آرتروز زانو چیست؟
استئوآرتریت یا آرتروز زانو (OA) به پنج مرحله تقسیم می شود. مرحله اول مرحله شروع در زانوی سالم است ، در حالی که بالاترین مرحله 4، سنگین ترین مرحله آرتروز است. آرتروز زانو ، که بسیار پیشرفته شده است ، به احتمال زیاد باعث درد شدید و مختل شدن حرکت مفصل خواهد شد.
مراحل و علائم آرتروز زانو ، انواع و روش های درمانی آرتروز زانو به شرح زیر است:
در استئوآرتریت زانو علائم بدین صورت است که غضروف تجزیه می شود و آسیب استخوانی ایجاد می شود. با پیشرفت مراحل ، درد و سفتی افزایش می یابد. توسعه آرتروز زانو چندین سال طول می کشد و مترقی است. درمان این امر می تواند دشوار باشد زیرا ممکن است تا رسیدن آرتروز زانو به مرحله پیشرفته علائم ظاهر نشود. افراد مبتلا به آرتروز زانو باید به تغییر علائم و نشانه های پیشرفت بیماری توجه کنند.
علتهای آرتروز زانو
فرسایش غضروفها
غضروفها بافتهای نرم و کشسانی هستند که سطح مفصل زانو را پوشش میدهند و از تماس مستقیم استخوانها جلوگیری میکنند. با گذشت زمان و فشارهای مکرر، این غضروفها فرسوده میشوند. زمانی که غضروفها آسیب میبینند و نازک میشوند، استخوانها بهطور مستقیم با یکدیگر در تماس قرار میگیرند و این باعث بروز درد و التهاب میشود.
آسیبهای مکرر به مفصل زانو
آسیبهایی مانند شکستگی، دررفتگی یا ضربات شدید میتوانند باعث ایجاد تغییرات دائمی در ساختار مفصل زانو شوند. این آسیبها میتوانند غضروفها را تخریب کنند و منجر به ایجاد آرتروز در مفصل شوند. حتی در برخی موارد، آسیبهای جزئی نیز میتوانند باعث تسریع روند فرسایش غضروفها و بروز آرتروز شوند.
فشارهای مداوم و استفاده بیش از حد از زانو
افرادی که به طور مکرر از زانوهای خود استفاده میکنند، مانند ورزشکاران حرفهای، وزنهبرداران یا افرادی که در شغلهای فیزیکی کار میکنند، بیشتر در معرض خطر آرتروز زانو هستند. فشارهای مداوم به مفصل زانو باعث آسیب به غضروفها و تسریع در روند فرسایش آنها میشود.
افزایش سن
با گذر زمان، غضروفهای مفصل زانو به طور طبیعی دچار فرسایش میشوند. افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند، زیرا در این سنین، غضروفها توانایی خود را برای ترمیم و بازسازی از دست میدهند.
اضافه وزن
اضافه وزن فشار زیادی به مفاصل زانو وارد میکند. این فشار اضافی باعث تسریع در تخریب غضروفها و افزایش خطر ابتلا به آرتروز زانو میشود. افرادی که دچار چاقی هستند، بیشتر احتمال دارد که به آرتروز زانو مبتلا شوند، زیرا مفصل زانو باید وزن اضافی بدن را تحمل کند.
سابقه خانوادگی
ژنتیک نقش مهمی در بروز آرتروز زانو دارد. اگر در خانواده فردی سابقه آرتروز زانو وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در فرد بیشتر است. استعداد ژنتیکی میتواند تأثیر زیادی در بروز این بیماری داشته باشد.
بیماریهای التهابی مفصل
بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید که موجب التهاب مفصلها میشوند، میتوانند منجر به تخریب غضروفها و بروز آرتروز شوند. در این بیماریها، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل حمله کرده و باعث آسیب به غضروفها میشود.
این علل بهطور مجزا یا ترکیبی میتوانند موجب بروز آرتروز زانو شوند و در صورت عدم تشخیص به موقع، به پیشرفت بیماری منجر خواهند شد.
به نقل از سایت:mayoclinic
آرتروز تورم و حساسیت یک یا چند مفصل است. علائم اصلی آرتروز درد و سفتی مفاصل است که معمولاً با افزایش سن بدتر میشود. شایعترین انواع آرتروز، استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند.
آرتروز باعث میشود غضروف - بافت سخت و لغزندهای که انتهای استخوانها را در محل تشکیل مفصل میپوشاند - از بین برود. آرتریت روماتوئید بیماری است که در آن سیستم ایمنی به مفاصل حمله میکند و از پوشش مفاصل شروع میشود.
کریستالهای اسید اوریک، که وقتی اسید اوریک زیادی در خون شما وجود دارد تشکیل میشوند، میتوانند باعث نقرس شوند. عفونتها یا بیماریهای زمینهای مانند پسوریازیس یا لوپوس میتوانند باعث انواع دیگر آرتروز شوند.
درمانها بسته به نوع آرتروز متفاوت هستند. اهداف اصلی درمان آرتروز، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است.
مراحل اولیه بوجود آمدن آرتروز
در این قسمت، مراحل اولیه آرتروز را باهم بررسی میکنیم:
مرحله 1: تورم کوچک
تورم استخوان کوچک به نام استئوفیت ممکن است در ناحیه زانو ایجاد شود و ممکن است آسیب کمی به غضروف وارد شود. باریک بودن فضای بین استخوان ها برای نشان دادن وخامت غضروف وجود نخواهد داشت. بعید است افرادی که اولین مرحله آرتزوز را تجربه می کنند ، درد یا ناراحتی را تجربه کنند. زیرا معمولاً مفصل در اشعه ایکس طبیعی به نظر می رسد.
مرحله 2: درجه خفیف
در این مرحله ممکن است فرد شروع به توجه به علائم کند و متخصص ممکن است برخی از علائم سایش را در بیمار مشاهده کند. پرتوهای ایکس و سایر اسکن های مفصل زانو ممکن است رشد استئوفیت را نشان دهد و غضروف شروع به نازک شدن خواهد کرد. در این مرحله شکاف بین استخوان ها همچنان طبیعی به نظر می رسد ، اما ناحیه ای که استخوان ها و بافت ها بهم وصل می شوند شروع به سفت شدن می کند. وقتی بافت ها سفت می شوند ، این استخوان ضخیم تر و متراکم تر می شود و یک لایه نازک از استخوان در زیر غضروف در مفاصل ایجاد می شود. ممکن است فرد دچار سفتی یا درد مفاصل شود. فرد بعد از نشستن طولانی مدت ،در ناحیه اطراف مفصل زانو ممکن است احساس سفتی و ناراحتی کند. اگرچه آسیب کمی وجود دارد ، استخوان ها دچار اصطکاک نمی شوند و به استخوان دیگر آسیب نمی رسانند. مایع سینوویال هنوز وجود دارد و به کاهش اصطکاک و حمایت از حرکت زانو کمک می کند. انجام حرکات اصلاحی زانو درد می توانند بسیار کمک کننده باشند.
مرحله 3: درجه متوسط
در این مرحله ، آسیب در غضروف پیشرفته است ، شکاف بین استخوان ها باریک می شود و اشعه X می تواند نشان دهنده از بین رفتن غضروف باشد. در هنگام انجام فعالیت های روزانه مانند دویدن ، راه رفتن ، زانو زدن و پیچ خوردن ممکن است درد و ناراحتی ایجاد شود. علائم التهاب مفاصل ممکن است زود باشد. با پیشرفت آرتروز ، غضروف همچنان نازک و رو به زوال خواهد بود. استخوان ها با ضخیم شدن و رشد رو به بیرون برای ایجاد توده پاسخ می دهند. بافتی که مفصل را هدایت می کند ملتهب است و مایع اضافی سینوویال ایجاد می کند و باعث افزایش تورم می شود. به این سینوویت گفته می شود و معمولاً به عنوان آب در زانو شناخته می شود.
مرحله 4: درجه شدید
این مرحله پیشرفته ترین مرحله آرتروز است و علائم آن بسیار برجسته است. باریک شدن شکاف بین استخوان ها در مفصل ادامه می یابد و غضروف بیشتر شکسته می شود. در نتیجه ، سفتی مفصل ، التهاب مداوم و مایع کمی در اطراف مفصل وجود دارد. در مفصل اصطکاک بیشتری وجود دارد و درد و ناراحتی بیشتر هنگام حرکت وجود دارد. در این مرحله اشعه ایکس می تواند نشان دهد که استخوان به طور کامل از غضروف ساییده شده است.
احتمالاً فرد در طی فعالیت های ساده مانند پیاده روی ، تورم استخوانی بیشتری ایجاد می کند و درد شدیدی را تجربه می کند. در موارد شدید ، استخوان ها به دلیل از بین رفتن غضروف نامتقارن ممکن است تغییر شکل داده و باز شوند. درمان جراحی معمولاً تنها گزینه در این مرحله است.
درمان قطعی آرتروز زانو
آرتروز زانو به طور قطعی قابل درمان نیست، اما میتوان با استفاده از روشهای مختلف درد را کاهش داد و عملکرد مفصل را بهبود بخشید. درمان قطعی معمولاً شامل جراحی تعویض مفصل زانو میشود که در صورت پیشرفت شدید بیماری، تنها گزینه باقیمانده است. در این بخش، درمانهای قطعی و روشهای جدید در درمان آرتروز زانو را بررسی میکنیم.
درمان آرتروز زانو: از روشهای غیرجراحی تا جراحی
درمان آرتروز زانو به طور کلی به دو دسته تقسیم میشود:
درمانهای غیرجراحی:
شامل داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، استفاده از تزریقات و درمانهای حمایتی دیگر مانند استفاده از بریس و آتل.
درمانهای جراحی:
در صورتی که درمانهای غیرجراحی مؤثر واقع نشوند، جراحی ممکن است شامل تعویض مفصل زانو یا دیگر جراحیهای مرتبط باشد.
در این بخش، به بررسی دقیقتر روشهای درمانی برای آرتروز زانو خواهیم پرداخت.
عوامل خطر آرتروز زانو
آرتروز زانو معمولاً به تدریج و با گذر زمان بروز میکند، اما عوامل مختلفی میتوانند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:
سن:
افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند.
جنسیت:
زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا میشوند، بهویژه پس از یائسگی.
سابقه خانوادگی:
اگر در خانواده فردی به آرتروز مبتلا باشد، احتمال ابتلا در افراد دیگر بیشتر است.
اضافه وزن:
وزن اضافی میتواند فشار زیادی به مفاصل زانو وارد کند و به سرعت موجب تخریب غضروفها شود.
آسیبهای قبلی:
افرادی که در گذشته آسیبهایی به زانو وارد کردهاند، مانند شکستگی یا دررفتگی، احتمال ابتلا به آرتروز زانو در آنها بیشتر است.
پیشگیری از آرتروز زانو
اگرچه آرتروز زانو معمولاً با افزایش سن پیشرفت میکند، اقدامات پیشگیرانه میتواند روند بروز آن را کندتر کند. برای پیشگیری از آرتروز زانو، موارد زیر پیشنهاد میشود:
نگهداری وزن مناسب:
اضافه وزن میتواند فشار زیادی به مفاصل زانو وارد کند، بنابراین حفظ وزن سالم برای پیشگیری از آرتروز ضروری است.
ورزش و تقویت عضلات زانو:
ورزشهای تقویتی مانند شنا، دوچرخهسواری و پیادهروی میتواند کمک کند تا عضلات اطراف زانو تقویت شده و فشار کمتری به مفصل وارد شود.
اجتناب از آسیبهای مکرر:
جلوگیری از فعالیتهای فیزیکی که میتوانند آسیب به زانو وارد کنند، مانند بلند کردن وزنههای سنگین یا انجام حرکات ناگهانی، بسیار حائز اهمیت است.
کفش مناسب:
استفاده از کفشهای راحت و مناسب میتواند به کاهش فشار بر مفصل زانو کمک کند.
تشخیص آرتروز زانو
تشخیص آرتروز زانو معمولاً به ترکیبی از ارزیابی بالینی و روشهای تصویربرداری پیشرفته نیاز دارد. پزشک متخصص پس از بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی، تصمیم میگیرد که از چه روشهای تصویربرداری برای تشخیص دقیق استفاده کند.
معاینه بالینی و بررسی علائم
اولین قدم در تشخیص آرتروز زانو، ارزیابی بالینی است. پزشک با توجه به علائم بیمار مانند درد، سفتی، محدودیت دامنه حرکتی و تورم در ناحیه زانو، به احتمال زیاد تشخیص اولیه را خواهد داد. در این مرحله، پزشک همچنین به بررسی تاریخچه آسیبهای قبلی، فعالیتهای روزمره و عواملی مانند اضافه وزن که ممکن است به آرتروز منجر شده باشد، میپردازد.
رادیوگرافی (X-ray)
رادیوگرافی یکی از رایجترین روشهای تصویربرداری برای تشخیص آرتروز زانو است. در این روش، پزشک میتواند کاهش فاصله مفصلی، ناهنجاریهای استخوانی و تغییرات در ساختار غضروفها را مشاهده کند. در صورتی که غضروفها فرسوده شده باشند و استخوانها به هم برسند، این وضعیت به وضوح در تصویر رادیوگرافی مشخص میشود. همچنین، ناهنجاریهایی مانند خارهای استخوانی یا تغییرات در ساختار مفصل نیز در تصاویر رادیوگرافی دیده میشوند.
تصویربرداری با MRI
در مواردی که رادیوگرافی نتواند بهطور کامل وضعیت مفصل زانو را نشان دهد، MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) میتواند کمککننده باشد. MRI به پزشک این امکان را میدهد که جزئیات دقیقتری از بافتهای نرم مفصل، از جمله غضروفها، لیگامانها و تاندونها مشاهده کند. در این روش، آسیبهای غضروفی، تاندونها و دیگر ساختارهای نرم بهطور واضحتر نمایان میشوند و پزشک میتواند درمانهای مناسبی را بر اساس نتایج MRI توصیه کند.
آرتروسکوپی
در صورتی که سایر روشها نتایج مشخصی نداشته باشند یا پزشک بخواهد از وضعیت داخلی مفصل زانو اطلاعات دقیقتری بهدست آورد، ممکن است تصمیم به انجام آرتروسکوپی گرفته شود. در این روش، یک دوربین کوچک از طریق برش کوچکی به داخل مفصل زانو وارد میشود و تصاویری از داخل مفصل برای بررسی دقیقتر آسیبها به پزشک ارائه میدهد.
آزمایشهای خون
اگر پزشک مشکوک به آرتریت روماتوئید یا دیگر انواع التهاب مفصلی باشد، آزمایشهای خون میتواند در شناسایی نشانههای التهاب کمک کند. این آزمایشها بهویژه در تشخیص آرتریت روماتوئید که به آرتروز زانو شبیه است، مفید خواهند بود.
Source: www.bilgiustam.com
نتیجه گیری
در نهایت، آرتروز زانو یک بیماری پیشرونده است که میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. درمان آرتروز زانو شامل روشهای مختلفی از جمله فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، و در موارد شدیدتر جراحی است. با شناسایی به موقع علائم آرتروز زانو و انتخاب درمان مناسب، میتوان درد و سفتی مفصل را کاهش داد و حرکت را بهبود بخشید. همچنین، رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند حفظ وزن مناسب و تقویت عضلات زانو میتواند از بروز و پیشرفت آرتروز جلوگیری کند. بنابراین، مراجعه به پزشک و انجام درمانهای مناسب برای آرتروز زانو ضروری است.