دیسک گردن: درمان و علائم پارگی دیسک گردن و بیرون زدگی چیست

دیسک گردن و علائم پارگی آن چیست؟ هیچ چیز همیشگی نیست، خصوصا اگر موضوع، بدن انسان باشد. بعد از ده‌ها سال خم شدن، بلند کردن اجسام مختلف و چرخاندن سر به طرفین، بالاخره این کارها اثرات خودشان را روی گردن شما می‌گذارد و ممکن است سبب پارگی یا بیرون‌ زدگی دیسک گردن شوند. با در نظر گرفتن فشار مداوم و مکرری که به گردن وارد می‌شود، جای تعجب ندارد که در حدود دو سوم از افراد در مرحله‌ای از زندگی خود، گردن درد را تجربه می‌کنند.

اما مشکلات دیسک گردن بسیار فراتر از یک گردن درد ساده است. فرآیند فرسایش ستون فقرات گردنی موجب دردی منشر شونده در گردن و بی حسی و ضعف در بازو‌ها و دست‌ها می‌شود. داشتن این درد‌ها و همچنین عدم توانایی حرکت دادن دست‌ها، می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر کار، زندگی شخصی و به طور کلی کیفیت زندگی شما داشته باشد. بنابر این در صورت تشخیص پزشک از روش درمان دیسک گردن بدون جراحی و یا روش های طب سوزنی جهت درمان استفاده خواهد شد.

فیلم دیسک گردن:

بیرون‌زدگی دیسک گردن چیست؟

دیسک‌های بین مهره‌ای، بافت‌های مسطح و دایره‌ای شکلی هستند که در بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند و باعث جذب فشار‌های وارد شده به ستون فقرات می‌شوند. زمانی که این دیسک‌ها سالم هستند، به عنوان یک عامل جذب‌کننده‌ی فشار و ضربه عمل می‌کنند و همچنین به منعطف بودن ستون فقرات کمک می‌کنند. اما در صورتی که دیسک‌ها آسیب ببینند، ممکن است دچار برآمدگی شوند یا پوسته‌ی بیرونی آن‌ها پاره شود که به این حالت بیرون‌زدگی و پارگی دیسک گفته می‌شود. بیرون‌زدگی دیسک ممکن است در هر قسمتی از ستون فقرات ایجاد شود، اما در اغلب موارد در ناحیه گردنی (سرویکال) و در ناحیه کمری (لومبار) بروز می‌کند. ستون فقرات گردنی از 7 مهره تشکیل شده است که بین سر و ستون فقرات سینه‌ای قرار دارند.

مراحل ‌بیرون‌زدگی دیسک گردن

چهار مرحله‌ی ‌بیرون‌زدگی دیسک گردن: 

1- فرسایش دیسک: بر اثر افزایش سن، تغییرات شیمیایی در دیسک ایجاد می‌شود، که باعث ضعیف شدن بافت دیسک می‌شود (اما دیسک دچار ‌بیرون‌زدگی نمی‌شود). این تغییرات جزئی از فرآیند طبیعی بدن است. با بالا رفتن سن، بافت دیسک‌ها خشک می‌شوند و کمتر از قبل می‌توانند فشار‌های وارد شده را جذب کنند. همچنین ممکن است در این مرحله ارتفاع دیسک‌ها نیز کاهش پیدا کند.

2- برآمدگی دیسک: در این مرحله موقعیت و فرم دیسک تغییر می‌کند و بر اثر برآمده شدن دیسک، تماس کوچکی بین دیسک و نخاع ایجاد می‌شود. به این حالت تورم دیسک نیز گفته می‌شود.

3- ‌بیرون‌زدگی دیسک: قسمت ژله مانند درونی دیسک (به نام نوکلئوس پولپوس) به بافت بیرونی دیسک (آنولوس فیبروز) فشار می‌آورد و باعث پارگی آن می‌شود و سپس این قسمت ژله مانند از مرکز دیسک بیرون می‌زند، اما در این مرحله، ماده‌ی ژله مانند درونی دیسک همچنان در فضای دیسک قرار دارد و به آن متصل است.

4- جدا شدن بخش پاره شده از دیسک: ماده‌ی نوکلئوس پولپوس از درون دیسک بیرون می‌زند و احتمالا از دیسک جدا شده و وارد کانال نخاعی میشود.

علت بیرون‌ زدگی دیسک گردن

بیرون‌زدگی دیسک معمولا بر اثر فرسایش دیسک است که جزئی از روند طبیعی بالا رفتن سن بیمار است. با بالا رفتن سن، بافت دیسک‌ها مقداری از مایعات خودشان را از دست می‌دهند و خشک می‌شوند. این مایعات برای منعطف ماندن بافت دیسک ضروری هستند. بیرون زدگی دیسک کمر یا گردن همچنین می‌تواند بر اثر آسیب‌های وارده به ستون فقرات ایجاد شده و ایجاد درد گردن و یا کمر درد نماید. ضربات وارد شده به ستون فقرات باعث ایجاد ترک‌های بسیار ریز در لایه‌ی خارجی دیسک (به نام کپسول یا آنولوس) می‌شود. با وارد آمدن فشار به دیسک، ماده‌ی ژله مانندی که در مرکز دیسک قرار دارد به همان ترک‌های ایجاد شده روی لایه خارجی دیسک، فشار می‌آورد که این مساله می‌تواند باعث برآمدگی دیسک، بیرون‌زدگی دیسک، یا پاره شدن آن بشود. بیرون‌زدگی دیسک در بین افرادی که سیگار می‌کشند بسیار بیشتر شایع است.

علائم پارگی دیسک گردن و بیرون‌ زدگی

علائم پارگی دیسک گردن چیست؟ در صورتی که بر اثر بیرون‌زدگی علائم دیسک گردن، به شاخه‌های عصبی موجود در گردن فشار وارد شود، این مساله باعث بروز درد در عضلات بین گردن و شانه می‌شود و ممکن است این درد تا پایین بازو نیز منتشر شود. این درد همچنین ممکن است باعث احساس سر درد، در پشت سر شود. سایر علایم دیسک گردن عبارتند از:

– احساس ضعف در یکی از بازو‌ها

– گزگز (یا سوزن سوزن شدن یا مورمور شدن) و بی حسی در یکی از بازو‌ها

– ازدست دادن کنترل ادرار و مدفوع (در صورتی که در یکی یا هر دو دست یا پای خود احساس ضعف شدید می‌کنید، احتمالا مشکل شما بسیار جدی و خطرناک شده و باید فورا به پزشک مراجعه کنید)

– احساس سوزش در شانه‌ها، گردن یا بازو‌ها

تشخیص دیسک گردن

معمولا، پزشک با توجه به علائم شما و انجام معاینات فیزیکی می‌تواند، علائم بیرون زدگی دیسک گردن را تشخیص دهد. پزشک، در مورد احساس درد یا بیحسی که می‌تواند مرتبط با تحریک عصب‌های موجود در ستون فقرات گردنی باشد، از شما سوال می‌کند. در اغلب موارد، در صورتی که علائم شما نشان دهنده‌ی بیماری دیسک گردن باشند، پزشک به شما توصیه می‌کند که استراحت کنید و درمان‌های توانبخشی را انجام دهید و نیازی به انجام آزمایشات بیشتر یا عکسبرداری نیست. اما در صورتی که پزشک به وجود مشکلات دیگری، مشکوک باشد یا در صورتی که با گذراندن یک دوره استراحت و توانبخشی علائم شما بهبود پیدا نکند، ممکن است برای تشخیص مشکل شما از روش‌های عکسبرداری مانند رادیوگرافی، ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن استفاده شود. دیسکوگرافی و میلوگرام نیز روش های دیگری برای تشخیص دیسک گردن می باشد.

درمان دیسک گردن

مشکلات بیرون‌زدگی دیسک گردن و درمان درد گردن در ابتدا با به کارگیری روش‌های غیرجراحی درمان می‌شود، مانند اصلاح فعالیت‌ها، دارودرمانی برای کاهش درد و التهاب، فیزیوتراپی و احتمالا تجویز داروهای قوی‌تر مانند تزریق استروئید. علائم ناشی از پارگی دیسک گردن، معمولا به مرور زمان بهبود پیدا می‌کنند. اما در صورتی که بیرون‌زدگی دیسک موجب ایجاد فشار شدید به طناب نخاعی شده و مشکلات شدیدی را به وجود آورده است که با درمان دیسک گردن به روش‌های غیرجراحی برطرف نمی‌شوند، در این صورت احتمالا عمل دیسکتومی‌قدامی‌دیسک گردنی و یا جراحی فیوژن مهره‌های گردنی به عنوان روش‌های درمانی مد نظر قرار می‌گیرند تا دیسک مورد نظر از گردن خارج شود و ستون فقرات دوباره تثبیت شود.

بیرون‌زدگی دیسک گردن و علت درد گردن بخاطر موارد زیر می‌باشد:

– تحت فشار قرار دادن ریشه‌های عصبی

– التهاب ناشی از مواد ترشح شده از خود دیسک

بنابراین برای درمان، باید فشار وارد شده بر ریشه‌های عصبی بر طرف شود و در حین انجام این درمان نیز از داروهای ضد التهاب برای برطرف کردن درد ناشی از التهاب استفاده شود.

در بیمارانی که به خاطر بیرون‌زدگی دیسک گردن، درد شدیدی را متحمل می‌شوند، استفاده از داروهای استروئیدی خوراکی (مانند پردنیزون Prednisone) تاثیر بیشتری در تسکین درد دارد. البته از این داروها برای مدت زمان محدودی می‌توان استفاده کرد (حدود یک هفته).

روش‌های درمان غیر جراحی

در اغلب موارد برای درمان بیرون‌زدگی دیسک گردن و علائم دیسک گردن ، ابتدا از اروش‌های غیر جراحی استفاده می‌شود. از جمله:

– فیزیوتراپی و ورزش:

درست مانند بیرون‌زدگی دیسک کمر، برای تسکین درد ناشی از بیرون‌زدگی دیسک گردن نیز می‌توان از انجام حرکات اصلاحی استفاده کرد. در دوره‌ی اولیه درمان، ممکن است فیزیوتراپ شما از مدالیته‌های درمانی مانند کمپرس سرد و گرم یا اولتراسوند برای تسکین درد شما و کاهش اسپاسم عضلانی استفاده کند.

– تراکشن ستون فقرات گردنی:

انجام تراکشن (یا کشش) روی گردن می‌تواند باعث کاهش یافتن فشار وارد شده به ریشه‌های عصبی شود. این روش برای همه‌ی افراد موثر نیست اما انجام دادن آن کار ساده‌ای است و در صورتی که برای بیمار موثر باشد، می‌تواند از یک وسیله‌ی تراکشن خانگی استفاده کند.

– گردنبند طبی:

در برخی موارد برای استراحت دادن و کاهش فشار وارده به ستون فقرات گردنی استفاده از کلار یا گردنبند طبی توصیه می‌شود.

– درمان‌های جایگزین:

درمان‌های جایگزین یا مکمل، شامل طب سوزنی، ماساژ و … می‌شوند که در تسکین درد ناشی از بیرون‌زدگی دیسک گردن موثر باشند.

برای درمان دیسک گردن روش های دیگری از جمله درمان نقاط ماشه ای، لیزر درمانی کم توان و … نیز وجود دارد.

عمل جراحی دیسک گردن

جراحی بسته

در روش جراحی بسته ماده‌ی ضدالتهاب به داخل فضای اپیدورال در ستون فقرات تجویز می‌شود. فضای اپیدورال در واقع فضای احاطه کننده‌ی غشایی است که دور تا دور ستون فقرات و ریشه‌های عصبی را در بر گرفته است. ریشه‌های عصبی موجود در ستون فقرات گردنی، از طریق فضای اپیدورال به گردن، شانه و بازو‌ها منتقل می‌شوند. در صورتی که ریشه‌های عصبی موجود در فضای اپیدورال ملتهب شوند، می‌توانند موجب درد گردن، شانه یا بازو شوند. در روش تزریق اپیدورال، داروی ضدالتهاب مستقیما در فضای اپیدورال تزریق می‌شود تا التهاب ریشه‌های عصبی را برطرف کند. تاثیر این روش در افراد مختلف متفاوت است، تزریق اپیدورال می‌توان موجب از بین رفتن کامل و دائمی درد شده یا ممکن است برای چند ماه درد شما را تسکین دهد.

جراحی باز

در برخی موارد در صورتی که روش‌های غیر جراحی موثر نباشند، ممکن است پزشک شما برای تسکین درد شما تصمیم به انجام جراحی دیسک گردن بگیرد.

پیشگیری از پارگی دیسک گردن

بالا رفتن سن مساله‌ای غیر قابل اجتناب است اما با تغییر الگوی زندگی خود می‌توانید از بروز بیرون‌زدگی دیسک گردن جلوگیری کنید. عوامل خطری که با تغییر الگوی زندگی، می‌توانید کنترل کنید عبارتند از: قرار گرفتن بدن در حالت نامناسب (هنگام نشستن و ایستادن)، انجام دادن کارها به شیوه‌ی ناصحیح (محیط کار باعث دیسک گردن می شود)، ضعیف بودن عضلات گردن، سیگار کشیدن و داشتن اضافه وزن.