درد مچ پا نشانه چیست؟ علت درد مچ پا سمت چپ و راست هنگام راه رفتن

درد مچ پا نشانه چیست؟ علت درد مچ پا سمت چپ و سمت راست، اشکالات بیومکانیکی و ژنتیک (عملکرد ضعیف مچ پا و ضعف ساختار و راستای آن) بوده و حتی به‌ هم خوردن تعادل، پوشیدن کفش‌های نامناسب یا راه رفتن روی زمین‌های ناصاف هم می‌تواند باعث آسیب دیدن مچ پا از جمله نیمه دررفتگی مچ پا شود. همچنین، آرتریت، تاندونیت و فشرده شدن مفصل یا عصب نیز می‌تواند باعث درد مچ پا شود. علاوه بر ورزشکاران، ماجراجویان و حتی کسانی که ورزش سرگرمی  همیشگی آن‌ها است، هر کس دیگری نیز ممکن است دچار درد مچ دست و مچ‌ پا شود.

آناتومی مفاصل مچ پا

مفصل مچ پا دارای مکانیزم پیچیده‌ای بوده و شامل دو مفصل است. مفصلی که مچ پا را قادر به حرکت رو به بالا و پایین می‌کند مفصل تالوکرورال نام داشته و از سر استخوان‌های تیبیا (درست نی) و فیبولا (نازک نی) و تالوس در زیر مچ‌ پا تشکیل شده است. مفصل دوم که ساب‌تالار نام دارد، متشکل از تالوس در بالا و کالکانه (استخوان پاشنه) در پایین بوده و به مچ پا امکان می‌دهد به طرفین حرکت کند. یک کپسول مفصلی، که یک محفظه فیبری محکم است، به همراه نوارهای نیرومندی که مانند رباط بوده و درهر دو طرف مفصل مچ پا قرار دارند از این مفصل پشتیبانی می‌کنند. عضلات و تاندون‌های متصل به هر دو طرف مفاصل مچ پا، به همراه رباط‌های این مفاصل، نقش مهمی در تعادل و پایداری آن‌ها ایفا می‌کنند.

علت درد مچ پا

آسیب‌دیدگی‌های مچ پا بسیار شایع بوده و هر کسی در هر سنی ممکن است به آن‌ها دچار شود. پیچ‌خوردگی‌ها، کشیدگی‌ها و شکستگی‌ اسپیرال از جمله آسیب‌هایی هستند که بسیار اتفاق می‌افتند و تاندونیت و آسیب‌دیدگی‌های ناشی از استفاده بیش‌ازحد نیز بسیار مشکل‌ساز هستند.

• شکستگی: شکستگی عبارت است از ایجاد هرگونه گسستگی در یک یا چند استخوان. معمولاً درمان شکستگی مچ پا ها با استفاده از گچ گرفتن میسر است. البته بسته به‌نوع و میزان پایداری شکستگی ممکن است درمان آن با جراحی یا بدون آن انجام شود. معمولاً برای بازیابی کامل دامنه حرکتی، قدرت و الگوهای طبیعی راه رفتن، بعد از برداشتن گچ در شکستگی مچ پا   به انجام فیزیوتراپی نیاز است.
• پیچ‌خوردگی: پیچ‌خوردگی حاصل پارگی یک یا چند عدد از رباط‌های مچ پا است. این پارگی‌ها، ازنظر اندازه متنوع بوده و از پارگی‌های میکروسکوپی تا پارگی‌های کامل را شامل می‌شوند. رباط‌های جانبی (بیرونی) بیش از همه مستعد پیچ‌خوردگی مچ پا هستند؛ پیچ‌خوردگی آن‌ها معمولاً ناشی از غلتیدن روی بیرون مچ پا است. درد، کبودی، ورم و ناتوانی در قرار دادن وزن بدن روی مچ پا، شایع‌ترین علائم این‌گونه آسیب‌دیدگی‌ها هستند. معمولاً رباط‌ها بین 6 تا 8 هفته بهبود می‌یابند، در مواردی که علائم بیش از این مقدار طول می‌کشند می‌بایست به یک پزشک عمومی یا فیزیوتراپ مراجعه کرد.
• کشیدگی: کشیدگی‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که عضلات و تاندون‌ها بیش از توانایی‌شان کشیده می‌شوند. در اغلب مواردی که مفصل بیش از حد طبیعی‌اش کشیده می‌شود، کشیدگی و پیچ‌خوردگی همزمان اتفاق می‌افتند.
• تاندونیت: گاهی اوقات تاندون‌ها، که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند، به‌خاطر استفاده و کشیدگی بیش از حد ملتهب می‌شوند، که در نتیجه پارگی‌های ریزی به‌وجود می‌آید که به مرور زمان روی هم انباشته می‌شوند. استراحت از انجام فعالیت‌های مستلزم حرکات تکراری و تشدید کننده و استفاده از یخ (دست کم روزی سه بار و هر با 10 دقیقه) به‌کاهش علائم آن کمک می‌کند. فیزیوتراپی به درمان و رفع دلیل تاندونیت کمک کرده و از بروز آن در آینده جلوگیری می‌کند.
• از علایم پارگی تاندون مچ پا می توان به درد و ورم در مچ پا ، ممکن است به هنگام آسیب صدای “پاپ” از درون مفصل به گوش برسد ، حساسیت نسبت به لمس و تغییر رنگ و اکیموز احتمالی در ناحیه‌ی مچ پا ، برآمدگی در بالای تاندون آسیب‌دیده و مشکل در راه رفتن و حرکت کردن اشاره نمود .
• چرخش مچ پا به داخل

علائمی که باید برای آن‌ها به یک دکتر متخصص مچ پا مراجعه کرد

اگر به‌دنبال انجام یک فعالیت، زمین خوردن یا یک تصادف، در مچ پایتان درد، ناراحتی یا خشکی احساس کردید، یک متخصص مچ پا می‌تواند در تشخیص علت درد مچ پا به‌شما کمک کند. درد ابزاری است که بدن با استفاده از آن به شما می‌گوید اشکالی پیش آمده، بنابراین چنین دردهایی همیشه باید توسط مناسب‌ترین متخصصان بررسی شوند. بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای این مشکلات، یک متخصص عضلات و اسکلت پا است، خصوصاً متخصصی که در زمینه تشخیص و درمان مشکلات مچ و قوزک پا آموزش دیده باشد. جراحان، اعمال جراحی انجام می‌دهند و پزشکان عمومی بر مشکلات عمومی سلامت تمرکز داشته و اغلب برای درمان دارو تجویز می‌کنند، اما یک پزشک متخصص عضلات و اسکلت عارضه شما را با شیوه‌ای عملی، طبیعی و مؤثر ارزیابی و درمان می‌کنند.

آسیب‌ دیدگی‌ مچ پا را باید چگونه درمان کرد؟

ما، پس از تعیین منبع و نوع درد، می‌توانیم بهترین گزینه‌های درمانی را، با توجه به سبک زندگی و نیازهای خاصتان، برایتان تعیین کنیم. معمولاً، درمان کشیدگی یا پیچ‌خوردگی، شامل بی‌حرکت‌سازی و توانبخشی مفصل آسیب دیده است. در صورت بروز آرتروز مفصل یا آسیب‌دیدگی بافت‌های نرم، پرولوتراپی یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی)، به همراه سایر گزینه‌های ضروری درمان مانند درمان با آرتوزها، تکنیک متحرک‌سازی مفصل، تمرینات کششی ویا تمرینات توانبخشی، ماساژ درمانی و تزریق دارو تجویز می‌شود.

تشخیص صحیح علت درد قوزک و مچ پا بسیار مهم است. قوزک و مچ پا، پی بدن هستند، بنابراین آن‌ها می‌توانند بر سایر بخش‌های بدن تأثیر بگذارند. تشخیص نادرست یا درمان غیرمؤثر آسیب‌دیدگی یا درد قوزک یا مچ پا مشکل را بدتر کرده و علاوه بر داشتن تأثیر منفی بر سایر بخش‌های بدن، باعث تأخیر در بهبودی می‌شود.

درمان درد مچ پا

بروز مکرر پیچ‌خوردگی

پیچ‌خوردگی مکرر (راجعه) را می‌توان با فیزیوتراپی درمان کرد؛ در فیزیوتراپی علاوه‌بر تقویت عضلات پا، با انجام تمریناتی روی یک تخته تعادل، واکنش شخص به ناهمواری‌های زمین زیر پایش سریع‌تر می‌شود. این سرعت عمل به جلوگیری از پیچش غیرمنتظره مچ پا کمک می‌کند. متأسفانه، این کار به تقویت رباط‌هایی که باعث پایداری مچ ما می‌شوند کمکی نمی‌کند، حال آنکه ضعف رباط‌های مچ پا دلیل اساسی تکرار پیچ‌خوردگی‌های مچ‌پا است. تنها روشی که می‌تواند رباط‌های مچ‌پا را تقویت کند فیزیوتراپی است.

شکستگی گنبد تالوس

اگر دچار شکستگی گنبد تالوس شده باشید، باید مچ پا استراحت کند، یعنی باید از چوب زیر بغل استفاده شده یا حتی مچ پا گچ گرفته شود. البته، در موارد شدید به جراحی نیاز است. بعد از بهبودی نیز، برای تقویت عضلات، بهبود دامنه حرکتی و تعادل به فیزیوتراپی نیاز خواهد بود. در مواردی که گنبد تالوس می‌شکند، رباط‌های قرار گرفته در دوطرف مچ‌پا که باعث ثبات مفصل می‌شوند شدیداً آسیب می‌بینند. استفاده از پرولوتراپی، برای تقویت این رباط‌ها و پایدار کردن مچ پا مفید است.

تاندونیت تیبیال خلفی

در مواردی که تاندونیت تیبیال خلفی بروز می‌کند، بهتر است مچ‌ پا استراحت کند. یک فیزیوتراپ می‌تواند ورزش‌های کششی و تقویتی مناسب را به بیمار آموزش دهد. یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از این تاندونیت استفاده از آرتوزهایی است که به عنوان تکیه‌گاهی برای قوس کف پا عمل کرده و از چرخیدن آن به داخل جلوگیری می‌کنند. به این ترتیب، نیازی نخواهد بود که با برداشته شدن هر قدم، عضله تیبیال خلفی، مچ پا را به مقدار زیادی بکشد. به برخی بیماران، برای کاهش درد و ورم، کورتیزون تزریق می‌شود، که البته می‌تواند باعث ضعیف شدن تاندون و افزایش احتمال پاره شدن آن شود.

آرتریت مچ پا

درمان آرتریت مچ پا هم مثل درمان توضیح داده شده در بخش آرتروز است. این نوع آرتریت هم مانند انواع دیگر آن به پرولوتراپی جواب می‌دهد. آرتوزها همچنین به حرکت مفصل مچ‌ پا در جهت مستقیم نیز کمک می‌کنند.

درمان‌ های خانگی درد مچ پا

برای آسیب‌دیدگی‌های حاد (در طول 48 تا 72 ساعت اول) استفاده از روش پرایس (P.R.I.C.E.) توصیه می‌شود، که عبارت است از:

محافظت:

با استفاده از یک تکیه‌گاه یا بانداژ، از مچ پایتان در برابر آسیب‌دیدگی بیشتر محافظت کنید.

استراحت:

بعد از هر آسیب‌دیدگی باید استراحت کنید. با این کار بافت‌ها اجازه پیدا می‌کنند بدون قرار گرفتن تحت کشش بیشتر بهبود بیابند. اگر مچ پایتان نمی‌تواند وزن بدنتان را تحمل کند، با مشورت پزشک از ابزارهای کمکی مثل چوب زیر بغل استفاده کنید.

یخ:

کنترل تورم ضروری است. تورم بخشی از فرایند طبیعی بهبود است، اما می‌توان با یخ از تورم شدید و در نتیجه خشکی عضلات جلوگیری کرد. می‌بایست در روزهای اول بعد از آسیب‌دیدگی، دست کم روزی 3 تا 4 بار و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه روی مچ پا یک کیسه یخ قرار داده شود. برای جلوگیری از سوختن پوستتان با یخ، دور کیسه یخ یک حوله مرطوب بپیچانید.

فشرده‌سازی (کمپرس):

بعد از استفاده از کیسه یخ می‌بایست از یک بانداژ فشاری استفاده شود تا شدت ورم به حداقل برسد. معمولاً برای این کار از یک بانداژ کشی استفاده می‌شود. دقت کنید از بانداژی با اندازه صحیح استفاده کنید تا گردش خون مچ پا مختل نشود.

بالا بردن:

بالا بردن آخرین بخش سیستم پرایس است. درست بعد از آسیب‌دیدگی، می‌بایست پا بالاتر از سطح مفصل ران قرار بگیرد تا جریان خون به ناحیه آسیب دیده کم شود. برای این کار می‌توان مچ پای آسیب دیده را روی یک بالش قرار داد.

قرص مسکن برای درد مچ پا:

برای کاهش و تسکین درد مچ پا می توانید از مسکن های بدون نسخه غیر استروئیدیی مانند ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کنید.

بسیار مهم است که دامنه حرکتی مچ پای آسیب‌دیده حفظ شود. تمریناتی که در ادامه توضیح داده می‌شوند به شما کمک خواهند کرد دامنه حرکتی مچ پایتان را در همه جهات حفظ کرده و بهبود دهید.