. اگر بیمار مبتلا به فتق دیسک باشد، جراحی بسته دیسک کمر می‌تواند یک گزینه برای درمان باشد، به ویژه اگر همراه با درد دائمی و فشردگی عصب باشد و باعث ضعیف شدن ماهیچه‌ها شود.

در روش جراحی بسته دیسک کمر، با ایجاد شکاف‌های کوچک به جای یک شکاف بزرگ بر روی بدن بیمار، با توجه به علائم و صلاح‌دید پزشک برای برخی از بیماران، انجام می شود. به خاطر اینکه شکاف‌ها در این حالت کوچک هستند، بیمار دوره ریکاوری سریع‌تر و ناراحتی کمتری را در مقایسه با عمل‌های جراحی قدیمی دارد.

به منظور درمان کمردرد روش های دیگری همچون تزریق استروئید و پی آر پی و … نیز وجود دارد.

 

کمر درد نشانه چیست؟


 علائم یک بیماری، آن چیزی است که بیمار حس می‌کند و به پزشک گزارش می‌دهد، اما نشانه بیماری چیزی است که افراد دیگر مانند پزشک تشخیص می‌دهند. برای مثال، درد یک علامت است در حالی که جوش روی پوست می‌تواند یک نشانه باشد. مهم‌ترین علائم کمر درد، همان طور که از نامش پیداست، احساس درد و ناراحتی در هر جایی در قسمت پشت است و گاهی اوقات به سمت باسن‌ و پاها امتداد می‌یابد. در اغلب موارد نشانه‌ها و علائم کمر درد، به خودی خود ظرف مدت کوتاهی برطرف می‌شود.

اگر درد کمر همراه با هر یک از نشانه‌ها یا علائم زیر باشد، باید به پزشک مراجعه کنید:

  • کاهش وزن
  • افزایش دمای بدن (تب)
  • التهاب (یا ورم در ناحیه کمر)
  • درد مداوم کمر که استراحت و لم دادن باعث برطرف شدن آن نمی‌شود.
  • دردی که به سمت پایین و به پاها می‌زند.
  • دردی که تا زیر زانوها امتداد می‌یابد.
  • آسیبدیدگی، ضرب دیدگی یا مصدومیت جدید در قسمت کمر
  • ادرار غیر ارادی- یعنی اینکه شما به طور غیر ارادی، حتی به مقدار بسیار کم ادرار می‌کنید.
  • مشکل در دفع ادرار- اگر خارج کردن ادرار سخت و دشوار شده است.
  • دفع غیر ارادی- این هنگامی است که شما، کنترل خود بر مدفوع را از دست می‌دهید و دفع غیر ارادی دارید.
  • بی حسی در اطراف اندام‌های تناسلی
  • بی حسی در اطراف مقعد
  • بی حسی در ناحیه باسن

عوامل خطرزا برای کمر درد


 یک عامل خطرزا، هر چیزی است که احتمال بروز یک بیماری یا زمینه‌های ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. برای مثال، چاقی به طور معنی‌داری خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد. بنابراین چاقی یک عامل خطرزا برای دیابت نوع دو به شمار می‌رود.

عوامل زیر موجب بالا رفتن خطر ابتلا به درد در قسمت پایین کمر می‌شوند:

  • فعالیت شغلی استرس‌زا و همراه با ناملایمات روحی
  • بارداری- زنان باردار بیشتر در معرض ابتلاء به کمر درد هستند.
  • سبک زندگی بدون تحرک
  • سن- افراد سالمند در مقایسه با افراد جوان و کودکان، حساسیت بیشتری در برابر ابتلا به کمر درد دارند.
  • اضطراب و نگرانی
  • افسردگی
  • جنسیت- کمر درد در بین زنان، شایع‌تر از مردان است.
  • چاقی و اضافه وزن
  • مصرف دخانیات
  • تمرینات ورزشی تنش‌زا (به ویژه اگر به شیوه مناسب انجام نگیرد)
  • فعالیت‌های فیزیکی شدید

 

جلوگیری از کمر درد


 برای کاهش خطر ابتلا به علت کمردرد ، لازم است مراحلی طی شود که اصولاً با عوامل خطرزا ارتباط دارند.

  1. ورزش– ورزش  کمر به صورت منظم به قوی شدن بدن و پایین نگه داشتن وزن شما کمک می‌کند. متخصصان معتقدند، فعالیت‌های هوازی کم‌آسیب از جمله فعالیت‌هایی که باعث کشیدگی یا تکان شدید کمر نمی‌شوند، بهترین نوع ورزش هستند. قبل از شروع هر برنامه ورزشی، در مورد آن با متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
  2. مصرف دخانیات–درصد افراد سيگاري که به علت کمر درد به پزشک مراجعه میکنند ، در مقايسه با افراد غير سيگاري با سن، قد و وزن مشابه به طور معنی داري بالاتر است.
  3. وزن بدن – هرچقدر شما چاق‌تر باشید، بیشتر در معرض خطر ابتلاء به کمر درد قرار دارید. از نظر خطر ابتلا به کمر درد بین افراد چاق و افرادی که وزن طبیعی دارند، تفاوت قابل ملاحظه‌ای وجود دارد.
  4. شیوه صحیح ایستادن– در مورد وضعیت صحیح قرارگیری اندام‌های خود در زمان ایستادن، اطمینان حاصل کنید. صاف بایستید، سر خود را رو به جلو بگیرید، کمر را صاف نگه دارید، وزن خود را به طور متعادل بر روی دو پا بیندازید و پاهای خود را کشیده و مستقیم نگه دارید.

مقالات مرتبط و مکمل زیر را مطالعه کنید:

 

اخرین درمان سیاتیک 2022

درمان درد استخوان دنبالچه

آیا محیط کار باعث دیسک کمر و گردن می شود؟

علت درد پا بعد از عمل دیسک کمر

بیورزونانس تراپی چیست؟

آیا پیاده روی برای درد سیاتیک خوب است؟

درمان سیاتیک با حجامت

نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی

* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: