در این مقاله می‌خوانید
جهت نمایش کامل و بهینه، از نسخه دسکتاپ بهره بگیرید
سیاه شدن استخوان لگن و ران: درمان، علائم و علت نکروز
سیاه شدن استخوان لگن و ران یا نکروز آواسکولار (AVN) عارضه‌ای است که زمانی رخ می‌دهد که بافت استخوان به دلیل خون‌رسانی بسیار ضعیف می‌میرد. در بیماری نکروز، نهایتاً استخوان بعد از وقوع شکستگی‌های جزئی فرو می‌ریزد. معمولاً این بیماری، استخوان فمور در ناحیه بالای ران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. البته می‌تواند استخوان‌های دیگر بدن از جمله استخوان‌های فک، دست/ مچ دست، آرنج، شانه، زانو و پاها را نیز درگیر کند. بیماری نکروز معمولاً با گذشت زمان پیشرفت می‌کند اما ممکن است فقط علائمی جزئی، آن هم در بعضی وقت‌ها، از خود نشان دهد. به این بیماری استئونکروز، نکروز آسپتیک و یا نکروز ایسکمیک استخوان نیز می‌گویند.
دکتر یزدانی بیماری شما را به صورت کامل درمان می‌کند. او در درک عوامل خطر و تشخیص زودهنگام بیماری شما تخصص دارد؛ تشخیص زودهنگام یعنی تشخیص در زمانی که مفاصل شما هنوز می‌توانند حفظ شوند.
نکروز سر استخوان ران، یک فرایند پاتالوژیک است که ناشی از قطع جریان خون به استخوان است. نکروز استخوان ران به طور کامل شناخته شده نیست، اما مشخص شده است که این فرایند مسیر نهایی عوامل آسیب‌زا یا غیر آسیب‌زا است که گردش خون سر استخوان ران را به خطر می‌اندازد. کم‌خونی سر استخوان ران منجر به مرگ سلول‌های مغز استخوان می‌شود و معمولاً منجر به فروپاشی بخش دارای بافت مرده می‌گردد.
آناتومی
قسمت انتهایی ران متصل به باسن، دارای یک گوی و حفره است. حفره توسط استابولوم که قسمتی از استخوان بزرگ لگن است، تشکیل شده است. سر استخوان ران که در واقع انتهای فوقانی استخوان فمور (استخوان ران) است، شگل گوی دارد.
بافت لغزنده‌ای به نام غضروف مفصلی، سطح گوی و حفره را می‌پوشاند. این غضروف یک سطح نرم و بدون اصطکاک ایجاد می‌کند که باعث می‌شود استخوان‌ها به راحتی بر روی هم بلغزند و حرکت کنند.
علت نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران
علل مختلفی برای عدم خون‌رسانی به استخوان وجود دارد. شایع‌ترین علل عبارتند از:
- آسیب‌های قبلی که به استخوان وارد شده و باعث شده جریان خون به استخوان مختل شود. ممکن است این اتفاق به دنبال یک شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل رخ دهد.
- مصرف بیش از حد الکل
- استفاده طولانی‌مدت از استروئیدهای خوراکی
- استفاده از برخی گروه‌های دارویی خاص مانند بیس فسفونات‌ها (هرچند بسیار نادر است)
- بیماری‌های مادرزادی
علل ضربه‌ای می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- صدمه دیدن
- شکستگی
- آسیب دیدن عروق خونی
علل غیر ضربه‌ای می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها به خصوص کورتیکواستروئیدها
- استفاده طولانی‌مدت و بیش از حد الکل
- بیماری‌های خونی خاص مانند کم‌خونی داسی شکل (بيمارى كه در آن سلول‌هاى قرمز خون به شكل نيم‌دايره درمي‌آيند)
- بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوس و بیماری‌های دیگری که برای بهبود آنها از داروهای بهبوددهنده استخوان استفاده می‌شود.
- داروهای کورتیکواستروئید
علائم یا سیاه شدن سر استخوان ران
- در صورتی که نکروز در سر استخوان ران رخ دهد، ممکن است سبب درد کشاله ران شود که این درد به سمت پایین ران، تا زانو منتشر می‌شود.
- بروز نکروز در مچ دست ممکن است باعث درد مچ دست و ضعیف شدن انگشت‌ها شود.
- نکروز در شانه می‌تواند منجر به درد و گرفتگی قسمت فوقانی بازو شود.
- نکروز زانو می‌تواند باعث درد در قسمت انتهایی استخوان ران شود.
- در برخی موارد ممکن است درد به طور ناگهانی بروز کند و بسیار هم شدید باشد، اما ممکن است این درد با گذشت زمان پایان یابد.
هنگامی که بافت استخوان می‌میرد و استخوان فرو می‌ریزد، ممکن است غضروف پوشاننده مفصل ثبات خود را از دست بدهد. اگر استئونکروز در نزدیک یک مفصل مانند مفصل ران یا زانو رخ دهد، ممکن است سطح مفصل فرو بریزد.
استئونکروز می‌تواند به چند صورت رخ دهد:
- اثر گذاشتن روی یک استخوان
- اثر گذاشتن روی چند استخوان به صورت همزمان
- اثر گذاشتن روی چند استخوان متفاوت در زمان‌های مختلف
ممکن است هر فردی علائم متفاوتی را تجربه کند. شایع‌ترین علائم استئونکروز عبارتند از:
- افزایش درد مفاصل
- محدود شدن دامنه حرکت به علت وجود درد
- داشتن عملکرد ضعیف مانند راه رفتنی که همراه با درد باشد
تشخیص یا سیاه شدن سر استخوان ران
پزشکان ما در تشخیص و شناسایی زودهنگام استئونکروز تخصص زیادی دارند؛ تشخیص زودهنگام باعث موفقیت بیشتر در روند درمان می‌شود. ممکن است روند تشخیص استئونکروز علاوه بر بررسی سوابق بیماری‌ها و انجام معاینه فیزیکی، شامل موارد زیر نیز باشد:
- اشعه ایکس (عکس رادیولوژی)
- ام آر آی
- سی‌تی‌اسکن
- اسکن استخوان
درمان نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران
در مراحل اولیه می‌توان با استفاده از دارو و روش‌های درمانی، علائم استئونکروز را کاهش داد. ممکن است پزشک موارد زیر را به شما پیشنهاد کند:
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی. داروهایی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و…) یا ناپروکسن سدیم (Aleve و …) به کاهش التهاب و درد ناشی از نکروز کمک می‌کنند.
داروهای پوکی استخوان. ممکن است داروهایی مانند آلندرونات (فوزاماکس، بینوستو) باعث کُند شدن روند پیشرفت نکروز شوند.
داروهای کاهنده کلسترول. کاهش مقدار کلسترول و چربی خون می‌تواند به جلوگیری از انسداد عروقی که باعث نکروز شده‌اند، کمک کند.
داروهای رقیق‌کننده خون. اگر خون شما دارای اختلالات انعقادی است، ممکن است داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند وارفارین (کومادین، جانتوون) به شما توصیه شود تا از لخته شدن خون در رگ‌هایی که استخوان‌ها را تغذیه می‌کنند، جلوگیری شود.
استراحت. کاهش وزن و فشار وارده به استخوان آسیب‌دیده می‌تواند باعث کُند شدن پیشرفت بیماری شود. ممکن است لازم باشد فعالیت‌های فیزیکی خود را محدود کنید یا برای چند ماه از عصا استفاده کنید تا وزن شما از روی مفصل آسیب‌دیده برداشته شود.
درمان فیزیکی. ممکن است شما به یک درمانگر فیزیکی ارجاع داده شوید تا وی برای کمک به حفظ یا بهبود دامنه حرکت مفصل، تمرین‌هایی را به شما آموزش دهد. ورزش باعث تشدید جریان خون به مفصل می‌شود. افزایش جریان خون باعث می‌شود مواد مغذی موجود در خون به استخوان برسد و در نتیجه استخوان بهبود یابد و میزان درد آن نیز کمتر شود.
افزایش دامنه حرکت. هدف تمرین‌های افزایش‌دهنده دامنه حرکت، حفظ یا افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری مفصل است. نکروز می‌تواند باعث گرفتگی مفاصل و سخت حرکت کردن آنها شود. گاهی اوقات، فرد تا چند مدت از بیماری خود اطلاعی ندارد اما به محض اینکه پزشک بیماری نکروز را تشخیص داد، لازم است بیمار ورزش را آغاز کند.
تقویت در برابر آسیب. تمرینات تقویتی قصد دارند عضلات اطراف مفصل را تقویت کنند تا مفصل را از آسیب‌ها حفظ کنند. این تمرینات ممکن است شامل بلند کردن وزنه یا تمرینات دسته مقاومت باشد.
تحریک الکتریکی. ممکن است جریان‌های الکتریکی بدن شما را تشویق کند که بافت‌های استخوانی جدیدی تولید کند تا جایگزین بافت‌های آسیب‌دیده شوند. تحریک الکتریکی می‌تواند در طول عمل جراحی استفاده و مستقیماً بر روی نواحی آسیب‌دیده اعمال شود؛ همچنین می‌تواند از طریق الکترودهای متصل به پوست عمل کند.
جراحی و روش‌های دیگر. از آنجا که اکثر افراد در ابتدای بیماری نکروز هیچ‌گونه علائمی ندارند و متأسفانه علائم زمانی بروز می‌کنند که بیماری پیشرفت قابل‌توجهی کرده است؛ ممکن است پزشک عمل جراحی را توصیه کند. گزینه‌های جراحی عبارتند از:
- کاهش فشار وارده بر هسته
- پیوند زدن استخوان فیبولار
- تغییر شکل استخوان (استئوتومی: برش استخوان و جدا کردن قسمتی از آن)
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به نکروز آواسکولار و بهبود وضعیت عمومی سلامت خود، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- سعی کنید سطح کلسترول خون را پایین نگه دارید. ذرات کوچک چربی شایع‌ترین موادی هستند که رگ‌های خونی را مسدود می‌کنند و مانع خون‌رسانی به استخوان‌ها می‌شوند.
- بر میزان استفاده از استروئید نظارت کنید. حتماً موارد استفاده از استروئید در گذشته یا حال، مخصوصاً استفاده در دوزهای بالا را به اطلاع پزشک خود برسانید. به نظر می‌رسد آسیب‌های استخوانی وابسته به استروئید، با تکرار دوره مصرف استروئید در دوزهای بالا شدیدتر شود.
مقالات مکمل و مرتبط زیر را مطالعه فرمایید:
نویسنده : دکتر یزدانی، متخصص طب فیزیکی
جدیدترین مقالات
.webp)
.webp)
.webp)
.webp)
نوبت دهی دکتر یزدانی
برای دریافت نوبت ویزیت توسط دکتر یزدانی، فرم زیر را تکمیل نمایید یا از طریق سایر راه‌های ارتباطی با ما پیام دهید.
* - لطفا نظر خود را در خصوص این مقاله بیان بفرمایید: