درد بغل زانو چیست؟
درد بغل زانو به دردی گفته می‌شود که در بخش داخلی یا خارجی مفصل زانو، نزدیک کشکک یا روی خط مفصل حس می‌کنی و معمولا با راه‌رفتن، بالا رفتن از پله یا خم‌و‌راست‌کردن زانو بیشتر می‌شود.
این درد خودش بیماری مستقلی نیست، بلکه علامتی است از مشکل در رباط‌ها، مینیسک، تاندون‌ها، غضروف یا حتی عضلات اطراف زانو.
خیلی‌ها این مشکل را با عنوان درد کنار زانو یا درد گوشه زانو توصیف می‌کنند و ممکن است آن را به صورت درد تیرکشنده، سوزش، فشار یا سنگینی مزاحم تجربه کنند.
شایع‌ترین دلایل درد بغل زانو چیست؟
وقتی درد شروع می‌شود، معمولا ترکیبی از فشار زیاد، حرکت اشتباه و ضعف عضلات باعث تحریک مفصل و بافت‌های اطراف می‌شود. در خیلی از افراد، علت درد بغل زانو به رباط‌ها، مینیسک یا عضلات کناری مفصل برمی‌گردد و فقط با استراحت کوتاه خوب نمی‌شود. شناخت شایع ترین دلایل کمک می‌کند بدانی چه زمانی مشکل ساده است و چه زمانی باید برای بررسی دقیق‌تر به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنی.
کشیدگی یا آسیب رباط‌های جانبی زانو
در ضربه‌ها و پیچ‌خوردگی‌ها، رباط‌های داخلی و خارجی زانو کشیده یا پاره می‌شوند و درد به صورت نقطه‌ای کنار مفصل حس می‌شود.
پارگی یا فرسودگی مینیسک داخلی و خارجی
مینیسک‌ها مثل ضربه‌گیر بین استخوان‌ها کار می‌کنند و وقتی آسیب ببینند، همراه با قفل‌شدن مفصل، درد در کنار داخل یا بیرون مفصل ظاهر می‌شود.
سندرم نوار ایلیوتیبیال در ورزشکاران و افراد پرتحرک
در کسانی که زیاد می‌دوند یا زیاد سرپا هستند، نوار سفت کنار ران و زانو تحریک می‌شود و درد بیشتر در سمت بیرونی به‌صورت کششی و سوزشی حس می‌شود.
آرتروز و ساییدگی مفصل زانو
در آرتروز، غضروف مفصل کم‌کم نازک می‌شود و استخوان‌ها بیشتر به هم فشار می‌آورند و نتیجه آن، درد همراه با خشکی و محدودیت حرکت است.
اسپاسم و ضعف عضلات اطراف زانو
وقتی عضلات ران و ساق ضعیف یا سفت باشند، فشار درست روی مفصل پخش نمی‌شود و این عدم تعادل، این عارضه را در فعالیت‌های روزمره بیشتر می‌کند.
انحراف محور پاها و صافی کف پا
زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری و صافی کف پا باعث می‌شوند نیروها نابرابر روی مفصل پخش شوند و در نتیجه، درد در سمت داخل یا بیرون بیشتر حس شود.
علت درد بغل زانو سمت چپ
وقتی درد بغل زانو سمت چپ شروع می‌شود، معمولا ترکیبی از فشار زیاد، الگوی اشتباه راه‌رفتن و ضعف عضلات باعث تحریک مفصل می‌شود.
در بسیاری از افراد، علت درد بغل زانو سمت چپ به استفاده بیشتر از پای چپ در ایستادن، بالا رفتن از پله و بلند کردن اجسام برمی‌گردد.
اگر انحراف محور پاها یا صافی کف پا داشته باشی، فشار نابرابر روی زانوها هم می‌تواند زمینه ساز این درد در سمت چپ شود.
- آسیب رباط جانبی داخلی زانوی چپ
- پارگی یا ساییدگی مینیسک داخلی زانوی چپ
- آرتروز یک‌طرفه زانوی چپ
- صافی کف پا و انحراف محور پا در سمت چپ
- استفاده بیش‌ازحد از پای چپ در کار و ورزش
- سابقه ضربه یا جراحی قدیمی زانوی چپ
علت درد بغل زانو سمت راست
در خیلی از افراد، درد بغل زانو سمت راست به این برمی‌گردد که پای راست پای غالب و پرکارتر در رانندگی، ایستادن و کارهای روزمره است.
استفاده مداوم از یک پا و وارد شدن فشار تکراری، به مرور بافت‌های اطراف مفصل را خسته می‌کند و باعث درد بغل زانو سمت راست می‌شود.
اگر سابقه پیچ‌خوردگی، آسیب ورزشی یا جراحی زانوی راست را داشته باشی، احتمال بروز دوباره این درد در همین سمت بیشتر است.
- آسیب رباط جانبی خارجی زانوی راست
- پارگی یا فرسودگی مینیسک خارجی زانوی راست
- آرتروز یک‌طرفه زانوی راست
- سندرم نوار ایلیوتیبیال در سمت راست
- فشار مداوم ناشی از رانندگی طولانی با پای راست
- آسیب‌ها و عمل‌های قدیمی روی زانوی راست
علائم درد بغل زانو
وقتی این عارضه شروع می‌شود، معمولا فقط به صورت یک درد ساده حس نمی‌شود و مجموعه‌ای از نشانه‌ها کنار هم ظاهر می‌شوند.
بعضی علائم نشان می‌دهند علت درد بغل زانو فقط خستگی ساده نیست و ممکن است رباط، مینیسک یا غضروف درگیر شده باشد.
شناخت این علائم کمک می‌کند زودتر بفهمی درد کنار زانو در چه حد جدی است و چه زمانی باید برای بررسی تخصصی اقدام کنی.
- درد نقطه‌ای کنار مفصل؛ وقتی کناره زانو را فشار می‌دهی، همان نقطه با تشدید درد می‌سوزد یا تیر می‌کشد.
- ورم و سنگینی مفصل؛ اطراف زانو کمی متورم و سفت می‌شود و هم‌زمان احساس درد در راه‌رفتن بیشتر می‌شود.
- خشکی و محدودیت حرکت؛ خم‌و‌راست‌کردن زانو سخت می‌شود و در انتهای حرکت، درد تیز و آزاردهنده حس می‌شود.
- احساس خالی‌کردن زانو؛ گاهی زانو زیر پا خالی می‌شود و همراه با آن درد باعث می‌شود از زمین خوردن بترسی.
- صداهای تق‌تق یا ساییدگی؛ هنگام حرکت، صدای ریز یا حس ساییده‌شدن در مفصل داری و همان لحظه درد بیشتر جلب توجه می‌کند.
- تشدید درد در پله و شیب؛ بالا و پایین رفتن از پله یا راه‌رفتن روی سطح شیب‌دار، بیشتر از همه موقعیت‌ها درد را زیاد می‌کند.
- انتشار درد به ران یا ساق؛ گاهی درد فقط محدود به کنار مفصل نیست و کمی به سمت ران یا ساق تیر می‌کشد.
روش های تشخیص علت درد کنار زانو
برای فهمیدن دلیل درد کنار زانو و درد فقط نگاه‌کردن به ظاهر مفصل کافی نیست و باید چند مرحله ارزیابی دقیق انجام شود.
پزشک با ترکیب شرح حال، معاینه و در صورت نیاز تصویربرداری، تصمیم می‌گیرد مشکل از عضله، رباط، مینیسک، غضروف یا خود مفصل زانو است.
هرچه تشخیص علت درد کنار زانو زودتر و دقیق‌تر انجام شود، شانس موفقیت درمان غیرجراحی و کنترل درد بیشتر خواهد بود.
- شرح حال دقیق؛ پزشک زمان شروع درد کنار زانو، نوع فعالیت‌ها و سابقه ضربه را می‌پرسد تا الگوی درد روشن‌تر شود.
- معاینه فیزیکی مفصل؛ حرکت‌دادن زانو، لمس نقاط حساس و بررسی ورم کمک می‌کند محل اصلی درد مشخص شود.
- تست‌های رباط و مینیسک؛ با چند حرکت کنترل‌شده، ثبات رباط‌ها و سلامت مینیسک بررسی می‌شود و منبع درد کنار زانو حدس زده می‌شود.
- عکس ساده از زانو؛ تصویر ساده استخوان‌ها می‌تواند آرتروز، شکستگی پنهان یا تغییر شکل مفصل را که باعث درد شده نشان بدهد.
- ام‌آر‌آی زانو؛ وقتی به آسیب مینیسک یا رباط شک قوی وجود دارد، ام‌آر‌آی جزئیات بافت نرم را برای تشخیص علت درد کنار زانو نشان می‌دهد.
- سونوگرافی بافت نرم؛ سونوگرافی برای دیدن التهاب تاندون‌ها، کیست‌ها و مایع اضافه اطراف مفصل که منجر به درد شده استفاده می‌شود.
- ارزیابی الگوی راه‌رفتن؛ گاهی با نگاه‌کردن به نحوه راه‌رفتن و توزیع وزن روی پاها می‌توان خطای حرکتی مؤثر در درد کنار زانو را تشخیص داد.
راه های درمان درد بغل زانو
وقتی درد این عارضه ادامه پیدا می‌کند و با استراحت کوتاه خوب نمی‌شود، وقت آن است که به سراغ روش‌های اصولی و مرحله به مرحله بروی. انتخاب بهترین روش درمان درد بغل زانو به علت مشکل، سن، سطح فعالیت و شدت علائم بستگی دارد و نباید فقط بر اساس مسکن‌خوردن باشد. در کلینیک دکتر یزدانی، درمان به‌صورت ترکیبی و هدفمند انجام می‌شود که هم درد کم شود و هم از پیشرفت آسیب جلوگیری شود.
استراحت نسبی و اصلاح فعالیت‌ها
اولین قدم در درمان درد بغل زانو کم‌کردن فشارهای اضافی است؛ یعنی حذف حرکات دردناک مثل پله زیاد، دویدن روی سطح سفت و نشستن طولانی چمباتمه.
استفاده کوتاه مدت از داروهای ضدالتهاب
در مراحل اولیه، پزشک ممکن است برای کنترل درد و ورم، داروهای ضدالتهاب خوراکی یا پمادهای موضعی تجویز کند.
فیزیوتراپی و ورزش درمانی تخصصی زانو
تمرین‌های هدفمند زیر نظر متخصص طب فیزیکی کمک می‌کنند عضلات ران و ساق تقویت شوند، تعادل اطراف مفصل بهتر شود و درد کمتر حس شود.
تزریق‌های دقیق داخل مفصل یا اطراف تاندون‌ها
وقتی التهاب شدید است و درد با درمان‌های ساده کمتر نمی‌شود، پزشک می‌تواند با تزریق‌های هدفمند ضدالتهاب، فشار و التهاب را پایین بیاورد.
زانوبند طبی و کفی مناسب کف پا
در بعضی بیماران، به‌خصوص کسانی که انحراف محور پا یا صافی کف پا دارند، استفاده از زانوبند و کفی استاندارد به پخش بهتر نیرو کمک می‌کند و درد را کم می‌کند.
کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی
هر کیلو کاهش وزن، فشار واردشده روی مفصل زانو را هنگام راه‌رفتن به‌طور قابل توجهی پایین می‌آورد و به کاهش درد کمک می‌کند.
درمان‌های مداخله ای پیشرفته و جراحی در موارد خاص
اگر آسیب شدید باشد یا درد بعد از دوره مناسب درمان‌های غیرجراحی همچنان مزاحم بماند، ممکن است روش‌های مداخله‌ای پیشرفته‌تر یا جراحی پیشنهاد شود.
درمان خانگی درد بغل زانو
وقتی درد خفیف است و تازه شروع شده، می‌توانی در خانه با چند کار ساده شدت درد را کنترل کنی. هدف از درمان خانگی درد بغل زانو این است که التهاب و فشار کم شود تا مفصل فرصت ترمیم پیدا کند. اگر با این روش‌ها طی چند روز تغییری در درد حس نکردی یا دردت شدید شد، وقت معاینه تخصصی است.
استراحت نسبی و تغییر دادن فعالیت‌ها
چند روز فشار مستقیم روی زانو را کم کن؛ یعنی از نشستن طولانی چمباتمه، پله زیاد و دویدن که درد را تشدید می‌کند دوری کن.
کمپرس سرد در ۴۸ ساعت اول درد
اگر تازه دچار درد شده‌ای و کمی ورم هم داری، هر چند ساعت یک‌بار کیسه یخ را در حوله بپیچ و ده تا پانزده دقیقه روی ناحیه درد بگذار.
بالا گذاشتن پا در زمان استراحت
هنگام استراحت، زانو و ساق را کمی بالاتر از سطح قلبت روی بالش قرار بده که فشار خون و ورم اطراف محل درد کمتر شود.
استفاده کوتاه‌مدت از بانداژ یا زانوبند ساده
بستن یک بانداژ کشی سبک دور زانو می‌تواند کمی ثبات ایجاد کند و در راه‌رفتن معمولی، درد را کمتر کند.
حرکات کششی ملایم برای عضلات ران و ساق
وقتی درد تیز و شدید نیست، چند کشش آرام برای عضلات جلوی ران و پشت ران انجام بده که کشش یکنواخت از روی محل درد برداشته شود.
پیاده‌روی کوتاه روی سطح صاف به‌جای استراحت مطلق
بعد از یکی دو روز، اگر درد کمی آرام‌تر شد، می‌توانی پیاده‌روی‌های خیلی کوتاه روی سطح صاف و نرم را جایگزین استراحت مطلق کنی.
توجه به کفش مناسب در خانه و بیرون
استفاده از دمپایی و کفش نرم با کفی استاندارد باعث می‌شود نیروها بهتر پخش شوند و در هر قدم، فشار کمتری روی محل درد بیاید.
عوارض درد کنار زانو
اگر درد را جدی نگیری و فقط با مسکن و استراحت موقتی سر کنی، مشکل پنهان مفصل و رباط‌ها می‌تواند پیشرفت کند و درمان را سخت‌تر کند.
بی‌توجهی به درد کنار زانو در طولانی‌مدت فقط درد را مزمن نمی‌کند، بلکه روی کیفیت راه‌رفتن، تعادل و حتی سلامت مفاصل دیگر بدن هم اثر می‌گذارد.
- تشدید و مزمن‌شدن درد
- محدود شدن دامنه حرکت مفصل زانو
- شروع یا بدترشدن آرتروز زانو
- ناپایداری و خالی‌کردن زانو
- لنگیدن و تغییر الگوی راه‌رفتن
- ضعف و تحلیل عضلات ران و ساق
- افزایش فشار روی مفصل‌های لگن و کمر
- کاهش توان فعالیت‌های روزمره و ورزشی
مهم‌ترین نکات پیشگیری از درد کنار زانو
برای پیشگیری از درد لازم نیست کارهای پیچیده انجام دهی، اما باید چند عادت ساده روزمره را جدی بگیری.
اصلاح نحوه راه‌رفتن، انتخاب کفش مناسب و تقویت عضلات اطراف مفصل، سه ستون اصلی پیشگیری از درد کنار زانو هستند.
اگر این نکات را به‌طور مداوم رعایت کنی، هم احتمال شروع درد کمتر می‌شود و هم اگر قبلا مشکل داشتی، خطر عود دوباره پایین می‌آید.
- حفظ وزن مناسب بدن؛ هرچه وزن کمتر باشد، فشار روی مفصل زانو و احتمال درد پایین‌تر می‌آید.
- استفاده از کفش و کفی استاندارد؛ کفش نرم و حمایتی کمک می‌کند نیروها بهتر پخش شوند و گوشه‌های زانو تحت فشار شدید قرار نگیرند.
- پرهیز از نشستن طولانی چمباتمه یا دو زانو؛ این وضعیت‌ها فشار را روی کنار زانو زیاد می‌کنند و زمینه درد را فراهم می‌کنند.
- گرم‌کردن و کشش قبل و بعد از ورزش؛ با چند دقیقه نرمش، عضلات و رباط‌ها را آماده کن که در حین فعالیت به‌طور ناگهانی تحت کشش قرار نگیرند.
- تقویت عضلات ران و لگن با تمرین‌های ساده؛ عضلات قوی‌تر بهتر از مفصل حمایت می‌کنند و مانع انتقال فشار مستقیم به کنار زانو می‌شوند.
- بالا و پایین نرفتن زیاد از پله در طول روز؛ استفاده بیش‌ازحد از پله، به‌ویژه با سرعت زیاد، خطر تحریک مفصل و درد را بالا می‌برد.
- اصلاح الگوی راه‌رفتن و ایستادن؛ سعی کن وزن را بین دو پا پخش کنی و همیشه روی یک پا تکیه نکنی که یک سمت زانو تحت فشار مداوم قرار نگیرد.
- مراجعه به‌موقع به متخصص در صورت شروع درد؛ اگر درد چند روز ادامه پیدا کرد، معاینه به‌موقع جلوی عوارض و آسیب‌های جدی‌تر را می‌گیرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد بیشتر از چند روز طول کشید، با استراحت و مراقبت ساده بهتر نشد یا هر بار بعد از فعالیت برمی‌گردد، زمان معاینه تخصصی است.
اگر کنار زانو ورم، قرمزی، داغی یا محدودیت واضح در خم‌و‌راست‌کردن مفصل داری و این علائم همراه با درد کنار زانو دیده می‌شود، نباید ویزیت را عقب بیندازی.
خالی‌کردن زانو، لنگیدن، شنیدن صدای غیرطبیعی داخل مفصل یا ناتوانی در تحمل وزن روی همان پا از علامت‌هایی است که مراجعه به متخصص طب فیزیکی را ضروری می‌کند.
اگر قبلا آسیب یا عمل جراحی روی زانو داشته‌ای و حالا دوباره درد برگشته یا شدیدتر شده، هرچه زودتر برای بررسی و شروع درمان هدفمند اقدام کنی، نتیجه بهتر خواهد بود.
نتیجه گیری
درد بغل زانو اگر زود شناخته و درست درمان شود، لازم نیست به آرتروز، لنگیدن و محدودیت دائمی حرکت برسد و می‌توانی دوباره با خیال راحت راه بروی و ورزش کنی.
ترکیب اصلاح سبک زندگی، ورزش‌درمانی هدفمند، فیزیوتراپی تخصصی و در صورت نیاز تزریق‌های دقیق، شانس کنترل درد بغل زانو بدون جراحی را بالا می‌برد.
اگر مدتی است کنار زانو می‌سوزد، می‌کشد یا ورم می‌کند، وقت آن است برای ارزیابی دقیق و انتخاب بهترین روش درمان درد با کلینیک دکتر یزدانی در تماس باشی.
