درمان دنبالچه با انگشت
درمان دنبالچه با انگشت یکی از روشهای موثر در درمان دردهای ناحیه دنبالچه است که توجه بسیاری از متخصصان پزشکی را به خود جلب کرده است. این روش غیرجراحی به ویژه برای افرادی که از درد مزمن در ناحیه دنبالچه رنج میبرند و نمیخواهند تحت عمل جراحی قرار گیرند، مناسب است.
در این درمان، فشار و ماساژ دقیق در ناحیه دنبالچه با استفاده از انگشت، به تسکین درد و بهبود گردش خون در این ناحیه کمک میکند. علاوه بر این، این روش میتواند باعث آزادسازی فشار و تنشهای عضلانی شود که منجر به کاهش درد و تسریع روند بهبودی میشود. این درمان بهطور خاص برای افرادی که دچار ضربههای خفیف یا مزمن به دنبالچه شدهاند، موثر است و در بسیاری از موارد میتواند نیاز به درمانهای پرهزینهتر یا جراحی را کاهش دهد.
دنبالچه چیست؟
دنبالچه یا ککسیس (Coccyx) یک استخوان کوچک است که در انتهای ستون فقرات قرار دارد. این استخوان از سه تا پنج مهره به هم پیوسته تشکیل میشود و در واقع نوعی باقیمانده از دم در بدن انسان محسوب میشود. دنبالچه بهعنوان نقطه تکیهگاه بدن عمل میکند و فشار زیادی را هنگام نشستن به ویژه روی سطوح سخت تحمل میکند. به همین دلیل است که درد در این ناحیه میتواند بسیار آزاردهنده باشد، چرا که هر حرکت یا نشستن میتواند فشار زیادی به آن وارد کند.
برای مشاوره رایگان و دریافت راهنمایی از خود دکتر یزدانی تنها کافیست اطلاعات خود را برای ما ارسال بفرمایید تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.
فرم نوبتدهی
نقش دنبالچه در بدن انسان بهویژه در حفظ تعادل و فراهم آوردن پشتیبانی برای اندامهای تحتانی بسیار مهم است. این استخوان بهطور غیرمستقیم در کنترل حرکات لگن و حتی در برخی از حرکات عضلات نقش دارد. برای همین است که درد در این ناحیه میتواند بهشدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
بهطور کلی، دنبالچه (بهانگلیسی: coccyx) یک ساختار مثلثی شکل است که در پایین ستون فقرات و در ادامه استخوان مردمکی قرار دارد. این ساختار به عنوان بخشی از استخوان تحتانی تشکیل میشود. دنبالچه در واقع نشانگر باقیمانده دم در آناتومی بدن است و به همین دلیل برخی معتقدند که عبارت دنبالچه (بهانگلیسی: tail bone) به این بخش اطلاق میشود. البته نظریات دیگری نیز وجود دارد که نام انگلیسی آن از یک کلمه یونانی به معنای پرندهای که منقارش به سمت پایین است، مشتق شده است.
بسته به توسعه فیزیکی و تناسب بدنی شخص، دنبالچه میتواند از سه تا پنج استخوان مختلف تشکیل شود که به وسیله مفاصل صلب ، نیمه صلب یا رباطهای شبیه به دیسک به یکدیگر وصل شدهاند. در گذشته به طور متفاوت فکر میشد، اما مطالعات انجام شده نشان میدهند که دنبالچه یک استخوان جامد نیست و دارای حرکت محدودی بین استخوانها است که توسط مفاصل الیافی و رباطها اتفاق میافتد.
دنبالچه در واقع از طریق مفصل ساکروکوکسی به استخوان ساکروم متصل میشود. به طور کلی، میتوان گفت که معمولاً حرکت محدودی بین دنبالچه و استخوان خارجی وجود دارد. دنبالچه معمولاً همراه با حرکت لگن و پاها کمی به جلو یا عقب حرکت میکند. برای مثال، زمانی که فرد مینشیند یا ایستاده است، استخوانهای تشکیل دهنده لگن اندکی به سمت خارج و داخل می چرخد تا بهتر بتوانند به تعادل بدن کمک کنند و آن را حمایت کنند.
علل درد گرفتن دنبالچه
درد دنبالچه، که به طور عامل با نام کوکسیدینیا شناخته میشود، دردی است که در داخل و اطراف استخوان سه گوشه کوچک قرار گرفته در انتهای ستون فقرات، بالای شکاف باسن و همان منطقهای که دنبالچه جا میگیرد، رخ میدهد. تورم دنبالچه از واژه یونانی kokkyx گرفته شده است که شبیه به منقار پرنده است و نوک آن به سمت پایین است. همچنین، عبارت دینیا هم به معنای درد است؛ بنابراین کوکسیدینیا به معنای درد دنبالچه است.
همانطور که اشاره شد، دنبالچه از سه تا پنج استخوان یا مهره که به هم متصل شدهاند تشکیل شده است و در زیر استخوان خارجی و در ادامه ستون فقرات قرار دارد. همچنین، چندین تاندون، ماهیچه و رباط نیز به آن متصل میشوند. هر دو استخوان دنبالچه و ایسکیال، که بخش پایینی لگن را تشکیل میدهند، در واقع قسمتهایی هستند که وزن بدن را در هنگام نشستن تحمل میکنند.
در حالت نشسته، دنبالچه نه تنها به سمت پایین خم میشود، بلکه به طور غیرطبیعی و بیش از حد نیز انحنا میکند، که در نتیجه باعث وجود درد شدید و ناراحتکننده میشود. درد دنبالچه میتواند از یک درد مبهم تا دردی شدید شبیه به ضربه خنجر و متغیر باشد و ممکن است به مدت هفتهها، ماهها یا گاهی بیشتر نیز ادامه داشته باشد.
به طور کلی، سه عامل ممکن است باعث بروز درد دنبالچه در افراد شود و به عنوان پاسخ مناسب به سوال چرا دنبالچه درد میگیرد؟ مطرح شوند:
- تروماهای خارجی: این شامل آسیب دیدگی، شکستگی و تمدید دنبالچه ناشی از ضربهها یا صدمات بدنی به دنبالچه است.
- تروماهای داخلی: در این حالت، ضربه یا فشاری که ناشی از عوامل مانند زایمان سخت یا نشستن طولانی مدت روی سطحی باریک و سفت است، به دنبالچه وارد میشود و منجر به درد شدید میشود.
- عوامل دیگر: عفونت، تورم و تشکیل تومور نیز میتوانند عواملی باشند که درد دنبالچه را به همراه داشته باشند.
نحوه درمان دنبالچه با انگشت
بطور معمول، ماساژ و دستکاری بافت نرم در عضلات و رباطهای اطراف دنبالچه میتواند به کاهش درد در افرادی که از درد در استخوان دنبالچه رنج میبرند کمک کند. درد دنبالچه در افراد به طور معمول ناشی از قرار گیری نامناسب در موقعیتهای نشستن است.
علاوه بر این، ماهیچههای منقبض در این ناحیه میتوانند فشار بیشتری بر روی رباطها و مفصل ساکروکوکسیژیال (Sacroiliac) وارد کنند و تحرک آن را محدود کنند یا دنبالچه را کشند و در نتیجه درد در این ناحیه ایجاد کنند. یک روش خوب برای آموزش ماساژ دنبالچه این است که فرد در ابتدا به پشت خود بخوابد و پاها را در امتداد بدن روی زمین قرار دهد. سپس فرد میتواند با خم کردن یکی از زانوهای خود به سمت شکم و کشیدن آن به سمت مخالف، کشش را در بدن و ناحیه دنبالچهاش حس کند.
در صورتی که میخواهیم ماساژ را روی شخص دیگری انجام دهیم، میتوانیم از او بخواهیم بر روی شکم خود دراز بکشد و سپس به آرامی شروع به ماساژ و دستکاری در ناحیه بین استخوان خاجی و دنبالچه کنیم تا به نوعی درمان دنبالچه با استفاده از انگشتانمان را انجام دهیم. به همین ترتیب، با انجام ماساژ و دستکاری صحیح در ناحیه دنبالچه، میتوان به کاهش درد و راحتی بیشتر در این منطقه کمک کرد.
درمان درد دنبالچه با استفاده از انگشت میتواند یکی از روشهای غیرجراحی و سادهترین روشها باشد. این روش عمدتاً برای تسکین درد و کاهش التهاب در ناحیه دنبالچه استفاده میشود. اما نباید فراموش کرد که این روش نمیتواند درمان دائمی برای دردهای دنبالچه باشد و تأثیرات طولانی مدت آن ممکن است محدود باشد.
روش اصلی درمان با انگشت شامل ماساژ نرم و آرامشبخش دنبالچه است. با استفاده از انگشتان خود، میتوانید به آرامی و به طور کنترل شده ماساژ به ناحیه دنبالچه اعمال کنید. این ماساژ میتواند به کاهش التهاب، تسکین درد، و بهبود جریان خون در منطقه مورد نیاز کمک کند.
جا انداختن دنبالچه در خانه
جا انداختن دنبالچه در خانه میتواند با استفاده از تمرینات و روشهای ویژه موثر باشد. در ابتدا، باید با ماساژ نرم و آمادهسازی عضلات در ناحیه دنبالچه شروع کرد. این ماساژ میتواند به کاهش تنش عضلانی و بهبود جریان خون در منطقه کمک کند. برای جابهجایی دنبالچه به جای خود، میتوان از حرکات کششی و تمرینات ورزشی استفاده کرد. به عنوان مثال، تمرینی که به کمک توپ (مانند توپ تنیس) انجام میشود، میتواند بسیار مفید باشد. در این تمرین، توپ را زیر ناحیه دنبالچه قرار داده و با استفاده از فشار آرام به سمت پایین، توپ را دراز کشید. این تمرین باعث میشود که دنبالچه جابهجا شده و به موقعیت صحیح خود برگردد. البته، برای انجام این تمرین بهتر است راهنمایی یک کارشناس درمان دنبالچه را دریافت کنید تا از درستی و ایمنی انجام آن اطمینان حاصل کنید.
علاوه بر تمرینات ویژه، مهم است که در روزمره خود نیز به نکاتی توجه کنید تا جا انداختن دنبالچه در خانه را تسهیل کنید. به عنوان مثال، میتوانید به شیوههای صحیح نشستن و ایستادن توجه کنید و از قرار گرفتن در موقعیتهای نامناسبی که فشار زیادی به ناحیه دنبالچه وارد میکند، پرهیز کنید. همچنین، مراقبت از عضلات خود و انجام تمرینات تقویتی منظم میتواند در جلوگیری از جابهجایی نامطلوب دنبالچه و حفظ استحکام آن مفید باشد.
جراحی برای درمان درد دنبالچه
جراحی میتوان یک روش درمانی برای درد دنبالچه باشد، اما قبل از تصمیم گیری برای جراحی، معمولاً سایر روشهای غیرجراحی درمانی امتحان میشوند.
در صورت عدم بهبود با استفاده از روشهای غیرجراحی، کوکسیژکتومی جزئی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، بخشی از دنبالچه برداشته میشود. اما باید بدانید که این روش در موارد بسیار نادر استفاده میشود.
همچنین، در موارد خاص و نادر، ممکن است نیاز به کوکسیژکتومی کامل و برداشتن کل دنبالچه پیش بیاید. اما نیاز به این روش نادر بوده و تصمیم درمانی بر اساس شدت درد و تأثیر آن بر کیفیت زندگی بیمار اتخاذ میشود.
زمان نقاهت پس از کوکسیژکتومی ممکن است چند ماه یا حتی یک سال طول بکشد. علاوه بر این، مهم است بدانید که وجود یا عدم وجود درد پس از جراحی نمیتواند به طور قطعی تضمین شود، حتی در صورت برداشتن کل دنبالچه. درد ممکن است در برخی افراد باقی بماند ولی بهطور کلی، کوکسیژکتومی میتواند راهی برای کاهش و یا برطرف کردن درد دنبالچه باشد.
کلام پایانی
علاوه بر روش هایی که بیان کرده ایم، روشهای دیگری مانند تمرینهای ورزشی و اصلاح رفتارهای نشستن به درستی نیز میتوانند به درمان درد دنبالچه کمک کنند. مثلاً انجام تمرینهای استقامتی، تقویتی و انعطافپذیری عضلات پشت و شکم میتواند به بهبود استحکام و پشتیبانی از دنبالچه کمک کند.
در صورتی که درد دنبالچه شما شدید است و با روشهای غیرجراحی قابل مدیریت نیست، ممکن است نیاز به روشهای درمانی دیگر مانند فیزیوتراپی یا در موارد نادر، جراحی داشته باشید. لذا منصوب کردن یک نوبت مشاوره با یک پزشک تخصصی در این زمینه امری مهم و حائز اهمیت است، تا به شما توصیهها و راهحلهای درمانی مناسب برای شرایط خاص شما ارائه شود.
سوالات متداول از دکتر یزدانی درمورد درمان دنبالچه
1. دنبالچه چیست؟
دنبالچه، که به آن کوکسیکس هم گفته میشود، استخوانی کوچک و مثلثی است که در انتهای ستون فقرات قرار دارد. این بخش از بدن به عنوان پایهای برای عضلات و تاندونها عمل میکند و نقشی در حفظ تعادل بدن دارد.
2. دلایل بیرون زدگی دنبالچه چیست؟
بیرون زدگی دنبالچه ممکن است به دلیل آسیبهای فیزیکی، ضربه به ناحیه کمر یا نشستن طولانیمدت روی سطوح سخت به وجود آید. این شرایط میتواند باعث ایجاد التهاب، درد و حتی اختلالات حرکت در ناحیه دنبالچه شود.
3. علائم دررفتگی دنبالچه چیست؟
دررفتگی دنبالچه معمولاً با درد شدید، حساسیت به لمس در ناحیه پایین کمر و احساس ناراحتی هنگام نشستن یا ایستادن طولانیمدت همراه است. در برخی موارد، ممکن است فرد احساس کند که دنبالچهاش از جای خود خارج شده است.
4. علل درد گرفتن دنبالچه چیست؟
درد دنبالچه ممکن است به دلایل مختلفی همچون ضربه به این ناحیه، نشستن طولانیمدت بر روی سطوح سخت، آسیبهای ورزشی یا بارداری ایجاد شود. این درد معمولاً با فشار بیش از حد یا التهاب در ناحیه دنبالچه همراه است.
5. درمان دنبالچه درد چگونه است؟
درمان درد دنبالچه به شدت و نوع آسیب بستگی دارد. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب، استراحت، و در برخی موارد، داروهای ضدالتهاب یا فیزیوتراپی ممکن است تجویز شود. اگر درد ادامه یابد، گزینههای درمانی دیگری همچون درمان دنبالچه با انگشت یا حتی جراحی در نظر گرفته میشوند.
6. آیا میتوان در خانه دنبالچه را جا انداخت؟
بله، در برخی موارد، جا انداختن دنبالچه در خانه با تکنیکهای خاص ممکن است انجام شود. این کار باید با دقت و به طور حرفهای انجام گیرد تا از آسیبهای بیشتر جلوگیری شود. در صورتی که خودتان به دنبال درمان باشید، مشاوره پزشکی الزامی است.
7. جراحی دنبالچه چه زمانی لازم است؟
در صورتی که درمانهای غیرجراحی مانند دارو، فیزیوتراپی یا روشهای خانگی موثر نباشند، جراحی برای رفع مشکلات جدیتر دنبالچه ممکن است ضروری باشد. جراحی معمولاً برای رفع دررفتگیهای شدید یا آسیبهای مزمن دنبالچه انجام میشود.
8. چگونه میتوان از درد شدید در دنبالچه پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از درد شدید در دنبالچه، بهتر است از نشستن طولانیمدت خودداری کنید و سطوح نرم برای نشستن انتخاب کنید. همچنین، ورزشهای تقویتی برای عضلات اطراف ستون فقرات و استفاده از تجهیزات ایمنی در ورزشها میتواند از آسیب به دنبالچه جلوگیری کند.
9. مراقبت بعد از جا انداختن دنبالچه چگونه است؟
بعد از جا انداختن دنبالچه، مراقبتهای خاصی نیاز است. این مراقبتها شامل استراحت کافی، استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب، و مشاوره پزشکی برای پیگیری وضعیت و اطمینان از بهبودی کامل است.
10. هزینه جا انداختن دنبالچه چقدر است؟
هزینه جا انداختن دنبالچه بستگی به محل درمان و نوع درمان دارد. هزینهها میتواند شامل معاینه پزشک، درمانهای فیزیوتراپی، داروهای مسکن و جراحی باشد. برای اطمینان از هزینهها، بهتر است قبل از درمان با پزشک یا بیمارستان مشاوره کنید.
11. چه زمانی نیاز به جا انداختن دنبالچه با دست است؟
در برخی موارد که دررفتگی یا آسیب شدید باشد، پزشک ممکن است به جا انداختن دنبالچه با دست اقدام کند. این تکنیک باید توسط متخصص آموزشدیده انجام شود تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
12. روش سنتی جا انداختن دنبالچه چگونه است؟
در برخی مناطق، روشهای سنتی جا انداختن دنبالچه وجود دارد که شامل فشار دادن به ناحیه آسیبدیده است. این روشها معمولاً نیاز به تجربه و مهارت دارند و در صورت عدم انجام صحیح میتوانند آسیب بیشتری وارد کنند.
13. آیا درمان درد استخوان دنبالچه میتواند با دارو انجام شود؟
در بسیاری از موارد، درمان درد استخوان دنبالچه شامل مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن است. این داروها میتوانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند، اما در صورتی که درد مزمن شود، درمانهای تخصصیتر مانند فیزیوتراپی یا درمان درد استخوان دنبالچه ضروری خواهد بود.
14. آیا میتوان از درمان دنبالچه با انگشت برای جا انداختن استفاده کرد؟
درمان دنبالچه با انگشت یکی از روشهایی است که در برخی شرایط برای جا انداختن دنبالچه استفاده میشود. این کار باید توسط فرد متخصص و با تجربه انجام شود تا از آسیبهای اضافی جلوگیری شود. این روش ممکن است شامل اعمال فشار دقیق به ناحیه دنبالچه باشد.
15. چطور میتوانم از بروز درد دنبالچه پیشگیری کنم؟
برای پیشگیری از بروز درد دنبالچه، بهتر است از نشستن طولانیمدت روی سطوح سخت خودداری کنید، از ورزشهای تقویتی برای عضلات کمر و باسن استفاده کنید و اگر دچار ضربه یا آسیب شدید به این ناحیه شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی
* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: