آرتروز ستون فقرات: درمان و علل ایجاد آرتروز کمر

آیا تا به حال احساس کرده‌اید که درد پشت یا گردن شما به قدری شدید شده که انجام ساده‌ترین کارها هم برایتان سخت شده است؟ این احساس ممکن است به دلیل آرتروز ستون فقرات باشد؛ بیماری‌ای که به تدریج باعث تخریب غضروف‌ها و بافت‌های مفصلی در ناحیه ستون فقرات می‌شود و می‌تواند به مشکلات جدی مانند درد مزمن، محدودیت حرکت، و حتی آسیب به اعصاب منجر شود. اما خوشبختانه، آگاهی از علائم و درمان‌های آرتروز ستون فقرات می‌تواند به شما کمک کند تا از پیشرفت آن جلوگیری کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، عوارض و بهترین روش‌های درمان آرتروز ستون فقرات می‌پردازیم. با ما همراه شوید تا بیشتر در این‌باره بدانید.

آرتروز ستون فقرات  چیست ؟

آرتروز ستون فقرات یک بیماری تخریبی مفصلی است که به طور عمده بر مفاصل بین مهره‌ها تأثیر می‌گذارد. این بیماری به تدریج موجب تخریب غضروف‌های مفصلی و بافت‌های نرم اطراف آن می‌شود. در حالت طبیعی، غضروف‌ها نقش محافظتی دارند و از تماس استخوان‌ها با یکدیگر جلوگیری می‌کنند. اما در آرتروز، این غضروف‌ها کم‌کم از بین می‌روند و این باعث ایجاد اصطکاک بین استخوان‌ها و التهاب در مفصل می‌شود.

به نقل از سایت: www.hopkinsmedicine.org

آرتروز ستون فقرات التهاب مفاصل فاست در ستون فقرات یا مفاصل ساکروایلیاک بین ستون فقرات و لگن است. این بیماری ممکن است به دلیل سایش و پارگی، اختلالات خودایمنی، عفونت یا شرایط دیگر ایجاد شود.

آرتروز ستون فقرات می‌تواند به درد شدید، سفتی مفصل، محدودیت حرکت و مشکلات عصبی منجر شود. این بیماری می‌تواند در هر بخش از ستون فقرات مانند گردن (آرتروز سرویکال) یا کمر (آرتروز لومیبر) رخ دهد. با این حال، آرتروز کمر به دلیل فشار بیشتر بر این ناحیه، بیشتر شایع است.

فرم رزرو نوبت

بررسی اجمالی آناتومی ستون فقرات

ستون فقرات یکی از بخش‌های اصلی و حیاتی سیستم اسکلتی بدن است که وظیفه اصلی آن حمایت از بدن، محافظت از نخاع، و فراهم کردن انعطاف‌پذیری و حرکت در نواحی مختلف بدن است. ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است که از قسمت گردن تا پایین کمر کشیده می‌شود. این مهره‌ها به‌طور متوالی به هم متصل شده و به‌عنوان یک ساختار محکم عمل می‌کنند که از نخاع محافظت می‌کنند.

علل آرتروز ستون فقرات چیست؟

آرتروز ستون فقرات یک بیماری تخریبی است که به تدریج باعث آسیب به غضروف‌ها و مفاصل ستون فقرات می‌شود. این بیماری می‌تواند به درد مفاصل، محدودیت حرکت، و مشکلات طولانی‌مدت در ناحیه کمر یا گردن منجر شود. علل مختلفی برای بروز آرتروز ستون فقرات وجود دارد که در ادامه به بررسی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

افزایش سن

با افزایش سن، غضروف‌ها و بافت‌های نرم مفصل‌های ستون فقرات به تدریج تخریب می‌شوند. این فرآیند طبیعی باعث می‌شود غضروف‌ها نازک شده و فضای بین مهره‌ها کاهش یابد. در نتیجه، استخوان‌ها به هم نزدیک‌تر می‌شوند و فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و آرتروز در ستون فقرات گردد. این مشکل در افراد مسن شایع‌تر است.

آسیب‌ها و صدمات قبلی

آسیب‌های وارد شده به ستون فقرات، مانند شکستگی، پیچ خوردگی یا ضربه‌های مکرر، می‌توانند باعث آسیب به غضروف‌ها و ساختارهای مفصلی شوند. حتی آسیب‌های کوچک و جزئی که در گذشته به ستون فقرات وارد شده‌اند، در طول زمان می‌توانند به آرتروز منجر شوند. به‌ویژه اگر درمان یا مراقبت کافی برای این آسیب‌ها انجام نشده باشد.

چاقی

اضافه‌وزن و چاقی فشار زیادی به مفاصل ستون فقرات وارد می‌کند، به‌ویژه به نواحی کمر و گردن. این فشار اضافی می‌تواند باعث تسریع تخریب غضروف‌ها و بروز آرتروز شود. همچنین، چاقی می‌تواند باعث بروز التهاب در مفاصل شده و روند آرتروز را تشدید کند.

فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های پر فشار

ورزش‌هایی که به ستون فقرات فشار زیادی وارد می‌کنند، مانند بلند کردن وزنه‌های سنگین، پرش‌های مکرر یا حرکات خمشی ناگهانی، می‌توانند به آسیب و التهاب در مفاصل ستون فقرات منجر شوند. همچنین، کسانی که شغل‌هایی دارند که نیاز به ایستادن طولانی‌مدت یا انجام حرکات پر فشار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز ستون فقرات قرار دارند.

عوامل ژنتیکی

برخی افراد به دلیل زمینه ژنتیکی و ساختار استخوانی خاص خود، بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز ستون فقرات هستند. اگر در خانواده شما سابقه آرتروز یا مشکلات مشابه وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود. این مشکلات می‌توانند باعث تغییرات در ساختار استخوان‌ها و غضروف‌ها شوند که در نتیجه به بروز آرتروز کمک می‌کند.

علائم آرتروز ستون فقرات

آرتروز ستون فقرات به‌طور معمول به‌صورت تدریجی بروز می‌کند و علائم آن از درد خفیف شروع شده و به مشکلات بزرگ‌تر تبدیل می‌شود. این علائم می‌توانند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند و معمولاً با گذر زمان بدتر می‌شوند. در اینجا به بررسی علائم شایع آرتروز ستون فقرات می‌پردازیم:

درد مداوم در ناحیه گردن یا کمر

یکی از علائم اولیه آرتروز ستون فقرات، درد در ناحیه گردن (در آرتروز سرویکال) یا کمر (در آرتروز لومیبر) است. این درد معمولاً هنگام فعالیت یا پس از نشستن طولانی‌مدت شدیدتر می‌شود. ممکن است درد به‌صورت مداوم و یا به‌طور متناوب احساس شود و با تغییر وضعیت بدن تشدید گردد.

سفتی مفصل‌ها

سفتی و خشکی مفاصل ستون فقرات یکی از علائم آرتروز است که معمولاً پس از بیدار شدن از خواب یا بعد از نشستن طولانی‌مدت احساس می‌شود. این سفتی ممکن است باعث محدودیت در حرکت گردن یا کمر شود و فرد را از انجام برخی از فعالیت‌های روزمره باز دارد.

کاهش دامنه حرکت

آرتروز ستون فقرات می‌تواند باعث کاهش دامنه حرکت مفصل‌ها شود. به‌ویژه در ناحیه گردن و کمر، خم و راست کردن مفصل‌ها ممکن است مشکل و دردناک باشد. این کاهش دامنه حرکت ممکن است بر توانایی فرد برای انجام کارهای روزمره مانند بلند شدن از تخت، رانندگی یا چرخاندن سر تأثیر بگذارد.

خشکی در مفصل‌ها

آرتروز می‌تواند باعث ایجاد احساس خشکی در مفصل‌های ستون فقرات شود. این خشکی معمولاً به‌ویژه در صبح‌ها و پس از استراحت طولانی‌تر دیده می‌شود و می‌تواند برای فرد ناراحت‌کننده باشد.

فشار روی اعصاب و درد عصبی

در صورت پیشرفت آرتروز و تغییر شکل مفاصل، فشار بر اعصاب نخاعی می‌تواند ایجاد شود. این فشار می‌تواند باعث بروز علائم عصبی مانند درد شدید، بی‌حسی، گزگز، ضعف در اندام‌ها و کاهش احساس در دست‌ها یا پاها گردد. این وضعیت در آرتروز گردن و کمر شایع است.

ضعف عضلانی

در برخی موارد، فشار بر اعصاب می‌تواند منجر به ضعف عضلانی در دست‌ها یا پاها شود. این ضعف ممکن است به‌ویژه در هنگام راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزمره قابل‌توجه باشد.

کاهش کیفیت زندگی

به‌دلیل درد، محدودیت حرکت و مشکلات عصبی ناشی از آرتروز ستون فقرات، کیفیت زندگی فرد ممکن است کاهش یابد. این مشکلات می‌توانند فرد را از انجام فعالیت‌های اجتماعی، ورزشی یا حتی کارهای ساده مانند نشستن طولانی‌مدت یا حمل اشیاء باز دارند.

آرتروز ستون فقرات چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص آرتروز ستون فقرات، پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در این مرحله، پزشک به بررسی علائم و نشانه‌های بالینی مانند درد، سفتی مفصل، و محدودیت حرکت می‌پردازد. همچنین، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری و آزمایشگاهی برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت آسیب‌ها استفاده کند.

تصویربرداری با اشعه ایکس

رادیوگرافی (اشعه ایکس) یکی از رایج‌ترین و اولین روش‌های تصویربرداری است که برای ارزیابی آرتروز ستون فقرات استفاده می‌شود. این تصویر به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات استخوانی مانند کاهش فاصله مفصلی، رشد استخوان‌های اضافی (اسپوندیلوز) و مشکلات استخوانی را مشاهده کند. با مشاهده این تغییرات، پزشک می‌تواند شدت و نوع آرتروز را تخمین بزند.

 MRI(تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)

MRI برای ارزیابی دقیق‌تر بافت‌های نرم ستون فقرات مانند غضروف‌ها، دیسک‌ها و اعصاب استفاده می‌شود. این روش تصویربرداری به پزشک این امکان را می‌دهد تا آسیب‌های غضروفی، فتق دیسک کمر و فشرده شدن اعصاب نخاعی را مشاهده کند. MRI به‌ویژه در تشخیص آسیب‌های پیچیده و مشکلات عصبی ناشی از آرتروز مفید است.

سی‌تی‌اسکن

سی‌تی‌اسکن یا تصویربرداری کامپیوتری برای بررسی دقیق‌تر ساختار استخوانی مفاصل و شناسایی مشکلات پیچیده‌تر مفصل‌ها استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه برای بررسی نواحی خاصی از ستون فقرات که ممکن است با اشعه ایکس به‌طور کامل قابل ارزیابی نباشد، مفید است. سی‌تی‌اسکن می‌تواند اطلاعات دقیقی از وضعیت ساختاری مفصل‌ها، شکستگی‌ها یا تغییرات پیچیده بدهد.

آزمایش خون

در برخی موارد، آزمایش‌های خون می‌توانند به شناسایی مشکلات التهابی یا بیماری‌های زمینه‌ای کمک کنند. به‌ویژه در مواردی که پزشک مشکوک به وجود بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا سایر مشکلات سیستم ایمنی است، آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده التهاب یا عفونت در مفاصل باشد.

مشاوره رایگان

روش‌های درمان آرتروز ستون فقرات

درمان آرتروز ستون فقرات به شدت بیماری، مرحله پیشرفت، و وضعیت بیمار بستگی دارد. درمان‌ها می‌توانند به دو دسته اصلی غیرجراحی و جراحی تقسیم شوند. هدف از درمان، کاهش درد، بهبود حرکت مفصل‌ها، کاهش التهاب و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر است.

درمان‌های غیرجراحی

در مواردی که آرتروز ستون فقرات در مراحل اولیه یا میانه است، درمان‌های غیرجراحی معمولاً مؤثر هستند و می‌توانند به کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کنند.

داروهای ضد التهاب

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. این داروها معمولاً اولین خط درمانی برای آرتروز هستند. در صورت نیاز به تسکین شدیدتر درد، پزشک ممکن است داروهای مسکن ضعیف‌تر یا داروهای ضد درد قوی‌تر را تجویز کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از روش‌های مؤثر غیرجراحی است که به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات، بهبود دامنه حرکت مفصل و کاهش فشار روی مفصل آسیب‌دیده کمک می‌کند. تمرینات مخصوص برای تقویت عضلات کمر و گردن به کاهش درد و بهبود عملکرد ستون فقرات کمک کرده و از آسیب‌های بعدی پیشگیری می‌کنند.

تمرینات اصلاحی

تمرینات اصلاحی و کششی برای ستون فقرات می‌توانند به کاهش سفتی مفاصل، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد کمک کنند. این تمرینات معمولاً تحت نظر فیزیوتراپیست انجام می‌شود و هدف آن‌ها اصلاح الگوی حرکت، تقویت عضلات و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر است.

استفاده از تجهیزات حمایتی

زانوبند و کمربندهای حمایتی می‌توانند فشار وارد بر مفصل‌های ستون فقرات را کاهش دهند. این تجهیزات در مواردی که ستون فقرات به‌طور موقت نیاز به استراحت یا حمایت بیشتری دارد، مفید هستند.

درمان‌های جراحی

در موارد شدید آرتروز که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده‌اند، یا زمانی که آسیب به مفصل‌های ستون فقرات بسیار گسترده است، جراحی می‌تواند گزینه درمانی نهایی باشد. در جراحی‌های آرتروز ستون فقرات، هدف اصلاح ساختار آسیب‌دیده و بهبود عملکرد مفصل است.

استئوتومی

استئوتومی یک عمل جراحی است که در آن پزشک زاویه استخوان‌ها را اصلاح می‌کند تا فشار وارد بر مفصل‌ها کاهش یابد. این عمل معمولاً در مواردی انجام می‌شود که آرتروز در یک بخش از ستون فقرات شدیدتر از دیگر قسمت‌ها باشد.

دیسککتومی

دیسککتومی یک عمل جراحی است که در آن دیسک آسیب‌دیده یا بیرون زده از بین می‌رود. در این عمل، بخش آسیب‌دیده دیسک به‌طور کامل یا جزئی برداشته می‌شود تا از فشار روی اعصاب جلوگیری شود و درد کاهش یابد.

تعویض مفصل

در صورتی که آسیب به مفصل‌های ستون فقرات غیرقابل ترمیم باشد، تعویض مفصل ممکن است گزینه آخر باشد. این عمل معمولاً برای افرادی که از درد مزمن رنج می‌برند و درمان‌های دیگر تأثیر نداشته‌اند، انجام می‌شود.

پیشگیری و مراقبت‌های آرتروز ستون فقرات

اگرچه پیشگیری کامل از آرتروز ستون فقرات ممکن نیست، اما با رعایت نکات مراقبتی و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توان روند پیشرفت بیماری را کند کرد و از بروز علائم شدید جلوگیری نمود. به ویژه در افرادی که زمینه ژنتیکی یا عوامل خطر دیگری دارند، توجه به این نکات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

حفظ وزن مناسب

کنترل و حفظ وزن مناسب یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند به کاهش فشار بر مفصل‌های ستون فقرات کمک کند. اضافه‌وزن به‌ویژه در نواحی کمر و گردن باعث وارد آمدن فشار اضافی به مفاصل می‌شود که این امر می‌تواند روند تخریب غضروف‌ها را تسریع کند. بنابراین، حفظ وزن سالم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ورزش منظم

ورزش‌های مناسب برای تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل می‌تواند از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند. ورزش‌های کم‌فشار مانند پیاده‌روی، شنا، یا دوچرخه‌سواری به تقویت عضلات کمر و گردن کمک کرده و فشار روی مفاصل را کاهش می‌دهند. تمرینات استقامتی و تعادلی همچنین به حفظ سلامت و عملکرد بهتر مفاصل کمک می‌کنند.

پرهیز از فعالیت‌های پر فشار

فعالیت‌هایی که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کنند، مانند بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش‌های پر فشار، باید محدود شوند. انجام حرکات ناگهانی یا خم شدن‌های بیش از حد می‌تواند به مفاصل آسیب برساند و روند آرتروز را تسریع کند.

انجام معاینات منظم

معاینات منظم پزشکی و تصویربرداری برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به آرتروز ستون فقرات هستند، ضروری است. این معاینات کمک می‌کنند تا از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری شده و درمان به‌موقع انجام شود. پزشک می‌تواند وضعیت غضروف‌ها، استخوان‌ها و دیگر بافت‌های ستون فقرات را ارزیابی کرده و توصیه‌های لازم را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری ارائه دهد.

فیزیوتراپی و تقویت عضلات ستون فقرات

فیزیوتراپی یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و بهبود دامنه حرکتی مفصل‌ها است. فیزیوتراپی به فرد کمک می‌کند تا با انجام تمرینات مناسب، فشار وارد بر مفاصل را کاهش داده و عملکرد بهتر ستون فقرات را حفظ کند. تقویت عضلات کمر و گردن نه‌تنها از درد و آسیب بیشتر جلوگیری می‌کند، بلکه باعث ایجاد ثبات بیشتر در مفصل‌ها نیز می‌شود.

فرم رزرو نوبت

جمع‌بندی

آرتروز کمر و ستون فقرات بیماری شایعی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد. علل این بیماری شامل افزایش سن، آسیب‌ها و فشار زیاد به ستون فقرات است. درمان آرتروز کمر می‌تواند شامل دارو، فیزیوتراپی، تغییرات سبک زندگی و در موارد شدیدتر، جراحی باشد. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند به کنترل درد و بهبود عملکرد کمر کمک کند.

برای درمان تخصصی و مشاوره در مورد آرتروز کمر، می‌توانید به کلینیک دکتر امیر حسین یزدانی مراجعه کنید و از خدمات حرفه‌ای و به‌روز بهره‌مند شوید.