علائم پارگی رباط زانو چیست؟
این دو رباط درداخل زانوی شما قرار دارند که با عبور از روی هم بر روی مفصل زانو، حرف “X” را تشکیل می‌دهند. رباط‌های صلیبی قدامی از روی مفصل عبور می‌کنند، در حالی که رباط‌های صلیبی خلفی، در پشت مفصل قرار دارند. آسیب رباط‌های صلیبی قدامی از
جمله کشیدگی و پارگی رباط صلیبی یک علت شایع ناتوانی ، نقص و خالی کردن زانو است. آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS) گزارش می‌دهد که هر ساله 95000 نفر (زنان بیشتر از مردان) دچار آسیب رباط‌های صلیبی قدامی می‌شوند و در ادامه به بحث پیچ خوردگی مچ پا می پردازیم.
علائم پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) در زانو شامل موارد زیر است:
درد شدید
معمولا بلافاصله پس از آسیب، درد زیادی در ناحیه زانو احساس میشود.
تورم
تورم در زانو که ممکن است به سرعت پس از آسیب شروع شود.
صدا یا احساس شکستگی
برخی افراد ممکن است هنگام پارگی، صدای ترکیدن یا شکستگی را بشنوند.
بی‌ثباتی یا ناپایداری زانو
احساس ناپایداری یا اینکه زانو قادر به تحمل وزن نیست.
محدودیت حرکت
ممکن است فرد نتواند به راحتی زانو را خم یا راست کند.
احساس ضعف در زانو
در زمان حرکت یا فعالیت‌های فیزیکی، ممکن است زانو احساس ضعف کند و فرد نتواند آن را به طور مؤثر حرکت دهد.
این علائم معمولاً به دنبال فعالیت‌های ورزشی سنگین یا آسیب‌های ضربه‌ای رخ می‌دهند.
کشیدگی و پارگی رباط صلیبی قدامی و خلفی
زمانی که جنبش و تحرک، بیش از حد و فراتر از تحمل رباط‌های صلیبی و قدامی باشد، کشیدگی و پارگی رباط زانو رخ می‌دهد. این وضعیت به عنوان پارگی رباط صلیبی و قدامی شناخته شده و ممکن است از پارگی نسبتاً کوچک همراه با حداقل درد باشد، تا گسست و
پارگی کامل رباط صلیبی خلفی همراه با درد و ناتوانی قابل توجه باشد. درجه‌بندی پارگی رباط صلیبی زانو خلفی و قدامی می‌تواند به‌شرح زیر باشد:
پارگی درجه 1
تعداد کمی از الیاف رباط صلیبی پا، پاره‌شده وموجب کمی زانو درد میشود، اما مانع عملکرد کامل زانو نمی‌گردد.
پارگی درجه 2
تعداد قابل توجهی از الیاف رباط پاره شده و تا حدودی مانع عملکرد زانو میشود.
پارگی درجه 3
همه الیاف رباط پاره شده و منجر به بی‌ثباتی زانو و ازبین رفتن کامل عملکرد رباط زانو میشود. در اثر این جراحات، اغلب سازه‌های دیگر زانو مانند منیسک و یا رباط‌های جانبی نیز دچار آسیب میشود. در این صورت، توانبخشی جامع برای
بازگشت به فعالیت ورزشی کامل لازم است و عمل جراحی ممکن است برای بازسازی رباط زانو و یا ترمیم سازه‌های دیگر انجام شود.
همانند تمام صدمات رباط زانو، پارگی رباط صلیبی خلفی و قدامی، اغلب در ورزشکاران زن بیشتر از مردان رخ می‌دهد.
علت‌ها و عوامل پارگی رباط زانو
پارگی رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی معمولاً در پی وارد شدن فشار زیاد به این رباط‌ها، به‌ویژه در فعالیت‌های ورزشی یا حوادث ناگهانی، رخ می‌دهد. گاهی این آسیب ناشی از فشار مکرر به رباط‌ها است که در طول زمان باعث ضعف و آسیب میشود.
حرکات اصلی که باعث فشار بر رباط‌های صلیبی می‌شوند:
- پیچش رباط زانو: چرخش شدید و ناگهانی زانو می‌تواند باعث پارگی رباط‌ها شود.
- کشیدگی و باز شدن بیش از حد رباط زانو: کشش بیش از حد به رباط‌ها می‌تواند موجب آسیب و پارگی آنها گردد.
- حرکت ساق پا بر روی استخوان ران: حرکت ناگهانی ساق پا به سمت جلو یا عقب می‌تواند فشار زیادی به رباط‌ها وارد کند.
شایع‌ترین علت:
چرخش زانو به‌ویژه در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی، از جمله دلایل اصلی درد و پارگی رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی است.
علت‌ها و عوامل آسیب رباط صلیبی قدامی
پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) بیشتر در ورزش‌هایی که نیاز به تغییر جهت سریع یا برخوردهای شدید دارند، به وقوع می‌پیوندد. ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، نت‌بال و اسکی در سراشیبی، معمولاً بیشترین خطر آسیب به این رباط را دارند. این نوع آسیب معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که زانو در حین تحمل وزن بدن دچار یک حرکت پیچشی یا تغییر جهت شدید شود.
علت های اصلی آسیب به رباط صلیبی قدامی:
- چرخش ناگهانی در حین تغییر جهت: وقتی که فرد در حال حرکت است و ناگهان جهت حرکت خود را تغییر می‌دهد، فشار زیادی به رباط صلیبی قدامی وارد میشود.
- فرود نادرست پس از پرش: هنگام فرود از پرش، به‌ویژه اگر زانو به سمت بیرون خم شود، رباط صلیبی قدامی دچار فشار بیش از حد میشود و منجر به پارگی می‌گردد.
- کاهش سرعت ناگهانی هنگام دویدن: کاهش سرعت به‌طور ناگهانی در حین دویدن، به ویژه در ورزش‌هایی مانند فوتبال، می‌تواند فشار زیادی به رباط صلیبی قدامی وارد کند و موجب آسیب شود.
آسیب‌های رباط صلیبی قدامی معمولاً به‌صورت ناگهانی و در پی یک حرکت شدید یا برخورد اتفاق می‌افتند و ممکن است به نیاز به جراحی و فیزیوتراپی برای بهبودی کامل منجر شوند.
علت‌ها و عوامل پارگی رباط صلیبی خلفی
پارگی رباط صلیبی خلفی (PCL) معمولاً در ورزش‌های پربرخورد یا ورزش‌هایی که نیاز به تغییر جهت سریع دارند، رخ می‌دهد. ورزش‌هایی همچون فوتبال، بسکتبال، نت‌بال و اسکی در سراشیبی، از جمله فعالیت‌هایی هستند که خطر آسیب به این رباط را افزایش می‌دهند. این نوع آسیب به‌طور عمده به دلیل فشار شدید یا ضربات مستقیم به زانو و ساق پا ایجاد میشود.
علت های اصلی آسیب به رباط صلیبی خلفی:
ضربه مستقیم به جلوی ساق پا:
زمانی که ضربه شدیدی به جلوی ساق پا وارد میشود، به‌ویژه در حالی که زانو خمیده است، فشار زیادی به رباط صلیبی خلفی وارد کرده و باعث آسیب به آن میشود.
نیروی اتساع و باز شدن شدید زانو:
این آسیب ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که یک فرد با جلوی زانو به زمین می‌خورد و باعث باز شدن بیش از حد زانو و کشیدگی رباط صلیبی خلفی میشود. این نوع حرکت می‌تواند آسیب جدی به رباط ایجاد کند.
چرخش زانو در حین فرود از پرش:
در برخی موارد، آسیب به رباط صلیبی خلفی می‌تواند ناشی از حرکت چرخشی زانو باشد، به‌ویژه هنگام فرود آمدن از پرش که فشار زیادی به زانو وارد میشود.
در صورت بروز این نوع آسیب، درمان به‌صورت جراحی یا فیزیوتراپی ممکن است نیاز باشد تا رباط به حالت طبیعی خود بازگردد.
نشانه‌ها و علائم پارگی رباط زانو
بیماران مبتلا به کشیدگی و پارگی رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی ممکن است در زمان آسیب، متوجه یک ضربه محکم و ناگهانی قابل شنیدن و یا صدا دادن زانوی خود شوند. در موارد جزئی، بیماران ممکن است قادر به ادامه فعالیت باشند و تنها افزایش درد، تورم و
سفتی در رباط زانو را بعد از فعالیت و استراحت (به خصوص صبح‌ها ) تجربه کنند. غالباً علائم پارگی رباط زانو با پارگی رباط صلیبی قدامی و خلفی در اعماق زانو و یا با درد پشت زانو (گاهی اوقات ساق پا) احساس میشود و تعیین محل درد، دشوار است.
در موارد پارگی کامل رباط صلیبی قدامی و خلفی، درد معمولاً در زمان آسیب شدید است، با این حال، گاهی اوقات این درد به سرعت فروکش می‌کند. بیماران همچنین ممکن است احساس رفت و برگشت رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی را داشته باشند. بیماران مبتلا
به پارگی کامل رباط‌های زانو، به طور کلی نمی‌توانند به فعالیت ادامه دهند، زیرا زانوی آنها ممکن است دچار بی‌ثباتی شده و یا ممکن است در طول انجام حرکت‌های خاص، ریزش کند. ورم زانو ممکن است بلافاصله و یا چند ساعت بعد از آسیب ظاهر شود، اگر چه
شدت تورم در بیماران می‌تواند متفاوت باشد. گاهی اوقات، بیمار در زمان آسیب ممکن است به علت درد قادر به تحمل وزن خود نباشد و ممکن است دچار کبودی و سفتی زانو در طی روزهای بعد شود. بیماران مبتلا به پارگی کامل رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی
ممکن است پس از آسیب، تکرار دوره‌های خالی کردن زانو را تجربه کنند.
تشخیص کشیدگی و پارگی رباط زانو
معمولاً یک معاینه کامل سوبژکتیو و اوبژکتیو توسط فیزیوتراپیست برای تشخیص کشیدگی و پارگی رباط زانو صلیبی قدامی و خلفی کافی است. روش‌های بررسی مانند اشعه X، اسکن ام.آر.آی و یا سی تی اسکن ممکن است برای تشخیص قطعی و تعیین میزان آسیب
و یا درگیری سایرساختارهای زانو و رباط زانو لازم باشد.
درمان کشیدگی و پارگی رباط زانو
درمان کشیدگی و پارگی رباط زانو معمولاً شامل استراحت، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی است. فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود. همچنین، روش‌هایی مانند سرما درمانی، گرما درمانی و استفاده از بریس برای کاهش درد و التهاب موثر هستند.
فیزیوتراپی رباط صلیبی قدامی و خلفی
فیزیوتراپی برای تسریع فرایند درمان پارگی رباط صلیبی زانو بیماران است. انجام تکنیک‌های فیزیوتراپی، کسب نتیجه مطلوب را تضمین می‌کند و احتمال بازگشت این عارضه را کاهش می‌دهد. این درمان ممکن است شامل:
تمرینات برای درمان پارگی رباط صلیبی زانو
این تمرینات به منظور بهبود انعطاف‌پذیری، تقویت قدرت عضلات و تعادل اندام تحتانی طراحی می‌شوند تا فرایند بهبودی تسریع یابد.
ماساژ بافت نرم
ماساژهای درمانی می‌توانند به کاهش درد و التهاب در ناحیه آسیب دیده کمک کنند و روند بهبودی را تسریع نمایند.
آزاد سازی و تحرک بخشیدن به مفصل
انجام تکنیک‌های دستی جهت بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو و کاهش سفتی عضلات و تاندون‌ها.
الکتروتراپی (مانند سونوگرافی)
این روش‌ها به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کرده و فرایند بهبودی را تسریع می‌کنند.
استعمال بریس
استفاده از بریس‌ها به حمایت از مفصل زانو و جلوگیری از آسیب‌های مجدد در حین بهبودی کمک می‌کند.
استفاده از عصا
به بیماران توصیه میشود در مراحل ابتدایی پس از آسیب از عصا برای کاهش فشار بر روی زانو استفاده کنند.
سرما درمانی و گرما درمانی
این روش‌ها به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کنند و در بهبود وضعیت زانو مؤثر هستند.
توصیه داروهای ضد التهابی
مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به کاهش درد و التهاب و تسریع فرایند درمان کمک می‌کند.
آموزش تمرینات
فیزیوتراپ‌ها تمرینات خاصی را به بیماران آموزش می‌دهند تا به تقویت عضلات اطراف زانو و بازگرداندن عملکرد طبیعی کمک کنند.
توصیه اصلاح فعالیت
پزشکان ممکن است محدودیت‌هایی در فعالیت‌های فیزیکی بیمار اعمال کنند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود و روند درمان به درستی پیش برود.
اصلاح بیومکانیکی
فیزیوتراپیست‌ها به اصلاح حرکت‌ها و الگوهای حرکتی نادرست بیمار برای پیشگیری از آسیب‌های آینده توجه دارند.
تمرینات
تمرینات زیر معمولاً برای بهبود علائم پارگی رباط صلیبی قدامی و خلفی توصیه میشود. قبل از شروع تمرینات، در مورد مناسب بودن آنها با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. به‌طورکلی، این تمرینات باید زمانی آغاز شود که فیزیوتراپیست بی‌خطر بودن آنها را برای
درمان زانو درد تایید کند؛ تنها به این شرط که موجب افزایش علائم این عارضه نگردد. فیزیوتراپیست می‌تواند زمان مناسب برای شروع تمرینات اولیه را برای شما تعیین کند و در نهایت تمرینات متوسط و پیشرفته را به شما آموزش دهد. به عنوان یک قاعده کلی، اضافه
کردن تمرینات و یا انجام تمرینات پیشرفته‌تر باید بدون تشدید علائم شما صورت پذیرد.
خم و راست کردن زانو
برای شروع این تمرین، به پشت بخوابید (شکل 2). زانوی خود را تا آنجا که می‌توانید (بدون درد) خم و راست کنید، به طوری که احساس کشش خفیف تا متوسط داشته باشید. این تمرین را 10 – 20 بار تکرار کنید.
شکل 1 – خم و راست کردن زانو (پای راست)
انقباض استاتیک عضلات چهار سر
این تمرین را در حالت نشان داده شده (شکل 3) انجام دهید. عضلات جلویی ران خود (عضله چهار سر ران) را با فشار دادن زانوی خود بر یک حوله، سفت و منقبض کنید. انگشتان خود را بر روی عضله چهار سرران داخلی خود (VMO) قرار دهید تا سفت شدن عضلات در
طول انقباض را احساس کنید. آن را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و این انقباض را (بدون تشدید علائم خود)، تا جایی که می‌توانید 10 مرتبه به صورت شدیدتر تکرار کنید.
شکل 2 – انقباض استاتیک عضلات چهار سر (پای چپ)
اوزون تراپی
پرولوزون (Prolozone) نوعی از بازسازی غیر جراحی رباط است که درمان دائمی برای درد مزمن می‌باشد. پرولوزون یک روش درمان از طریق تزریق ترکیبات تولید کننده کلاژن و گاز اوزن به بافت همبند است، که می‌تواند موجب بازسازی بافت همبند ضعیف ویا
آسیب دیده در داخل و اطراف مفاصل گردد. این مواد به بافت همبند آسیب دیده در داخل و اطراف مفصل به منظور بازسازی مناطق آسیب دیده، تزریق میشود.
استعمال بریس برای رباط صلیبی قدامی و خلفی
بریس زانو می‌تواند یک درمان موثر برای برخی از افراد باشد، اما در جراحی زانوی ورزشکاران برای بازسازی رباط صلیبی قدامی خلفی، معمولاً باعث بازگرداندن ثبات رباط زانو و کاهش خطر ابتلا به آرتریت زانو در دراز مدت میشود.
درمان با جراحی
بازسازی کشیدگی و پارگی رباط زانو با عمل جراحی
افرادی که رباط زانو آنها پاره شده ممکن است قادر به انجام فعالیت‌های عادی که نیاز به چرخش یا حرکت زانو دارند نباشند. ممکن است زانو دچار لغزش یا افتادگی شود. جراحی ترمیم یا بازسازی می‌تواند درمان مؤثری باشد اگر درمان‌های پزشکی نتایج مطلوبی نداشته باشند.
برای آن دسته از بیماران مبتلا به پارگی کامل رباط صلیبی قدامی و خلفی در نظر گرفته میشود که برنامه توانبخشی فیزیوتراپی باکیفیت بالا برای آنها بی‌نتیجه بوده است و یا برای بیمارانی که پارگی کامل رباط صلیبی قدامی و خلفی آنها همراه با آسیب به سازه‌های
دیگر زانو می‌باشد. پس از جراحی بازسازی رباط صلیبی قدامی و خلفی، یک دوره طولانی توانبخشی 6 – 12 ماه یا بیشتر اجرا خواهد شد که اغلب برای به دست آوردن یک نتیجه مطلوب و بازگشت بیمار به فعالیت کامل و یا ورزش، مورد نیاز خواهد بود.
جمع بندی
در نهایت، درمان پارگی رباط زانو به شدت آسیب و شرایط فرد بستگی دارد. در صورتی که با مشکلاتی مانند پارگی رباط زانو مواجه هستید، مراجعه به متخصصان ماهر می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین درمان را دریافت کنید. کلینیک دکتر امیر حسین یزدانی با ارائه خدمات تخصصی در زمینه جراحی و درمان‌های غیرجراحی برای
آسیب‌های زانو، می‌تواند راه‌حل‌های مؤثری را برای تسکین درد و بازگرداندن عملکرد صحیح زانو ارائه دهد. با دریافت مشاوره و درمان مناسب، می‌توانید روند بهبودی سریع‌تری را تجربه کنید و از بازگشت به فعالیت‌های روزانه خود لذت ببرید.
