درمان زانو درد شدید ناشی از دیسک کمر: علت درد زانو
درمان زانو درد بسته به علت آن متفاوت است. درد زانو مشکل شایعی است که میتواند ناشی از مشکلات ایجاد شده برای هر کدام از ساختارهای استخوانی تشکیل دهنده مفصل زانو (فمور، تیبیا و فیبولا)، پاتلا یا رباطها و غضروف زانو (مینیسک زانو) و حتی دیسک کمر باشد. برای دردهای متوسط تا شدید ناشی از آسیبدیدگی به متخصص زانو درد مراجعه کنید. بسته به اینکه کدام ساختار درگیر شده است، با انجام ورزش زانو درد میتوان به بهبودی زانو نیز کمک کرد. محل درد زانو متفاوت خواهد بود. در صورت وجود عفونت، ممکن است ورم زانو ایجاد شده و دردناک گردد، درحالیکه پارگی مینیسک یا شکستگی یک استخوان باعث بروز علائم در یک محل بهخصوص میشود.
آناتومی
اساساً زانو از چهار استخوان تشکیل شده: فمور، تیبیا، فیبولا و پاتلا. فمور که استخوان بزرگ ران است، به وسیله رباطها به تیبیا که در کنار فیبولا قرار داشته و به موازات آن امتداد یافته است متصل میشود. پاتلا یا کشکک زانو نیز، همچنان که زانو خم و راست میشود در امتداد مفصل آن حرکت میکند.
عضلاتی که از مفصل زانو پشتیبانی میکنند عضلات چهارسر (جلو) و همسترینگ (عقب) هستند.
رباطها که زانو را در جای خود نگهمیدارند، نسبت به ضربه و فشار آسیبپذیر هستند. مفصل زانو حاوی غضروفهایی به نام مینیسک است. مینیسکها در مفصل بین تیبیا و فمور قرار دارند، و به این استخوانها اجازه میدهند که آزادانه روی یکدیگر بلغزند.
مفصل زانو دارای یک بورس نیز هست؛ بورس کیسهای است حاوی یک مایع، که به عضلات و تاندونها کمک میکند تا همچنان که زانو حرکت میکند آنها هم آزادانه حرکت کنند.
علائم و نشانه های زانو درد
علائم و نشانههای دیگری که ممکن است با درد زانو همراه باشند عبارتند از:
• دشواری در راه رفتن به دلیل بیثباتی زانو
• لنگیدن ناشی از ناراحتی
• قفل شدن زانو (ناتوانی در خم کردن زانو)
علت ها و دلایل زانو درد
علت زانو درد را میتوان به سه دسته عمده تقسیم کرد:
• آسیبدیدگی حاد: مثل شکستگی استخوان، پارگی رباط، آسیبدیدگی مینیسک، دررفتگی و انحراف کشکک زانو
• عارضههای پزشکی: آرتریت، آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)، نقرس، عفونتها
• عارضههای مزمن ناشی از استفاده یا استفاده بیش از حد: استئوآرتریت (التهاب مفاصل)، سندرمهای مربوط به پاتلا، تاندونیت و بورسیت
• بارداری: زانو درد در بارداری از شایع ترین مشکلات پا است که خانم های باردار با آن مواجه می شوند.علت زانو درد در بارداری معمولا مربوط به اضافه وزن خانم ها در دوران بارداری می باشد.
عوامل زانو درد
عوامل بیومکانیکی: مفصل زانو عملکرد پیچیدهای داشته و در طول روز مکرراً مورد استفاده قرار میگیرد. هرگونه تغییری در حرکت این مفصل (تفاوت طول پاها، تغییر در نحوه راه رفتن به دلیل مشکلات کمر) میتواند باعث تغییراتی ظریف در ساختار زانو و در نهایت بروز درد و آسیبدیدگی شود.
اضافه وزن: با بالا رفتن وزن فشار وارده بر مفصل زانو نیز افزایش مییابد.
استفاده بیش از حد در طول حرکات تکراری: مثل حرکاتی که در ورزشهای خاصی مثل دو آهسته (جاگینگ) یا اسکی انجام میشوند یا برخی شرایط کاری مثل زانو زدن به مدت طولانی، که میتوانند باعث تخریب غضروف و بروز درد شوند.
زمان مراجعه به پزشک
هرگونه دردی که با استراحت کم نمیشود یا ظرف چند روز از بین نمیرود باید توسط یک پزشک ارزیابی شود. موارد زیر علائم و نشانههایی هستند که میبایست پزشک وجود آنها را در زانو بررسی کند:
• تورم
• ناتوانی از خم کردن
• تغییر شکل
• ناتوانی از راه رفتن یا ناراحتی به هنگام راه رفتن
• زانو درد شدید
تشخیص علت زانو درد
پزشک، کار را با پرسیدن سؤالاتی راجع به وضعیت کلی سلامت شخص شروع کرده و بعد سؤالاتی درمورد خود درد زانو میپرسد (طول مدت درد، شدت آن، چه چیزی آن را بهتر یا بدتر میکند و غیره). سپس، زانو معاینه میشود.
گاهی اوقات نیاز میشود که پزشک، با استفاده از آزمایشهای زیر، به بررسی بیشتر مشکل بیمار بپردازد:
– آزمایشهای رادیولوژی
– آزمایشهای خون
– نمونهبرداری از مایع مفصلی (پونکسیون مفصلی)
راه ها و روش های درمان زانو درد
تقریباً برای هر یک از انواع درد زانو، یک درمان بهخصوص وجود دارد.
فیزیوتراپی
گاهی اوقات تقویت عضلات اطراف زانو، آن را باثباتتر کرده و باعث میشود که بتواند حرکات مکانیکی را به بهترین شکل انجام داد. همچنین، این کار به جلوگیری از آسیبدیدگی یا بدتر شدن یک آسیب کمک میکند. فیزیوتراپ، برمبنای یک ارزیابی اولیه، یک برنامه توانبخشی مخصوص ورزش زانو به شما تهیه میکند که شامل مجموعهای از ورزشهای زانو است. اگر هم از قبل یک برنامه ورزشی برای زانویتان دارید، فیزیوتراپ تمریناتی به شما میدهد که میتوانند بدون افزایش ریسک آسیبدیدگی یا تشدید آسیب موجود، زانویتان را تقویت کنند.
به طور کلی، برای درد زانو باید ورزشهای ملایمی مثل شنا، ورزشهای آبی یا راه رفتن را انجام دهید، نَه ورزشهایی مثل دو آهسته یا ورزشهای ایروبیک پرفشار که مستلزم حرکات نامنظم و ناگهانی هستند. در هر حال، بسته به شدت مشکل زانو، سن و سبک زندگیتان، فیزیوتراپ یکی از درمانهای زیر را انتخاب میکند:
تمرینات قدرتی و عملکردی، که برای افزایش قدرت، استقامت و سطح عملکرد عضلات پا (چهارسر و همسترینگ) طراحی شدهاند.
تحریک الکتریکی زانو، که قدرت عضلات پا را افزایش داده و به کاهش زانو درد کمک میکند. برای افزایش قدرت، پالسهای الکتریکی تولید شده توسط یک دستگاه به عضلات اصلی پشتیبانی کننده زانو، یعنی عضلات چهارسر رانی، ارسال شده و آنها را تحریک میکنند. برای کاهش درد هم، الکترودها روی زانو قرار داده شده و به شکل ملایمی عضلات اطراف زانو را تحریک میکنند. فیزیوتراپ تعیین میکند که انجام فعالیتهای فیزیکی با زانوی آسیبدیده، تا چه حدی باید محدود شود.
تزریق
گاهی اوقات برای درمان زانو درد، از تزریق مستقیم دارو به زانو استفاده میشود. دو نوع دارویی که بیش از همه تزریق میشوند کورتیکواستروئیدها و ملینهای روغنی هستند. تزریق کورتیکواستروئیدها به آرتریت و سایر التهابهای زانو کمک میکند. معمولاً نیاز است که این تزریقات هر چند ماه یک بار تکرار شوند. ملینهای روغنی که مشابه مایعات موجود در خود مفصل زانو هستند به کاهش درد و حرکت زانو کمک میکند.
لیزر
با برنامه درمان لیزری زانو میتوان، به جای تسکین موقت علائم درد ناشی از آرتروز زانو با قرضهای ضدالتهاب یا تزریق کورتیزون، مشکل را به صورت ریشهای و بدون داروهای خوراکی، تزریق به زانو یا جراحی رفع کرد. در این برنامه از جدیدترین لیزر مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا در کنار سایر روشهای درمانی برای کاهش درد، تقویت عضلات اطراف مفصل زانو و افزایش دامنه حرکتی استفاده میشود. مهمتر اینکه این روش درمانی تحت نظر دکتر متخصص آرتروز زانو با کمک به کاهش التهاب و تورم، به بهبود عملکرد کلی زانو هم کمک میکند.
سایر درمانها
ثابت شده سایر درمانها مانند طب سوزنی تا حدودی درد زانو را، خصوصاً در بیماران مبتلا به استئوآرتریت، کاهش میدهد. اما نتایج تحقیقات انجام شده روی گلوکزامین و کندرویتین به طور قطع مفید بودن این مواد برای درمان زانو درد شدید را تأیید نمیکند.
جراحی
جراحیهای زانو، از جراحی آرتروسکوپیک گرفته تا تعویض کامل زانو را شامل میشوند. جراحی آرتروسکوپیک زانو یک عمل جراحی بسیار پرکاربرد است که به جراح اجازه میدهد از طریق ایجاد چند سوراخ کوچک در زانو و یک دوربین فیبرنوری، داخل زانوی بیمار را ببیند. با این روش جراح میتواند بسیاری از آسیبدیدگیها را ترمیم کرده و تکههای کوچک استخوان یا غضروف جدا شده از زانو که در آن باقیماندهاند را خارج کند.
تعویض جزئی مفصل زانو
جراح قسمت تخریب شده زانو را با قطعات پلاستیک یا فلزی عوض میکند، و از آنجا که تنها بخشی از مفصل زانو تعویض میشود، دوره بهبودی از این عمل نسبت به تعویض کلی زانو کوتاهتر است.
تعویض کامل مفصل زانو
در این عمل، یک مفصل مصنوعی جایگزین زانو میشود.
مقالات مرتبط و مکمل زیر را مطالعه فرمایید:
نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی
* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: