سندرم تونل کارپال: علائم و درمان
فیلم ورزش برای سندروم تونل کارپال:
سندرم تونل کارپال: علائم و درمان
سندرم تونل کارپال (CTS) اختلالی است که باعث درد و ضعف دست و درد مچ دست میشود. این اختلال از مشکلات عصب مچ دست ناشی میشود، در حالی که برخی مردم به اشتباه بر این باورند که این اختلال ناشی از عضلات مچ دست است. علائم سندرم تونل کارپال میتواند از درد خفیف تا ناتوانی کامل مچ دست را دربرگیرد.
سندرم تونل کارپال و عصب مدیان
برای درک اینکه سندرم تونل کارپال چگونه به وجود میآید، باید در مورد ساختار بخشی از دست و مچ دست که در این اختلال درگیر هستند اطلاعاتی داشته باشیم.
- تونل کارپال: تونل کارپال گذرگاهی است که زیر رباط مستحکم و پهن عرضی قرار دارد. این رباط پُلی است که در عرضِ قسمت پایینی کف دست کشیده شده و به استخوانهای مچ دست که قوسی را در زیر این تونل تشکیل میدهند، وصل میشود.
- عصب مدیان و تاندون فلکسور (چرخاننده): عصب مدیان و نُه تاندون فلکسور از زیر و در طول تونل کارپال عبور میکنند (شبیه یک رودخانه).
مراحل مختلف سندرم تونل کارپال
در دستهای افرادی که مبتلا به سندرم تونل کارپال هستند، مراحل زیر قابلمشاهده است:
- پوشش محافظ تاندونها (به نام tenosynovium) داخل تونل کارپال را متورم میکند. برخی تحقیقات نشان میدهد که این تورم به دلیل تجمع یک مایعی به نام سینوویال در زیر این پوشش ایجاد میشود. به طور معمول سینوویال از تاندونها محافظت میکند و آنها را روان میسازد.
- رباط عرضی (گروهی از بافتهای فیبری که روی عصب مدیان را میپوشانند) ضخیمتر و پهنتر میشود.
- تاندونهای متورم و رباط ضخیمشده روی الیاف عصب مدیان فشار وارد میکنند، درست مانند راه رفتن روی یک شیلنگ، که باعث کُند شدن جریان آب آن میشود. این فشار، جریان خون و اکسیژن ارسال شده به عصب را کاهش میدهد و در نتیجه باعث کاهش انتقال سیگنالهای عصبی از طریق تونل کارپال میشود. در برخی موارد، سندرم تونل کارپ ممکن است به دلیل بزرگ شدن عصب مدیان و فشار واردشده از بافتهای اطراف آن باشد.
نتیجه مراحل ذکرشده درد، بیحسی و سوزن سوزن شدن مچ دست، دست و انگشتان است. لازم به ذکر است که فقط انگشت کوچک تحت تأثیر عصب مدیان است.
علائم سندرم تونل کارپال
علائم سندرم تونل کارپال معمولاً به تدریج و در طول هفتهها، ماهها و برخی اوقات در طول سالها پیشرفت میکند. کسی که در دستان خود درد مداوم، بیحسی و سوزن سوزن شدن یا ضعف دارد باید برای تشخیص بیماری نزد پزشک برود.
علائم ممکن است تنها در طول روز و هنگامی که از دست استفاده میشود رخ ندهد، بلکه ممکن است در شب و وقتی که فرد در حال استراحت است رخ دهد. حتی در مواردی که کار کردن علتی مشکوک است، معمولاً علائم این اختلال اولین بار در بیرون از زمان کار اتفاق میافتد. درواقع این اختلال ممکن است از شرایط مشابهی از درد که در شب و بعد از رفتن به رختخواب اتفاق میافتد، تشخیص داده شود.
علت سندرم تونل کارپال
دلایل بیولوژیکی: سندرم تونل کارپال به عنوان یک اختلال التهابی ناشی از استرس مکرر، صدمات فیزیکی و یا عارضه پزشکی در نظر گرفته میشود. به همین دلیل اغلب تشخیص و تعیین علت دقیق سندرم تونل کارپال بسیار دشوار است. هیچ آزمایشی برای تشخیص یک علت خاص در دسترس نیست. به جز در بیماران مبتلا به بیماریهای خاص، مکانیزمهای بیولوژیکی که منجر به سندرم تونل کارپال میشود ناشناخته هستند.
شرایط کاری در مقابل مشکلات پزشکی: اگرچه برخی مطالعات نشان میدهد که بیش از نیمی از دلایل سندرم تونل کارپال به عوامل محیط کار مرتبط است، با این حال هیچ شواهد محکمی از رابطه علت و معلولی وجود ندارد. در واقع بسیاری از مطالعات اخیر نشان میدهد که سندرم تونل کارپال در درجه اول به شرایط پزشکی و فیزیکی مانند دیابت، آرتروز، کمکاری تیروئید و آرتریت روماتوئید مرتبط است.
سندرم تونل کارپال در افراد با ژنتیکهای خاص و یا عوامل احتمالی محیطی بیشتر رخ میدهد. این عوامل احتمالی شامل چاقی، سیگار کشیدن، مصرف الکل و استرس روانی زیاد میشود. برخی اوقات سندرم تونل کارپال در یک خانواده شایع میشود، این موضوع نشان میدهد که دلیل آن میتواند یک منشأ ژنتیکی داشته باشد. وقتی افرادی که به سندرم تونل کارپال حساس هستند مچ دست و دست خود را در معرض کار مکرر قرار دهند، خطر ابتلا به این سندرم میتواند به طور قابل ملاحظهای افزایش یابد. سندرم تونل کارپال به احتمال زیاد به دلیل ترکیب عواملی است که منجر به آسیبهای عصبی در دست میشود.
تشخیص سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال با اطلاع از سابقه بیماری فرد خیلی دقیق تشخیص داده میشود. توصیفی که بیمار از علائم خود میکند، انجام معاینه فیزیکی و آزمایش الکترودیاگنوز که شرایط عصبی فرد را از طریق دست اندازهگیری میکند، به تشخیص این اختلال کمک میکند.
با این حال تشخیص سندرم تونل کارپال کار سادهای نیست. تنها بخش کمی از بیماران هر سه عامل لازم برای تشخیص این اختلال را نشان میدهند:
- علائم کلاسیک سندرم تونل کارپال
- یافتههای فیزیکی خاص
- نتایج غیرطبیعی آزمایش الکترودیاگنوز
در بسیاری از افراد نتایج آزمایش الکترودیاگنوز غیرطبیعی است در حالی که هیچگونه علائم یا نشانههای کلاسیک سندرم تونل کارپال را ندارند. علاوه بر این حدود 15 درصد افراد نشانههایی که مطابق این بیماری است را دارند، اما در بیشتر این افراد نتایج آزمایشهای انجام شده وجود سندرم تونل کارپال را در آنها رد میکند.
ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن و دیگر تستهای تصویربرداری برای تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیستند.
درمان سندرم تونل کارپال
ما به صورت تیمی و هماهنگ افراد مبتلا به سندرم کارپال را درمان میکنیم. دکتر یزدانی مناسبترین درمان را برای سندرم تونل کارپال شما تعیین میکند.
محدود کردن حرکات
در صورت امکان بیمار باید چه در محیط کار و چه در منزل از فعالیتهایی که این سندرم را تشدید میکنند اجتناب کند. مچ و دست باید به مدت 2 تا 6 هفته استراحت کند. این استراحت باعث میشود تورم دست بهبود یابد، بافت ملتهب درمان شود و فشار روی عصب مدیان را کاهش پیدا کند. اگر سندرم تونل کارپال به شغل بیمار مربوط میشود، بیمار در صورت توان باید شغل دیگری انتخاب کند که در آن به دست و مچ دستانش فشار زیادی وارد نیاید. متأسفانه روی طراحی تکنولوژی وسایل و تجهیزات ایمن و زمانهای استراحت کارگران، مطالعات کمی انجام شده است و بهتر است بیماری که نمیتواند شغل خود را تغییر دهد، در مورد اینگونه وسایل و تجهیزات تحقیق کند.
روش درمانی سنتی
روشهای درمانی سنتی که در زیر آمده است علائم سندرم تونل کارپال را برای مدت کوتاهی تسکین میدهد، اگرچه اثر درازمدت آنها هنوز شناخته نشده است:
بستن مچ دست با مچ بند
بستن مچ یکی از روش های درمان سندروم تونل کارپال است و میتواند از خم شدن مچ جلوگیری کند. این روش برای بیمارانی که بیماریشان متوسط تا شدید است خیلی مؤثر نیست اما برای بیماران خاص خیلی مفید است؛ مانند آنهایی که در شبها علائم خفیف تا متوسطی دارند که این علائم برای کمتر از یک سال طول کشیده است.
به طور معمول روش بستن مچ دست در شب یا در طول ورزش استفاده میشود. این روش بسته به شدت بیماری، برای چند هفته یا چند ماه به کار برده میشود و ممکن است با روشهای درمانی دیگری ازجمله ورزش انگشتان و دست ترکیب شود. تأثیرات بستن مچ دست ممکن است حتی بعد از اینکه بیمار مچ خود را باز کرد نیز ادامه داشته باشد.
کورتیکو استروئیدها
کورتیکو استروئیدها که به آن استروئیدها نیز میگویند التهاب دست را کاهش میدهند. اگر محدود کردن فعالیتها و مصرف مسکنها مؤثر نبود، ممکن است پزشک یک کورتیکو استروئید به مچ دست بیمار تزریق کند.
اولتراسوند
روش اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا به سمت ناحیه ملتهب شده استفاده میکند. امواج صوتی در عمق بافت دست به گرما تبدیل میشوند، رگهای خونی را باز میکنند و باعث میشوند به بافت آسیبدیده اکسیژن برسد. اولتراسوند اغلب همراه با تمرینات عصبی و تاندون انجام میشود. به نظر میرسد این روش درمانی در کوتاهمدت مؤثر است اما فایدههای بلندمدت آن هنوز ناشناخته است.
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی که شامل آسپیرین و ایبوپروفن هستند، متداولترین مسکنهای استفاده شده برای سندرم تونل کارپال هستند. این داروها پروستاگلاندینها (انواع اسیدهای چرب موجود در بدن) را مسدود میکنند. پروستاگلاندین رگها را بزرگ و گشاد میکند و باعث درد و التهاب آنها میشود.
ورزش و یوگا برای سندروم تونل کارپال
- یوگا: شواهد بسیار محدودی نشان میدهد که تمرین یوگا ممکن است برای بیماران دارای سندرم تونل کارپال منافعی داشته باشد. یوگا برای کشش، تقویت و تعادل مفاصل بالایی بدن طراحی شده است.
- برنامههای ورزشی عمومی: برخی محققان گزارش کردهاند افرادی که از لحاظ جسمی متناسب هستند مانند ورزشکاران، دوندگان و شناگران خطر کمتری برای ابتلا به آسیبهای تجمعی دارند. اگرچه هیچ گواهی برای اینکه ثابت کند ورزش برای بهبود سندرم تونل کارپال مفید است وجود ندارد، با این حال یک برنامه ورزشی منظم به صورت ترکیبی از اروبیک و تکنیکهای مقاومتی و کششی عضلات در شانهها، بازوها و پشت به کاهش وزن کمک میکند و سلامت کلی بدن را تضمین میکند.
دیگر راههای درمان سنتی
- یخ گذاشتن: یخ گذاشتن ممکن است دردهای خیلی حاد را تسکین دهد. برخی بیماران گزارش دادهاند که استفاده مکرر از کمپرسهای گرم و سرد مفید است. اگر کمپرس گرم درد را تسکین داد، به احتمال زیاد مشکل بیمار سندرم تونل کارپال نیست و بیماری دیگری است که علائمی مشابه این سندرم دارد.
- لیزردرمانی با سطح پایین: برخی محققان روی لیزردرمانی با سطح پایین کار میکنند که نور بسیار خالصی در یک طول موج منفرد تولید میکند. این روش بدون درد است. با این حال در آزمایشهای انجام شده برای مطالعه لیزر درمانی، هیچ مزیت واقعی برای این روش درمانی پیدا نشده است و این روش تنها یک حالت دارونمایی یا محافظهکاری دارد.
درمانهای جایگزین
- ویتامین B6: این ویتامین (پیریدوکسین) اغلب برای سندروم تونل کارپال استفاده میشود. با این حال مطالعات انجام شده مزیت ویتامین B6 را نه در نوع قرص و نه در نوع کرم تأیید نکرده است. ذکر این نکته ضروری است که مصرف بیش از حد ویتامین B6 میتواند سمی باشد و منجر به وارد آمدن آسیب به عصبها شود.
- طب سوزنی: طب سوزنی اغلب برای تسکین و بهبود سندرم تونل مچ دست استفاده میشود. اگرچه به نظر میرسد این روش درمانی برای تسکین علائم این اختلال امیدوارکننده است، اما تحقیقات جامع و کافی در این زمینه وجود ندارد که طب سوزنی را برای درمان سندرم کارپال تونل توصیه کند. برای بررسی منافع این روش درمانی به مطالعات بیشتری نیاز است.
- ماساژ درمانی: تکنیک ماساژ درمانی ممکن است برای افرادی که مشکلاتشان ناشی از فشارهای عصبی است مفید باشد. با این حال شواهد کافی برای تأیید استفاده از ماساژ درمانی برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد.
- آهنرباها: آهنرباها برای تسکین درد محبوب هستند اما روشی است که اثبات نشده است.
- سم بوتولینوم نوع A: تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) روشی است که هنوز به خوبی مطالعه نشده است.
عمل جراحی
عمل جراحی تونل کارپال ازجمله رایجترین عملهای انجام شده در ایالات متحده امریکا است. در مطالعات مختلف، 70 تا 90 درصد بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرار گرفتهاند، بعد از آن از دردهای شبانه در ناحیه دست و مچ دست راحت شدهاند. مطالعات نشان داده است که عمل جراحی در مقایسه با بستن مچ دست یا مصرف داروهای ضد التهاب، مزیتهای بیشتر و بلندمدتتری دارد.
نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی
* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: