متاتارسوس اداکتوس یا چرخش پنجه پا به داخل چیست + درمان بدون جراحی

انحناء رو به داخل پنجه پا (متاتارسوس اداکتوس و متاتارسوس وارسوس) بیماری است که معمولاً در نوزادان تازه متولد شده، مشاهده می‌شود و در صورت وجود آن جلوی پا (پنجه) نسبت به عقب پا (پاشنه) به سمت داخل می‌چرخد.

چرخش پنجه پا به داخل یا متاتارسوس اداکتوس چیست؟

متاتارسوس اداکتوس یک نوع اختلال در استخوان‌های پا است که باعث می‌شود استخوان‌های متاتارسال (استخوان‌های میانه پا) به سمت داخل بدن انحراف پیدا کنند. این وضعیت به طور معمول در نوزادان به‌صورت مادرزادی یا اکتسابی مشاهده می‌شود و می‌تواند در یک یا هر دو پا رخ دهد. در این وضعیت، قسمت میانی پا به سمت داخل چرخش می‌کند، در حالی که پاشنه پا معمولاً در موقعیت نرمال خود قرار دارد.

فرم رزرو نوبت

این مشکل می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در راه رفتن و پوشیدن کفش برای کودک شود. اگر متاتارسوس اداکتوس در دوران نوزادی درمان شود، معمولاً مشکل به سرعت برطرف می‌شود، اما در صورت عدم درمان، ممکن است به بروز مشکلات مزمن در پاها منجر گردد.

در این بیماری پنجه پا به سمت داخل می‌چرخد، اما پاشنه (عقب پا) وضعیت طبیعی دارد. چنانچه پاشنه پا نیز حالتی غیرعادی داشته باشد، مشکل جدی‌تر خواهد بود. اگر انحناء رو به داخل پنجه با انحراف رو به خارج پاشنه همراه باشد، با کجی پا روبه‌رو هستیم. اما اگر انحناء رو به داخل پنجه با چرخش رو به داخل پاشنه و خمیدگی رو به پایین مچ پا توأم باشد، به گونه‌ای که پا به سمت پایین متمایل باشد، بدشکلی از نوع پا چنبری است. در این حالت ممکن است کودک روی پنجه پا راه برود که دردناک است.

Metatarsus adductus is one of the most common foot deformities in newborns and typically resolves without treatment. However, if left untreated, it can lead to significant issues such as difficulty walking, pain, and the development of other foot problems. Early diagnosis and treatment are important to ensure proper alignment of the foot.

ترجمه:

متاتارسوس اداکتوس یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های پا در نوزادان است که معمولاً بدون درمان بهبود می‌یابد. با این حال، اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند مشکل در راه رفتن، درد و توسعه سایر مشکلات پا شود. تشخیص و درمان زودهنگام برای اطمینان از قرارگیری صحیح پا بسیار مهم است.

منبع: Healthline.com

علائم چرخش پنجه پا به تو

معمولاً والدین متوجه ظاهر غیرعادی پا می‌شوند؛ جلوی پا (پنجه) به سمت داخل متمایل است و گاهی اندکی در مقایسه با پای سالم رو به پایین چرخیده است. داخل پا انحناء تورفتگی غیرمعمول دارد، حال آن که بیرون پا برآمده است. البته در این عارضه، بر خلاف بیماری پا چنبری، اثری از افتادگی پا وجود ندارد.

پزشک میزان انحناء رو به داخل را با بررسی دامنه حرکتی پا تعیین می‌کند. پنجه انحراف یافته معمولاً منعطف است. بخش عقب پا (نزدیک پاشنه) حالت طبیعی دارد. در ادامه مهمترین علائم متاتارسوس اداکتوس را باهم بررسی می‌کنیم:

• انحراف پا به سمت داخل (آوردن پا به سمت میانه بدن)
• وجود قوس یا خمیدگی غیرطبیعی در قسمت میانی پا
• پاهایی که در هنگام تولد یا در دوران نوزادی به سمت داخل چرخش دارند
• محدودیت در حرکت طبیعی پا و انگشتان
• در موارد شدید، ممکن است پاشنه پا به سمت بیرون برود یا زاویه پیدا کند

دلیل این بیماری دقیقا چیست؟

چرخش پنجه پا به داخل شیوع بالایی در میان نوزادان تازه متولد شده دارد و معمولاً پی‌آمد تحت فشار قرار گرفتن پا و خم شدن آن در رحم مادر است. چرخش رو به داخل در این مرحله بسیار منعطف است و این اختلال وضعیتی غالباً در نتیجه آزادی حرکتی ظرف 6 تا 12 هفته بهبود می‌یابد.

بااین حال انحناء رو به داخل پنجه در 15% موارد از بین نمی‌رود و در واقع از میزان انعطاف‌پذیری ناهنجاری کاسته می‌شود. به تدریج چروکی در خط میانی کف پا و یک برآمدگی استخوانی روی خط کناری کف پا دقیقاً در محل اتصال پنجه و پاشنه به وجود می‌آید. این نوع مشکل نیاز به درمان دارد.

در تصویر سمت چپ انحناء رو به داخل مادرزادی‌ای مشاهده می‌شود که معمولاً به خودی خود پس از 2 یا 3 ماه بهبود می‌یابد. (نشان داده شده با پیکان افقی) اما این انحناء در بعضی موارد نه تنها اصلاح نمی‌شود، بلکه به قوت خود باقی می‌ماند یا حتی تشدید می‌شود و ناهنجاری رایج چرخش پنجه پا به داخل شکل می‌گیرد.

تشخیص مشکل چرخش پنجه پا

1. پزشک هنگام معاینه نوزاد متوجه چرخش پنجه پا به داخل می‌شود، شرح حال نوزاد را به دقت بررسی می‌کند و از والدین سؤال می‌کند که آیا در خانواده سابقه ابتلا به بیماری چرخش پنجه پا به داخل وجود داشته است یا خیر.
2. پزشک غالباً دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس) از پا را در صورت غیرمنعطف بودن عارضه می‌دهد. (پرتونگاری آزمایشی تشخیصی است که در آن از پرتوهای نامریی انرژی الکترومغناطیس برای به دست آوردن تصویرهایی از اندام‌ها، استخوان‌ها و بافت‌های درونی استفاده می‌شود.)
3. کف پای نوزاد دارای این بدشکلی قوس زیادی دارد و فاصله انگشت شست پا تا انگشت دوم بسیار زیاد است و شست انحرافی رو به داخل دارد. اگر بتوان پاشنه و پنجه را با وارد کردن فشار ملایم بر پنجه پا در زمان محکم نگه داشتن پاشنه هم‌محور کرد، آنگاه بدشکلی منعطف خواهد بود. این روش تشخیص را در اصطلاح دستکاری غیرفعال می‌گویند.
4. اگر هم‌محور شدن پاشنه و پنجه دشوارتر باشد، عارضه غیرمنعطف یا پا سفت خواهد بود.

روش های درمان چرخش پنجه پا

85 درصد موارد بیماری چرخش پنجه پا به داخل بدون درمان به خودی خود بهبود می‌یابد. اما اصلاح 15 درصد باقی‌مانده نیاز به درمان دارد. پزشک پس از مشورت با والدین و بررسی زمانبندی درمان، مناسب‌ترین شیوه‌ی اصلاح، گچ گرفتن یا بستن بریس، را تعیین می‌کند. احتمال عود بدشکلی پس از اصلاح شدن بسیار پایین است.

درمان غیرجراحی (تمرینات کششی)

اولین روش درمان برای متاتارسوس اداکتوس معمولاً شامل تمرینات کششی است که به تصحیح موقعیت پا کمک می‌کند. این تمرینات معمولاً به‌صورت روزانه و تحت نظر پزشک انجام می‌شود و هدف از آن کشش ملایم عضلات و استخوان‌های پا برای برطرف کردن انحراف است. تمرینات کششی ممکن است شامل کشش ماهیچه‌های پا، انگشتان و مچ باشد. این روش معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال مؤثر است و در بسیاری از موارد می‌تواند بدون نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر مشکلات پا را اصلاح کند.

گچ‌گیری (Casting)

در صورتی که تمرینات کششی کافی نباشند، ممکن است پزشک تصمیم به استفاده از گچ‌گیری بگیرد. این روش معمولاً برای نوزادان و کودکان نوپا استفاده می‌شود و شامل گچ‌گیری پا به مدت چند هفته است تا پا به تدریج به موقعیت صحیح خود برگردد. گچ‌گیری می‌تواند انحراف پا را اصلاح کند و به رشد طبیعی پا کمک نماید. این روش معمولاً با جلسات پیگیری انجام می‌شود تا پیشرفت درمان بررسی شود.

جراحی (در موارد شدید)

اگر درمان‌های غیرجراحی مانند تمرینات کششی و گچ‌گیری نتایج مطلوبی نداشته باشند، جراحی ممکن است گزینه نهایی باشد. جراحی معمولاً در مواردی توصیه می‌شود که انحراف پا شدید باشد یا کودک به درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد. در این روش، جراح ممکن است به تصحیح موقعیت استخوان‌ها و رباط‌ها از طریق عمل جراحی بپردازد. جراحی می‌تواند شامل برش‌های جزئی و اصلاحات ساختاری در استخوان‌ها و بافت‌های پا باشد تا انحراف به‌طور کامل اصلاح شود.

استفاده از کفش‌های اصلاحی

در کنار سایر روش‌های درمانی، استفاده از کفش‌های مخصوص و اصلاحی برای کودک می‌تواند به بهبود وضعیت پا کمک کند. این کفش‌ها معمولاً دارای حمایت‌های ویژه‌ای برای مفاصل و انگشتان پا هستند که به کودک کمک می‌کنند تا با حرکت طبیعی‌تری راه برود. این نوع کفش‌ها می‌توانند فشار اضافی بر روی پا را کاهش دهند و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند.

ورزش و حرکات اصلاحی

1. جلوی پای کودک را با ملایمت به سمت خارج حرکت دهید تا صاف شود. پا را چند ثانیه، یا در صورت آرام بودن کودک اندکی بیشتر، در این حالت نگه دارید.
2. به منظور تحریک پا برای قرار گرفتن در حالت طبیعی، ضربه‌های آهسته‌ای را به جلو، روی پا و پایین پای کودک وارد کنید.

بریس

در سال‌های اخیر بهره‌گیری از بریس‌های اصلاحی رواج قابل توجهی یافته است، چون در این روش سعی شده است تا مشکلات مرتبط با گچ‌گرفتن برطرف شود. بریس ویتون بریس آماده‌ای از جنس ترموپلاستیک است که اصلاح اکثر موارد چرخش پنجه پا به داخل(به جز موارد شدید) را امکان‌پذیر می‌سازد. پزشک نحوه استفاده از بریس را به والدین آموزش می‌دهد، این بریس را می‌توان دو بار در طول روز در صورت لزوم باز کرد. بستن بریس راحت‌تر و کم هزینه‌تر از گچ گرفتن است و در عین حال کارآمدی آن نیز بسیار بیشتر است. ناهنجاری معمولاً پس از 4 تا 6 هفته اصلاح می‌شود، و پس از آن نوزاد تنها باید شبها تا مدت 3 ماه بریس را برای حفظ حالت اصلاح شده، استفاده کند.

انحناء رو به داخل مادرزادی پنجه پا نیازی به درمان ندارد. این بدشکلی معمولاً وضعیتی و ناشی از قرار گرفتن در حالتی نامناسب در رحم مادر است و همگام با رشد کودک به خودی خود در طول 6 تا 12 هفته از بین می‌رود. اما پزشک در صورت شدید بودن ناهنجاری انجام تمرین‌های کششی را تجویز می‌کند که چگونگی انجام آن‌ها در خانه را به والدین آموزش می‌دهد. پرتونگاری (عکسبرداری با اشعه ایکس) معمولاً ضروری نیست، مگر آن که پزشک احتمال ابتلا به بیماری دیگری را بدهد.

اگر پا بسیار منعطف و صاف کردن و حرکت دادن آن به سمت دیگر راحت باشد، نیاز به درمان نخواهد بود؛ و نوزاد صرفاً برای مدتی تحت نظر پزشک قرار خواهد گرفت. انحناء رو به داخل پنجه اکثر نوزادان به خودی خود و به موازات به کارگیری طبیعی پا برطرف می‌شود. اگر بیماری چرخش پنجه پا به داخل نوزاد پس از 3 تا 4 ماه تحت نظر بودن و انجام تمرین‌های کششی بهبود نیافت، درمان باید شروع شود. روش های درمان پنجه به داخل عبارتند از:

1. کفش طبی اصلاح کننده ناهنجاری
2. چند نوبت گچ گرفتن پا
3. بستن بریس اصلاح کننده ناهنجاری
4. گاهی انجام تمرین‌های کششی لازم است. این حرکت‌ها در صورتی انجام می‌شوند که بتوان پا را به راحتی در وضعیت طبیعی قرار داد. شیوه انجام این تمرین‌ها به خانواده نوزاد آموزش داده می‌شود تا در خانه نیز پیگیری شود.

جمع‌بندی

متاتارسوس اداکتوس یک مشکل شایع در نوزادان و کودکان است که در آن پا به سمت داخل انحراف پیدا می‌کند. این وضعیت اگرچه ممکن است به طور طبیعی در نوزادان بهبود یابد، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به مشکلاتی در راه رفتن و اختلال در رشد پا شود. درمان‌های غیرجراحی مانند تمرینات کششی و گچ‌گیری معمولاً اولین انتخاب‌ها هستند و در بسیاری از موارد مؤثر واقع می‌شوند. در موارد شدیدتر، استفاده از جراحی یا کفش‌های اصلاحی ممکن است مورد نیاز باشد. با تشخیص و درمان به‌موقع، می‌توان از بروز مشکلات درازمدت جلوگیری کرد و به بهبود عملکرد طبیعی پا کمک نمود. برای دریافت نوبت ویزیت و درمان مشکل چرخش پنجه پا به داخل، همین حالا با دکتر یزدانی تماس بگیرید.