رباط صلیبی قدامی چیست؟
رباطی است که پای بالایی را به پای پایینی وصل می کند و پایداری زانو را فراهم می کند. رباط صلیبی قدامی یک رباط عمیق است که هنگام لمس آن در وسط زانو نمی توانیم آن را احساس کنیم.
پارگی رباط صلیبی قدامی ممکن است باعث ایجاد درد و صدا شود. بعد از پارگی ، احساس پوچی در زانو آغاز می شود و نمی توان زانو را کنترل کرد. در بسیاری از ورزش ها ، به ویژه فوتبال ، بسکتبال و والیبال ممکن است حرکت ناگهانی و معکوس سبب پارگی رباط صلیبی قدامی شود.
رباط صلیبی قدامی استخوان ران و درشت نی را به هم متصل می کند. عملکرد آن استحکام و تعادل در زانو است. یعنی وقتی رباط صلیبی قدامی در زانو پاره می شود ، استخوان کمی مستقل از یکدیگر حرکت می کند و بیشتر از حد طبیعی حرکت می کند.
علائم پارگی رباط چیست؟
پارگی رباط صلیبی قدامی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر فعالیت‌های روزمره و ورزش‌های خاص داشته باشد. این نوع آسیب‌دیدگی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در حین فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن، توقف ناگهانی یا تغییر جهت ناگهانی دچار آسیب می‌شود.
در هنگام پارگی رباط صلیبی قدامی، علائم مشخصی بروز می‌کند که می‌تواند به تشخیص آسیب کمک کند:
صدای پارگی
یکی از اولین علائم پارگی رباط صلیبی قدامی، صدای "پاپ" یا "پرفشاری" است که فرد ممکن است هنگام وقوع آسیب بشنود. این صدا معمولاً به علت کشیدگی یا پاره شدن رباط در هنگام تغییرات ناگهانی در جهت حرکت بدن یا وارد شدن فشار زیاد به زانو ایجاد می‌شود. شنیدن این صدا نشانه‌ای از آسیب شدید به رباط است.
درد شدید
فرد ممکن است بلافاصله پس از وقوع آسیب، درد شدیدی در ناحیه زانو احساس کند. این درد معمولاً در قسمت میانه زانو و در محل پاره شدن رباط احساس می‌شود. اگر آسیب‌دیدگی شدید باشد، فرد ممکن است قادر به تحمل وزن بر روی پای آسیب‌دیده نباشد.
تورم زانو
تورم یکی از علائم شایع پارگی رباط صلیبی قدامی است که معمولاً در ۲۴ ساعت اول پس از آسیب اتفاق می‌افتد. این تورم به دلیل تجمع مایع در زانو ایجاد می‌شود و معمولاً در نتیجه خونریزی در داخل مفصل زانو ناشی از آسیب به رباط است. تورم می‌تواند محدودکننده حرکت زانو باشد و باعث احساس سفتی در مفصل شود. تورم زانو بعد از پارگی رباط صلیبی قدامی دیده می شود.
بی‌ثباتی زانو
یکی از مهم‌ترین علائم پارگی رباط صلیبی قدامی، احساس بی‌ثباتی یا "لرزش" در زانو است. فرد ممکن است حس کند که زانو توانایی تحمل وزن یا انجام حرکت‌های طبیعی مانند راه رفتن یا دویدن را ندارد.
این بی‌ثباتی به علت آسیب به رباط صلیبی است که مسئول ثبات زانو است. در نتیجه، مفصل زانو ممکن است به راحتی به طرفین حرکت کند و فرد حس کند که زانو "لرزان" است.
محدودیت در حرکت زانو
در اثر پارگی رباط صلیبی قدامی، دامنه حرکتی زانو ممکن است به شدت محدود شود. فرد قادر به خم کردن یا صاف کردن کامل زانو نخواهد بود. این محدودیت در حرکت به دلیل تورم و آسیب به بافت‌های اطراف مفصل است.
حساسیت در لمس
در هنگام معاینه فیزیکی، زانو ممکن است نسبت به لمس حساس باشد. فشار بر روی ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند درد شدیدتری ایجاد کند و فرد ممکن است احساس ناراحتی یا حساسیت در قسمت‌های خاصی از مفصل زانو داشته باشد.
عدم توانایی در ایستادن یا راه رفتن
پس از آسیب به رباط صلیبی قدامی، فرد ممکن است قادر به ایستادن و راه رفتن نباشد. این عدم توانایی به دلیل درد شدید، تورم و بی‌ثباتی زانو است. فرد ممکن است به شدت احساس کند که زانو نمی‌تواند وزن بدن را تحمل کند و به همین دلیل نیاز به حمایت و کمک برای حرکت دارد.
چه مدت بعد از عمل جراحی رباط صلیبی قدامی می توانیم ورزش کنیم؟
گرچه تلاش برای بازگشت زود هنگام وجود دارد اما پیشنهاد می کنیم قبل از شش ماه ورزش نکنید، چونکه در آن لحظه ممکن است احساس خوبی داشته باشید ، اما این یک فرایند بیولوژیکی است.
به عنوان مثال ، وقتی دست شما قطع شد ، فرایندی وجود دارد که بخیه جوش می خورد و شما نمی توانید در مقابل آن ایستادگی کنید، نمی توانید حرکات بزرگ انجام دهید.
در مورد رباط های صلیبی قدامی ، به ورزشکاران حداقل شش ماه را توصیه می کنم. با این حال ، فشار زیاد به بازیکنان حرفه ای ، از سوی مدیران باشگاه یا مربیان ، فوتبالیست ها را مجبور می کند زودتر برگردند. در این نوع درخواست بازگشت های زود هنگام وجود دارد ، اما نباید فراموش کرد که خطر بزرگی وجود دارد.
درمان پارگی رباط صلیبی
درمان پارگی رباط صلیبی به شدت آسیب و نیازهای فرد بستگی دارد. در بسیاری از موارد، انتخاب روش درمانی باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود تا بهترین روش متناسب با شرایط فرد انتخاب گردد. درمان‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: درمان‌های غیرجراحی و درمان‌های جراحی.
درمان‌های غیرجراحی
در مواردی که آسیب جزئی است یا فرد به دلایلی نمی‌خواهد جراحی انجام دهد (مثلاً به دلیل شرایط خاص پزشکی یا تمایل به اجتناب از عمل جراحی)، درمان‌های غیرجراحی ممکن است موثر باشند. این درمان‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
استراحت و یخ‌گذاری
یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌ها برای کاهش تورم و درد در زانو استفاده از استراحت و یخ‌گذاری است. این روش‌ها به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کنند.
به طور معمول، فرد باید بلافاصله پس از آسیب دیدگی زانو را بالا نگه دارد و به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه هر ۲ تا ۳ ساعت یخ بگذارد. این کار می‌تواند باعث کاهش تورم و کمک به بهبودی اولیه شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان پارگی رباط صلیبی است، حتی در مواردی که نیاز به جراحی نباشد. هدف اصلی فیزیوتراپی تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد است.
فیزیوتراپیست‌ها از تمرینات تقویتی و کششی استفاده می‌کنند تا قدرت عضلات چهارسر ران، همسترینگ و عضلات اطراف زانو را افزایش دهند. این امر به حمایت از مفصل زانو و کاهش فشار بر روی رباط آسیب‌دیده کمک می‌کند.
استفاده از ارتز
در برخی موارد، برای جلوگیری از حرکت اضافی زانو و تثبیت مفصل، از ارتز زانو استفاده می‌شود. ارتزها به عنوان یک وسیله حمایتی عمل می‌کنند و می‌توانند به ویژه در مراحل ابتدایی درمان کمک‌کننده باشند. این وسیله‌ها می‌توانند به جلوگیری از حرکت‌های خطرناک و غیرطبیعی زانو کمک کنند و فرد را از بروز آسیب بیشتر حفظ نمایند.
درمان‌های جراحی
در موارد شدیدتر که رباط صلیبی کاملاً پاره شده است یا آسیب به حدی جدی است که درمان‌های غیرجراحی کافی نیستند، عمل جراحی ضروری می‌شود. درمان‌های جراحی معمولاً برای ترمیم یا جایگزینی رباط آسیب‌دیده انجام می‌شوند. جراحی‌های رایج شامل موارد زیر هستند:
پیوند رباط جدید
در این روش، رباط آسیب‌دیده با پیوندی از تاندون دیگر بدن خود فرد (مانند تاندون چهارسر ران یا همسترینگ) یا از بدن یک اهداکننده جایگزین می‌شود. این روش معمولاً به عنوان درمان استاندارد برای پارگی‌های کامل رباط صلیبی قدامی شناخته می‌شود.
پزشک جراح تاندون جایگزین را به دقت در محل رباط صلیبی قدامی قرار می‌دهد و آن را به استخوان‌های ساق و ران متصل می‌کند. این جراحی معمولاً از طریق آرتروسکوپی انجام می‌شود که روش حداقلی تهاجمی است و بهبودی سریع‌تری را به همراه دارد.
مراقبت‌های بعد از جراحی
بعد از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه برای تسریع روند بهبودی دارد. این مراقبت‌ها ممکن است شامل استفاده از یخ، داروهای ضد درد و جلوگیری از فشار زیاد بر روی زانو باشد. فیزیوتراپی نیز بخش مهمی از فرآیند بهبودی است که به تقویت عضلات، افزایش دامنه حرکتی و بازسازی رباط کمک می‌کند.
توانبخشی و بازتوانی بعد از جراحی
توانبخشی بعد از جراحی برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزشی ضروری است. این فرآیند معمولاً شامل چندین مرحله است که در هر مرحله تمرینات خاصی برای تقویت زانو انجام می‌شود.
تمرینات تقویتی
بعد از جراحی، تقویت عضلات اطراف زانو (به ویژه عضلات چهارسر ران و همسترینگ) بسیار مهم است. این تمرینات شامل حرکاتی مانند چمباتمه‌زدن، رانینگ، و تمرینات کششی برای تقویت عضلات درگیر می‌باشد. هدف این تمرینات افزایش استحکام عضلات و حمایت از مفصل زانو است.
حرکات کششی
تمرینات کششی به افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی زانو کمک می‌کنند. این تمرینات می‌توانند به کاهش سفتی مفصل و تسهیل حرکت کمک کنند. با گذشت زمان، بیمار قادر خواهد بود زانو را به طور کامل خم کرده و صاف کند.
تمرینات تعادلی
تمرینات تعادلی برای بازگشت به تعادل و پایداری زانو و کاهش احتمال افتادگی و بی‌ثباتی زانو طراحی می‌شوند. این تمرینات به ویژه برای ورزشکارانی که می‌خواهند به فعالیت‌های ورزشی بازگردند بسیار حیاتی است.
مدت زمان توانبخشی
توانبخشی معمولاً برای چندین ماه ادامه دارد. در ابتدا، تمرینات آسان‌تر و با شدت پایین‌تر شروع می‌شوند، اما با گذشت زمان و بهبود وضعیت بیمار، شدت و پیچیدگی تمرینات افزایش می‌یابد. این فرآیند باید تحت نظارت دقیق پزشک و فیزیوتراپیست انجام شود تا بیمار از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند و بهترین نتیجه را از درمان خود بگیرد.
آیا جراحی رباط صلیبی قدامی فقط برای ورزشکاران انجام می شود؟
از آنجا که رباط صلیبی قدامی رباطی است که ثبات ، یعنی پایداری در زانو را فراهم می کند، بر زندگی روزمره فرد نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت.
بنابراین ، فرد هنگام راه رفتن، پائین آمدن از پله ها یا در زندگی روزمره خود ناامنی را تجربه خواهد کرد. بنابراین باید جراحی و بازسازی رباط صلیبی قدامی انجام شود. اگر دررفتگی در زانو در نتیجه عدم تعادل تکرار شود، آسیب قابل توجهی به غضروف وارد می شود.
جراحی یا درمان رباط صلیبی قدامی برای افرادی که قبلاً تشخیص داده نشده یا تحت درمان قرار نگرفته اند ، قابل انجام است.
جراحی چگونه انجام می شود؟
جراحی رباط صلیبی قدامی به صورت آرتروسکوپی انجام می شود. به دلیل آرتروسکوپی ، زمان بهبود و درمان کوتاه می شود. زانوی شما بدون باز شدن به صورت بسته جراحی می شود ، این عمل جراحی با کمک دوربین انجام می شود. جراحی بدون خون انجام می شود. عمل تقریباً 45- 30 دقیقه طول می کشد.
در مورد پارگی رباط صلیبی قدامی ، عمل جراحی با برداشتن رباط پاره شده از محیط و انتقال یک بافت جدید به جای آن انجام می شود. بافت مرده منتقل شده توسط بدن پذیرفته می شود و به عنوان یک بافت زنده عمل می کند.
می توانید 20-15 روز بعد از عمل دوباره به زندگی و کار خود برگردید. مطابق کاری که انجام می دهید باید از متخصص معالج خود مشاوره بگیرید.
پس از عمل چه کارهایی انجام می شود؟
توصیه های 2 هفته اول برای بیمارانی که تحت عمل جراحی رباط صلیبی قدامی (ACL) قرار گرفتند:
پانسمان و مراقبت از زخم:
- می توانید دوش بگیرید به شرط اینکه پانسمان شما از آب محافظت شود.
- پانسمان شما باید هر 3-2 روز یک بار بررسی شود.
- بخیه های شما باید در روز چهاردهم بعد از عمل برداشته شود.
- ممکن است 3 تا 5 روز در پشت و زیر زانو کبودی وجود داشته باشد. به مرور زمان خونریزی در حین عمل به سطح پوست می رسد و قابل رویت می شود. از آنجا که خون به دلیل جاذبه به سمت پایین و عقب حرکت می کند ، این تغییر رنگ در مکانی متفاوت از محل زخم رخ می دهد. با گذشت زمان ، این رنگ از بنفش به سبز و زرد تغییر می کند و طی 1-2 هفته کاملاً از بین می رود.
کنترل درد بعد از عمل:
- استفاده از آنتی بیوتیک ها (هر 1-2 ساعت) ، مسکن ها (هر 1-2 ساعت یک بار با معده پر) و رقیق کننده خون (یک بار در روز با معده پر) توصیه می شود.
- آنتی بیوتیک ها و مسکن ها باید به طور مرتب برای 3-4 روز اول مصرف شوند. در صورت مشاهده هرگونه درد شکم یا معده ، از مصرف مسکن ها خودداری کرده و به متخصص خود اطلاع دهید.
- بعد از 4-3 روز ، مسکن ها را فقط در صورت نیاز می توان مصرف کرد.
بعد از عمل جراحی رباط صلیبی قدامی ،هر 2 ساعت 20 دقیقه روی زانوها کمپرس یخ بگذارید.
جمع بندی
پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از آسیب‌های شایع زانو است که می‌تواند به درد شدید، تورم و بی‌ثباتی مفصل منجر شود. درمان این آسیب بسته به شدت آن ممکن است شامل فیزیوتراپی یا جراحی باشد.
در کلینیک دکتر یزدانی، متخصصین با استفاده از روش‌های پیشرفته و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی‌شده، به درمان و بازتوانی بیماران مبتلا به آسیب‌های زانو مانند پارگی ACL کمک می‌کنند تا بهبودی سریع‌تر و مؤثرتری حاصل شود.
