درد مفاصل با کمبود ویتامین در بدن چه ارتباطی دارد؟
درد مفاصل میتواند نشانهای از کمبود ویتامینهای ضروری در بدن باشد. زمانی که بدن به مقدار کافی ویتامین D دریافت نمیکند، جذب کلسیم و فسفر مختل شده و این موضوع باعث ضعف استخوانها و افزایش التهاب در مفاصل میشود. کمبود ویتامین C نیز تولید کلاژن را کاهش میدهد و در نتیجه بافت همبند ضعیف شده و فرد درد و تورم مفاصل را تجربه میکند. ویتامین K در سلامت استخوان و انعطافپذیری مفاصل نقش اساسی دارد و کمبود آن خطر پوکی استخوان و آسیب مفصلی را افزایش میدهد. حتی کمبود ویتامین A هم میتواند به آسیب بافتهای نرم اطراف مفصل منجر شود. به همین دلیل تغذیه مناسب و دریافت کافی ویتامینها یکی از بهترین راهها برای پیشگیری از درد مفاصل و حفظ سلامت طولانیمدت سیستم اسکلتیعضلانی است.
کمبود کدام ویتامین باعث درد مفاصل در افراد می شود؟
ویتامین D برای عملکرد استخوان و عضلات بدن بسیار حیاتی است و همچنین در تسکین اثرات التهابی بسیار میسر واقع می شود. به همین دلیل، بسیاری از مردم بر این باور هستند که ویتامین D در کاهش درد مفاصل (به خصوص زمانی که علت آن التهاب باشد) نقش مهمی دارد.
برخی تحقیقات ارتباط بین کمبود ویتامین D و آرتریت روماتوئید (RA) را نشان می دهد. در واقع آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن در بدن بوده که مفاصل را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر در معرض خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان هستند و همین موضوع سبب می شود افراد درد مفاصل بیشتری را تجربه می کنند, به همین دلیل مصرف مکمل به این افراد توصیه می شود.
درد مفاصل معمولا یکی از علائم التهابی بسیار شایع در افراد جامعه بوده که اگرچه هنوز درک درستی از نقش غذا در کاهش درد مفاصل ندارید، باید از تأثیر رژیم غذایی و برخی مواد مغذی برای شما بگوئیم. برخی از مواد مغذی تاثیر گذار برای تسکین درد مفاصل عبارتند از:

ویتامین K
مطالعات اخیر محققان نشان می دهد که رژیم غذایی سالم می تواند به کنترل درد و بهبود سلامت جسمانی افراد کمک زیادی کند. علاوه بر این، یک رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان های طبیعی همانند میوه ها و سبزیجات، آجیل و دانه ها می تواند سلامت کلی افراد را بهبود بخشد و خطر ابتلا به بیماری را در آن ها کاهش دهد.
ویتامین سی
اسید اسکوربیک یا سی, ویتامینی است که به دلیل تولید کلاژن شناخته شده و به عنوان ماده کلیدی تاندون ها، رباط ها و استخوان ها می شناسند. کمبود ویتامین C منجر به ضعیف شدن بافت همبند، درد و تورم مفاصل می شود و افراد برای حفظ سلامت مفاصل، باید به طور متوسط روزانه 90 میلی گرم ویتامین C دریافت کنند. این فاکتور برای مردان بوده و در حالی که زنان به 75 میلی گرم ویتامین C نیاز خواهند داشت. این ماده مغذی در سبزیجات، میوه ها به ویژه توت فرنگی، فلفل قرمز و مرکبات بسیار وفور بوده و حاوی ویتامین C هستند.
ویتامین A
بدن شما برای انواع فرآیندها از جمله رشد استخوان و تمایز سلولی به ویتامین A نیاز خواهد داشت. یک مرد به طور متوسط روزانه به 3000 واحد ویتامین A مصرف می کند و در حالی که زنان به حدود 2300 واحد از این ویتامین نیاز دارند. سیب زمینی شیرین، هویج، کدو حلوایی و کلم پیچ حاوی مقادیر زیادی از این ویتامین ارزشمند هستند که کمبود ویتامین A منجر به آسیب بافت همبند و درد مفاصل افراد می شود.
ویتامین D
ویتامین D نوعی ماده مغذی بوده که برای سلامت استخوان ها بسیار مهم و ضروری است. امروزه بسیاری از مطالعات نشان می دهد که کمبود ویتامین D می تواند درد مفاصل و عضلات را در افراد افزایش دهد و همچنین کمبود ویتامین D بر سلامت جسمی و روحی انسان ها متاثر است. بسیاری از افراد از کمبود ویتامین D رنج می برند اما آن ها نمی دانند که علائم فیزیکی کمبود ویتامین D می تواند شامل درد عضلانی در مفاصل، از جمله درد آرتریت روماتوئید (RA) و… باشد که اغلب در زانوها، پاها و باسن افراد رخ می دهد.
اهمیت ویتامین D در سلامت مفاصل
ویتامین D یکی از مهمترین ویتامینها برای حفظ سلامت استخوانها و مفاصل است و کمبود آن میتواند به بروز مشکلاتی مانند درد مفاصل و ضعف عضلانی منجر شود. این ویتامین نقش کلیدی در جذب کلسیم و فسفر از دستگاه گوارش دارد و در نتیجه به استحکام استخوانها کمک میکند. تحقیقات نشان دادهاند که کمبود ویتامین D ارتباط مستقیمی با افزایش خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید و سایر بیماریهای التهابی مفاصل دارد.
همچنین وجود ویتامین D در بدن به کاهش التهاب و تسکین درد مفاصل کمک میکند. یکی دیگر از وظایف مهم ویتامین D، تقویت سیستم ایمنی است که به پیشگیری از بیماریهای خودایمنی مرتبط با مفاصل نقش اساسی دارد. دریافت کافی این ویتامین از طریق نور خورشید، رژیم غذایی یا مکملها میتواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم دردناک مفصلی کمک کند. بنابراین، توجه به میزان ویتامین D در بدن، یک ضرورت برای هر فردی است که میخواهد از درد مفاصل پیشگیری کند.
چرا همه افراد به ویتامین D نیاز دارند؟

همانطور که در موارد بالا نیز اشاره کردیم; ویتامین D یک ماده مغذی است که به تنظیم سطح کلسیم در بدن کمک می کند. بنابراین کمبود ویتامین D باعث نرم شدن و ضعیف شدن استخوان های افراد می شود. این بیماری در بزرگسالان استئومالاسی و در کودکان راشیتیسم را به وجود می آورد.
روشهای تشخیص کمبود ویتامین از روی علائم بدن
خیلی وقتها بدن ما با علائمی ساده اما مهم نشان میدهد که دچار کمبود ویتامین شدهایم. توجه به این نشانهها میتواند قبل از پیشرفت بیماریها به ما هشدار دهد. در ادامه رایجترین علائم کمبود ویتامینها را میبینید که به شما کمک میکند راحتتر مشکل را تشخیص دهید:
- کمبود ویتامین D: درد مفاصل، ضعف و گرفتگی عضلات، خستگی مزمن، شکستگیهای مکرر استخوان.
- کمبود ویتامین C: خونریزی لثه، دیرتر خوب شدن زخمها، تورم مفاصل، خشکی پوست.
- کمبود ویتامین A: خشکی چشم و شبکوری، پوست خشک و زبر، ضعف سیستم ایمنی.
- کمبود ویتامین K: کبودی سریع بدن، خونریزی طولانیمدت از زخمها یا لثهها، کاهش تراکم استخوان.
- کمبود ویتامین B12: سرگیجه، بیحسی و گزگز دست و پا، خستگی شدید، رنگپریدگی.
- کمبود آهن: ضعف، سردرد مداوم، تنگی نفس، ریزش مو، ناخنهای شکننده.
چگونه ویتامین D لازم را برای بدن دریافت کنیم؟
بدن ما میتواند ویتامین D مورد نیاز خود را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید کند یا آن را از رژیم غذایی و مکملها دریافت نماید. تامین این ویتامین حیاتی برای پیشگیری از درد مفاصل، پوکی استخوان و ضعف عضلانی بسیار مهم است. در ادامه منابع اصلی ویتامین D را معرفی میکنیم:

نور خورشید
وقتی پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش (UVB) خورشید قرار میگیرد، بدن ویتامین D میسازد. با این حال باید دقت کرد که قرار گرفتن طولانیمدت در آفتاب سوزان ظهر میتواند خطر آفتابسوختگی و سرطان پوست را افزایش دهد. بهترین زمان، ساعات اولیه صبح یا عصر است. در زمستان نیز شدت نور کمتر است و دریافت ویتامین D از خورشید دشوارتر میشود.
محصولات غذایی
بر اساس توصیه مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH)، بزرگسالان باید روزانه حدود ۱۵ میکروگرم ویتامین D دریافت کنند. برخی از منابع غذایی غنی از این ویتامین عبارتند از:
- ماهیهای چرب مانند سالمون، قزلآلا و تن ماهی
- شیر پاستوریزه و محصولات لبنی غنیشده
- جگر گوساله
- زرده تخم مرغ
- قارچ
- غلات صبحانه غنیشده مانند نان و کورنفلکس
مکملهای ویتامین D
گاهی اوقات، رژیم غذایی و نور خورشید بهتنهایی پاسخگوی نیاز بدن به ویتامین D نیست. در این شرایط مصرف مکملها توصیه میشود، بهویژه برای سالمندان، زنان باردار، افراد با پوست تیره یا کسانی که کمتر در معرض آفتاب هستند. انواع مکملهای رایج شامل:
- قرص ویتامین D در دوزهای مختلف (۱۰۰۰، ۲۰۰۰ یا ۵۰۰۰ واحد)
- کپسولهای روغنی که جذب بهتری دارند
- مکملهای ترکیبی کلسیم + ویتامین D برای تقویت استخوانها
- قطره ویتامین D برای کودکان و نوزادان
مصرف مکملها باید حتماً تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا مصرف بیش از حد آن میتواند منجر به افزایش سطح کلسیم خون و مشکلات کلیوی شود.
نتیجهگیری
ویتامینها به ویژه ویتامین D نقش حیاتی در سلامت استخوانها و پیشگیری از درد مفاصل دارند. کمبود این ویتامین میتواند به التهاب، پوکی استخوان و حتی بیماریهای خودایمنی منجر شود. با دریافت کافی ویتامین D از نور خورشید، رژیم غذایی و در صورت نیاز مکملها، میتوان از بسیاری از مشکلات مفصلی جلوگیری کرد. بنابراین، اگر دچار درد مفاصل هستید، بهتر است میزان ویتامین D بدن خود را بررسی کرده و آن را در سطح مطلوب نگه دارید.
سلام دکتر؛ سه ماهه زانوهام صبحها خشک و دردناک میشه و سریع خسته میشم. آزمایش 25-OH ویتامین Dم شده ۱۴ و با اینکه کمی آفتاب میگیرم، هنوز درد مچ و زانو اذیتم میکنه؛ مکمل شروع کنم یا اول رژیم و نور آفتاب رو درست کنم؟
الهامجان، با عدد ۱۴ کمبود قطعی داریم. بهتره یک دوره مکمل ویتامین D طبق نسخهٔ پزشک شروع بشه و همزمان برنامهٔ آفتابگیری کوتاه و ایمن + تغذیهٔ غنی از D و کلسیم داشته باشی؛ برای تنظیم دوز و چکلیست تمرینات ملایم مفصلی، نوبت فیزیوتراپی برات میگذاریم.