.webp)
ممکن است بعد از چند جلسه فیزیوتراپی احساس درد یا کوفتگی در عضلات داشته باشید و این نگرانی به‌وجود بیاید که این نشانه‌ها جزو عوارض جانبی فیزیوتراپی محسوب می‌شوند یا بخشی از روند طبیعی درمان هستند.
برای پاسخ به این پرسش، لازم است انواع عوارض احتمالی را بشناسیم و بدانیم چه زمانی طبیعی و چه زمانی نیازمند بررسی بیشتر توسط پزشک است. در ادامه جزئیات این موضوع را با هم بررسی می‌کنیم.
آیا فیزیوتراپی عوارض جانبی دارد؟
فیزیوتراپی یکی از امن‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی برای کاهش درد، بازگرداندن توان حرکتی و بهبود کیفیت زندگی است. با این وجود، مانند هر درمان دیگری ممکن است نگرانی‌هایی در مورد عوارض جانبی فیزیوتراپی وجود داشته باشد.
خوشبختانه این عوارض معمولاً خفیف، موقتی و قابل کنترل هستند و در بیشتر مواقع بخشی طبیعی از روند درمان محسوب می‌شوند. شناخت این موارد به بیماران کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری جلسات خود را پیگیری کنند و بدانند چه چیزهایی طبیعی و چه چیزهایی نیازمند توجه بیشتر هستند.
واکنش طبیعی بدن پس از جلسات
یکی از شایع‌ترین واکنش‌ها پس از فیزیوتراپی، احساس درد یا کوفتگی خفیف در عضلات است. این موضوع به‌ویژه در جلسات ابتدایی بیشتر دیده می‌شود، زیرا بدن به حرکات و تحریکات جدید پاسخ می‌دهد.
- این درد معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شود.
- علت آن افزایش خون‌رسانی و درگیر شدن عضلاتی است که ممکن است مدت‌ها بی‌تحرک بوده‌اند.
- در واقع، این واکنش مشابه درد عضلانی پس از ورزش است و نشان می‌دهد بدن در حال سازگاری و تقویت است.
عوارض در صورت اجرای نادرست
اگر فیزیوتراپی توسط افراد غیرمتخصص یا در مراکز غیرمعتبر انجام شود، احتمال بروز مشکلات بیشتر وجود دارد.
- استفاده نادرست از دستگاه‌هایی مثل الکتروتراپی یا شاک‌ویو می‌تواند منجر به التهاب و درد شدید شود.
- تکنیک‌های دستی (مانوآل تراپی) اگر با فشار بیش از حد انجام شوند، ممکن است به رباط‌ها یا مفاصل آسیب بزنند.
- حتی درورزش درمانی، اگر بیمار بدون نظارت متخصص حرکت‌ها را اشتباه انجام دهد، احتمال کشیدگی عضلات یا تشدید آسیب وجود دارد.
به همین دلیل انتخاب کلینیک معتبر و حضور فیزیوتراپیست مجرب اهمیت زیادی دارد. در چنین شرایطی، نه‌تنها احتمال عوارض کاهش می‌یابد، بلکه بیمار بهترین نتیجه ممکن را هم دریافت می‌کند.
موارد خاص و استثنایی
اگرچه فیزیوتراپی برای اکثر بیماران بی‌خطر است، اما در برخی شرایط نیاز به دقت و احتیاط بیشتری وجود دارد:
- بیماران قلبی یا دارای ضربان‌ساز (Pacemaker): برخی دستگاه‌های الکتروتراپی ممکن است برای این گروه مناسب نباشند.
- افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید: حرکات یا فشارهای بیش از حد می‌توانند خطر شکستگی ایجاد کنند.
- زنان باردار: بعضی تکنیک‌ها یا دستگاه‌ها مانند شاک‌ویوتراپی و الکتروتراپی برای بارداری توصیه نمی‌شوند.
- بیماران با مشکلات پوستی یا عفونی: در این شرایط برخی روش‌ها می‌توانند وضعیت پوست را بدتر کنند.
در این موارد، متخصص فیزیوتراپی با بررسی پرونده پزشکی و مشورت با پزشک معالج، برنامه درمانی ویژه‌ای تنظیم می‌کند تا بیمار بدون خطر تحت درمان قرار گیرد.
عوارض جانبی فیزیوتراپی چیست؟
همان‌طور که هر روش درمانی می‌تواند اثرات جانبی به همراه داشته باشد، فیزیوتراپی نیز در برخی بیماران ممکن است عوارضی ایجاد کند.
البته این عوارض معمولاً خفیف، موقتی و کاملاً قابل کنترل هستند و در اغلب موارد بخشی طبیعی از روند درمان محسوب می‌شوند. آگاهی از این عوارض باعث می‌شود بیماران دچار نگرانی بی‌مورد نشوند و جلسات درمانی خود را با آرامش ادامه دهند.
درد و کوفتگی موقت
یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی فیزیوتراپی، احساس درد یا کوفتگی در عضلات و مفاصل پس از جلسات است. این حالت معمولاً شبیه دردی است که افراد بعد از انجام ورزش تجربه می‌کنند و ناشی از درگیر شدن عضلات و بافت‌های بدن است.
- این درد معمولاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شود.
- نشانه آن است که بدن در حال پاسخ‌گویی به درمان و تحریک عضلات است.
- در صورت شدید بودن درد، پزشک ممکن است تغییراتی در شدت یا نوع درمان ایجاد کند.
التهاب یا تورم خفیف
گاهی اوقات پس از جلسات فیزیوتراپی، ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان قرار گرفته دچار التهاب یا تورم خفیف می‌شود. این واکنش معمولاً به دلیل افزایش جریان خون یا تحریک بافت‌های اطراف مفصل رخ می‌دهد.
- کمپرس سرد یا استراحت کوتاه‌مدت می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
- در بیشتر موارد، این تورم موقتی است و خودبه‌خود کاهش می‌یابد.
- اگر التهاب شدید و طولانی‌مدت باشد، نیاز به بررسی بیشتر توسط متخصص وجود دارد.
کبودی یا قرمزی پوست
در روش‌هایی مانند ماساژ درمانی عمیق، تکنیک‌های دستی یا استفاده از دستگاه‌های خاص (مانند الکتروتراپی)، ممکن است پوست بیمار دچار قرمزی یا کبودی خفیف شود.
- این کبودی معمولاً سطحی و گذراست.
- نشان‌دهنده افزایش خون‌رسانی و فعالیت بیشتر عروق مویرگی است.
- با گذشت چند روز، این آثار کاملاً برطرف می‌شوند و جای نگرانی ندارند.
خستگی و ضعف عمومی
برخی بیماران پس از جلسات فیزیوتراپی احساس خستگی یا ضعف عمومی می‌کنند. دلیل این موضوع آن است که بدن انرژی زیادی صرف بازسازی و واکنش به تحریکات درمانی کرده است.
- استراحت کافی و مصرف مایعات به رفع سریع‌تر این حالت کمک می‌کند.
- این خستگی معمولاً موقتی است و پس از چند جلسه بدن به روند درمان عادت می‌کند.
- اگر خستگی شدید و مداوم باشد، نیاز به تنظیم شدت تمرینات یا روش‌های درمانی وجود دارد.
چگونه می‌توان عوارض جانبی فیزیوتراپی را کاهش داد؟
اگرچه عوارض جانبی فیزیوتراپی معمولاً خفیف و موقتی هستند، اما با رعایت چند نکته ساده می‌توان احتمال بروز آن‌ها را به حداقل رساند. مهم‌ترین اصل این است که بیمار باید فیزیوتراپی را تحت نظر متخصص انجام دهد و از خوددرمانی یا مراجعه به مراکز غیرمعتبر پرهیز کند. علاوه بر این، سبک زندگی بیمار و نحوه همکاری او با برنامه درمانی نیز تأثیر زیادی در کاهش عوارض دارد.
رعایت توصیه‌های فیزیوتراپیست
هر بیمار برنامه درمانی خاص خود را دارد. فیزیوتراپیست تمرینات و تکنیک‌ها را بر اساس شرایط جسمی، نوع بیماری و شدت مشکل تجویز می‌کند. اگر بیمار این دستورالعمل‌ها را جدی بگیرد و به‌درستی اجرا کند، احتمال بروز دردهای اضافی یا التهاب کاهش می‌یابد.
گرم کردن و سرد کردن بدن
یکی از راه‌های ساده برای جلوگیری از درد یا کوفتگی پس از جلسات، گرم کردن بدن قبل از تمرینات و سرد کردن پس از پایان آن است. این کار باعث آماده‌سازی عضلات و جلوگیری از اسپاسم ناگهانی می‌شود. استفاده از کمپرس سرد نیز بعد از جلسه می‌تواند التهاب احتمالی را کاهش دهد.
استراحت کافی بین جلسات
فیزیوتراپی مانند ورزش است و نیاز به زمان ریکاوری دارد. اگر جلسات بیش از حد فشرده باشند یا بیمار استراحت کافی نداشته باشد، احتمال خستگی و کوفتگی بیشتر می‌شود. خواب کافی و تغذیه مناسب به بدن کمک می‌کند بهتر با درمان هماهنگ شود.
انجام تمرینات در حد توان بدن
گاهی بیماران برای سریع‌تر نتیجه گرفتن فشار زیادی به بدن وارد می‌کنند. این کار نه‌تنها روند درمان را سرعت نمی‌بخشد بلکه باعث بروز آسیب‌های جدید می‌شود. بهتر است تمرینات به تدریج و طبق توانایی فردی افزایش یابد.
اطلاع‌رسانی به متخصص در صورت بروز مشکل
اگر بیماری بعد از جلسات با درد غیرطبیعی، تورم شدید یا کبودی مداوم مواجه شود، باید حتماً به فیزیوتراپیست یا پزشک اطلاع دهد. تنظیم شدت درمان یا تغییر تکنیک‌ها معمولاً مشکل را برطرف می‌کند.
جمع‌بندی
فیزیوتراپی روشی ایمن و مؤثر برای درمان و بازتوانی بسیاری از بیماری‌هاست. اگرچه عوارض جانبی فیزیوتراپی ممکن است در برخی بیماران به‌صورت موقت بروز کند، اما اغلب خفیف و قابل‌کنترل هستند و با رعایت توصیه‌های متخصص به‌راحتی برطرف می‌شوند.
نکته مهم انتخاب کلینیک معتبر و فیزیوتراپیست با تجربه است تا بیمار بهترین نتیجه را بگیرد و احتمال عوارض به حداقل برسد.
کلینیک دکتر یزدانی با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و برنامه‌های درمانی اختصاصی، خدمات فیزیوتراپی ایمن و مؤثری را ارائه می‌دهد تا بیماران با آرامش خاطر روند درمان خود را طی کنند و به زندگی بدون درد بازگردند.
