علت صدا دادن و تق تق زانو چیست و چگونه درمان میشود؟

علت صدا دادن زانو چیست؟

آیا زانو های شما صدا می دهد؟ احتمالاَ دلیل نگران کننده ای وجود ندارد. معمولاَ صدای تق تق و قیژ قیژ نشانه دهنده وجود مشکلی در زانو نیست.

مفاصل زیادی صدای تق تق می دهند و زانو ها حقیقتاَ از جمله مفاصلی هستند که بیشتر این صدا را می دهند. اکثر افراد وقتی به حالت سر پا می نشینند و حرکت آنها دارای قوس کاملی است، صدای تق تق از زانو هایشان شنیده می شود. پزشکان معمولاَ تا زمانیکه صدای زانو با درد و ورم زانو همراه نباشد، نگران این موضوع نیستند.  

فرم رزرو نوبت

انواع مدل صدای زانو

صداهای تق تق زانو معمولاَ یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند و به‌طور کلی ممکن است باعث نگرانی شوند.

1. صداهای بدون درد: تق تق کردن زانو که اغلب با درد همراه نیستند. در این صورت مسئله نگران کننده ای نیستند.
2. صداهایی که با درد همراه هستند: در بعضی از مواقع زمانیکه زانو آسیب می بیند، صدای زانو میتواند از علائم پاره شدن مینیسک زانو یا مثلا پیچ خودگی های ناموزون، صدای خورد شدن ناگهانی به گوش می رسد که نشان دهنده آسیب دیدگی بخشی از زانو است.

عود کردن صداهای تق تق که به دلیل آسیب دیدگی نیست: صدای تق تق و درد زانو به تدریج بدون هیچ دلیل مشخصی ایجاد می شود.

مشاوره رایگان

دلایل صدای تق تق زانو

دلایل مختلفی می‌توانند باعث صداهای مختلف در زانو مانند صدای تق تق، قیژ قیژ یا انواع صداهای دیگر شوند که اغلب جای نگرانی ندارند. اما در مواردی که صدا همراه با درد است، حتما باید به پزشک متخصص درمان زانو مراجعه کرده و معالجه شوید.

حباب های گازی

تغییر در فشار مفصلی میتواند باعث ایجاد تدریجی حباب های کوچک گازی در مفاصل بشود. زمانیکه این حباب ها به طور ناگهانی می ترکند، صدای تق تقی ایجاد می شود، شبیه به صدایی که در زمان ترکاندن حباب مواد بسته بندی ایجاد می شود. اصطلاح تخصصی این فرایند کاویتاسیون می باشد. در این حالت آسیب دیدگی حاصل نمی شود و این ادعای واهی مبنی بر اینکه این مسئله شما را مستعد ابتلا به آرتروز می سازد، هنوز ثابت نشده است.

رباط ها / تاندون ها 

رباط ها و تاندون ها بافت هایی نرم هستند که اطراف مفاصل بدن را احاطه کرده اند. بعضی از مواقع، زمانیکه مفصلی را حرکت می دهید (مثلاَ مفصل زانو)، به دلیل رفتن رباط یا تاندون بر روی یک توده استخوانی و برگشت به حالت اول، صدای ترق ترقی ایجاد می شود. در این حالت نیز در صورتیکه این صدا با دردی همراه نباشد، ضرری نخواهد داشت و شما را برای ابتلا به بیماری آرتروز مستعد نمی سازد.

این مسئله کاملاَ طبیعی است و گاهاَ برای هر کسی اتفاق می افتد. گاهی در زانو بدون هیچ دلیل مشخصی صدای شکستگی یا ترق تروقی ایجاد می شود.

کندرومالاسی 

مشکلی است که در آن با تحلیل رفتن غضروف، سطح مفصل زبر می شود. این سطح زبر به استخوان فمور ساییده می شود و باعث ایجاد صدای تق تق، شکستگی یا ترق تروق شده و سبب ایجاد درد پشت زانو می شود.

دو منیسک در انتهای استخوان فمور و بالای استخوان درشت نی قرار گرفته اند. این دیسک ها به شکل حرف C انگلیسی بوده و تکیه گاهی برای زانو هستند و از سطوح غضروفی محافظت می کنند. به دلیل اینکه منیسک در بین دو استخوان قرار گرفته است، پارگی منیسک بر اساس تکان شدید میتواند باعث شود که با چرخش،

پیچش یا سر پا نشستن، در زانو صداهایی نظیر تق تق، شکستگی یا ترق تروق ایجاد شود.      

استخوان های زانو با لایه نرم و ضخیم «غضروف مفصلی» پوشیده شده اند. آسیب دیدگی ها یا بیماریهای خاصی نظیر استئوکوندریت می توانند باعث ایجاد نقص یا حفره ای در لایه غضروفی شوند. اگر دچار نقص غضروفی باشید، سطح زانوی شما دیگر نرم نخواهد بود و مرتباَ صدای تق تق، قیژ قیژ یا ترق تروق می دهد.

بی ثباتی کشکک زانو

کشکک در شیاری در جلوی استخوان فمور قرار گرفته است. کشکک باید کاملاَ در مرکز این شیار قرار گیرد. گاهاَ کشکک به یک سمت می چرخد یا اینکه کاملاَ از شیاری که در آن قرار گرفته خارج می شود. این مسئله بسیار بغرنج بوده و نیاز است که توسط یک متخصص که در زمینه اختلالات مربوط به کشکک و همچنین اختلالات مربوط به عدم ثبات و عدم حرکت در جهت مناسب، تخصص دارد، به سمت بالا کشیده شود.  

آرتروز زانو

اگر بخواهیم تعریفی ارائه دهیم آرتروز یعنی تحلیل یا «نازک شدن» غضروفی که در انتهای استخوان های شما قرار دارند. یک غضروف طبیعی به طرز باور نکردنی ای نرم است. همانطور که آرتروز زانو پیشرفت می کند، غضروف دچار تغییراتی می شود که باعث سختی سطوح زانو می شود. گاهاَ حتی غضروف از استخوان جدا می

شود و این باعث نقص یا ایجاد حفره ای در غضروف می شود. همانطور که انتهای استخوان ها روی یکدیگر حرکت می کنند ، هر گونه بی نظمی ایجاد شده در سطح می تواند باعث ایجاد صداهایی نظیر صدای شکستگی یا ترق تروق در زانو بشود.

ناهماهنگی حرکت کاسه زانو (پاتلا)

وقتی کاسه زانو روی شیار استخوان ران نرم و دقیق نلغزد، هنگام خم و راست کردن زانو صدای تق‌تق یا سایش ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به‌دلیل ضعف عضلات ران و لگن یا سفتی بافت‌های اطراف کاسه زانو رخ می‌دهد و ممکن است با درد جلوی زانو هنگام پله‌روی همراه باشد. اصلاح الگوی حرکت، تقویت عضلات ران و لگن و کشش بافت‌های سفت، روش‌های اصلی کنترل و درمان هستند.

سندرم نواری پهن ران (ITB)

در این حالت نوار سفت کنار ران هنگام خم‌و‌راست‌کردن، روی بخش خارجی زانو سایش پیدا می‌کند و حس «کلیک/تق‌تق» یا درد بیرون زانو ایجاد می‌شود؛ در دوندگان و بالا رفتن از پله شایع‌تر است. علت‌های رایج، سفتی خودِ نوار و عضله تنه‌فاسیای پهن و نیز ضعف عضلات لگن است که محور زانو را ناپایدار می‌کند. اصلاح فعالیت، کشش منظم نوار و عضلات مربوط، تقویت عضلات لگن، بررسی کفش/کفی و در صورت نیاز فیزیوتراپی، پایه درمان است.

درمان صدای تق تق زانو

صدای تق تق زانو معمولاً ناشی از تغییرات طبیعی در ساختار مفصل یا فشار روی بافت‌های مفصل است. در بیشتر موارد، این صداها بدون درد هستند و نیازی به درمان خاصی ندارند. اما در صورت همراه بودن با درد یا مشکلات حرکتی، ممکن است نیاز به مشاوره پزشکی و درمان‌های ویژه باشد.

اگر صدای زانو بدون درد، تورم، قفل‌شدن یا ناپایداری است، معمولاً پدیده‌ای بی‌خطر (فیزیولوژیک) محسوب می‌شود و تنها نیاز به آموزش و اصلاح عادت‌ها دارد. درمان‌های زیر بیشتر برای وقتی‌ست که صدا همراه درد/خشکی/حس ساییدگی باشد یا علت زمینه‌ای (کندرومالاسی، آرتروز اولیه، عدم تعادل عضلانی، پلیکای ملتهب و …) مطرح است:

تمرین‌های تقویتی و کنترلی زانو

هدف، تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود کنترل حرکت است تا اصطکاک و صدا کاهش یابد. حرکت‌هایی مانند نیم‌اسکات، بالا و پایین رفتن آرام از یک پله کوتاه، پل باسن و باز و بسته کردن پا در پهلو به‌صورت آهسته و دقیق انجام شود. تداوم تمرین‌ها چند بار در هفته به‌مدت چند هفته ضروری است.

فیزیوتراپی و کار روی بافت‌های نرم

فیزیوتراپی زانو با شل‌کردن بافت‌های سفت اطراف زانو و آموزش الگوی صحیح حرکت، درد و صدا را کاهش می‌دهد. درمانگر حرکت کاسه زانو را روان‌تر می‌کند و برنامه تمرینی مناسب می‌دهد. ادامه تمرین‌های خانگی شرط حفظ نتیجه است.

چسب‌گذاری درمانی زانو

چسب‌های درمانی می‌توانند به‌طور موقت مسیر حرکت کاسه زانو را اصلاح و هنگام فعالیت درد و صدا را کمتر کنند. اثر این روش کوتاه‌مدت است و باید همراه با تمرین‌های اصلاحی اجرا شود. آموزش صحیح نحوه چسباندن اهمیت دارد.

زانوبند نگهدارنده کاسه زانو

در ناپایداری خفیف یا درد هنگام فعالیت، زانوبندهای مخصوص می‌توانند علائم را کاهش دهند. انتخاب مدل و اندازه مناسب با ارزیابی متخصص انجام شود. استفاده طولانی‌مدت بدون تقویت عضلات توصیه نمی‌شود.

کفش و کفی مناسب

کفش نامناسب یا نبود کفی صحیح می‌تواند فشار روی مفصل را افزایش دهد. استفاده از کفش استاندارد و در صورت نیاز کفی طبی، توزیع نیرو را بهتر می‌کند و به کاهش صدا و درد کمک می‌کند. انتخاب باید پس از ارزیابی تخصصی صورت گیرد.

کاهش وزن و مدیریت فشار

کاهش حتی چند کیلوگرم وزن، فشار وارد بر زانو را به‌طور قابل‌توجهی کم می‌کند. افزایش فعالیت بدنی باید تدریجی و مرحله‌ای باشد تا علائم تشدید نشود. شروع از سطوح نرم و استفاده از کفش مناسب توصیه می‌شود.

سرما، گرما و ژل‌های ضد درد

پس از فعالیت‌های تشدیدکننده، گذاشتن یخ به‌مدت کوتاه به کاهش التهاب کمک می‌کند و گرمای ملایم برای خشکی مفید است. ژل‌های ضدالتهاب موضعی می‌توانند درد خفیف را موقتاً کاهش دهند. در صورت بیماری پوستی یا حساسیت، استفاده با نظر پزشک باشد.

مکمل‌ها (اثر محدود)

برخی بیماران با مصرف گلوکوزامین، کندرویتین یا کلاژن احساس بهبود دارند، اما شواهد قطعی نیست. این فرآورده‌ها جایگزین تمرین و اصلاح عادت‌ها نمی‌شوند و صرفاً نقش تکمیلی دارند. ارزیابی نتیجه پس از یک تا دو ماه مصرف منظم انجام شود.

تزریق ژل داخل مفصل

در ساییدگی خفیف تا متوسط، تزریق ژل می‌تواند حرکت مفصل را روان‌تر و درد و صدای سایشی را کاهش دهد. اثر معمولاً طی چند هفته ظاهر و چند ماه ماندگار است. بهترین نتیجه با همراهی تمرین‌های اصلاحی و مدیریت فشار به‌دست می‌آید.

تزریق کورتون (انتخابی و محدود)

در التهاب شدید که به روش‌های ساده پاسخ نداده است، تزریق کورتون می‌تواند درد را سریع‌تر کاهش دهد. دفعات انجام باید محدود و با تشخیص پزشک باشد تا خطر آسیب بافتی کم شود. ادامه بازتوانی پس از فروکش درد ضروری است.

تزریق PRP

در برخی موارد ساییدگی خفیف یا التهاب تاندون‌های اطراف زانو، تزریق PRP به زانو می‌تواند درد را در میان‌مدت کاهش دهد. نتیجه به کیفیت انجام و تعداد جلسات وابسته است و معمولاً همراه با فیزیوتراپی اجرا می‌شود. اطلاع‌رسانی درباره زمان اثر و حدود بهبود لازم است.

تزریق سلول‌های بنیادی (موارد انتخاب‌شده)

برای آرتروز خفیف تا متوسط که با درمان‌های محافظه‌کارانه هنوز دارای علائم مختلف است، گزینه تزریق سلول بنیادی به زانو می‌تواند مطرح شود. هدف، بهبود درد و عملکرد است و جایگزین تعویض مفصل زانو نیست. انتخاب بیمار و مدیریت انتظارات باید دقیق انجام شود.

فرم رزرو نوبت

جمع بندی

در نهایت، علت صدا دادن زانو می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ساییدگی غضروف، التهاب تاندون‌ها، آسیب به منیسک یا وجود گاز در مفصل زانو باشد. این صداها در بیشتر موارد بدون درد و ناراحتی هستند، اما در برخی مواقع می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری باشند که نیاز به درمان دارند. برای تشخیص دقیق و درمان

مناسب، مراجعه به یک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنید. در کلینیک دکتر امیر حسین یزدانی، با استفاده از روش‌های درمانی پیشرفته و مشاوره تخصصی، بهترین راهکارها برای رفع علت صدا دادن زانو و بهبود وضعیت مفصل زانو ارائه می‌شود. برای مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر، می‌توانید با کلینیک دکتر یزدانی تماس بگیرید.