شانه یخ زده چیست؟
یک اختلال شایع است و در پاسخ به این سوال باید گفت که حالتی است که باعث درد، سفتی و از دست دادن دامنه حرکتی طبیعی در شانه شده و ایجاد درد در شانه و کتف می کند. ناتوانی ناشی از آن می تواند جدی باشد و در صورت عدم درمان، با گذشت زمان وضعیت بدتر می شود. این بیماری عمدتا در افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله و بیشتر در زنان دیده می شود. در ادامه، درمان سریع شانه یخ زده در منزل را آموزش داده و بهترین دارو برای رفع این مشکل را معرفی خواهیم کرد.

انواع شانه یخزده
شانه یخ زده معمولاً در سه مرحله مختلف بروز میکند که شناخت این مراحل کمک میکند روند درمان سریع شانه یخ زده بهتر و هدفمند تر انجام شود. شدت درد، میزان خشکی، درد استخوان شانه و محدودیت حرکتی در هر مرحله متفاوت است و همین تفاوت ها باعث میشود روند شانه یخ زده در هر فرد شکل مخصوص به خودش داشته باشد. آگاهی از این مراحل به بیمار کمک می کند انتظار درستی از روند درمان داشته باشد و تمرینهای مناسبتری را انتخاب کند.
مرحله دردناک
در این مرحله درد بیشتر از خشکی احساس میشود و دامنهحرکت کمکم محدود میشود. هر حرکت ناگهانی میتواند درد تیرکشنده ایجاد کند و فعالیت روزانه سختتر شود.
مرحله خشک و سفت
درد کمتر میشود اما خشکی و محدودیت حرکت به اوج میرسد. بالا بردن دست، بستن لباس یا خوابیدن روی شانه تقریباً دشوار میشود و فعالیتها بهشدت محدود میشوند.
مرحله بهبود یا ذوبشدن
حرکت شانه کمکم برمیگردد و مفصل نرمتر میشود. با تمرینهای مداوم و فیزیوتراپی، دامنهحرکت افزایش پیدا میکند و انجام کارهای روزمره راحتتر میشود.
دامنه حرکت شانه گسترده تر و متنوع تر از سایر قسمت های بدن است. و به طور عمده بر روی یک آرایش توپی شکل به نام مفصل “گلنوهومرال” چرخانده می شود، که قسمت فوق جلو و عقب کمک می کند و به شما اجازه می دهد بازو بچرخد و از بدن به سمت خارج گسترش یابد. یک کپسول انعطاف پذیر پر از روان کننده به نام مایع سینوویال از مفصل محافظت می کند و به حرکت روان آن کمک می کند. نوار عضلات و تاندون ها که شانه را تثبیت کرده و حرکات آن را کنترل می کند و استخوان بازو به قسمت خارج شده از کتف (تیغه شانه) به نام حفره گلنوئید می پیوندد.
مفصل گلنوهومرال به حرکت شانه به ، کلاهک گرداننده (Rotator Cuff) نامیده می شود. این معماری دقیق از بافت های نرم سبب انعطاف پذیری شانه می شود، اما همچنین باعث آسیب پذیری آن در برابر ضربه و همچنین سایش و پارگی تاندون شانه مزمن می شود.
علت شانه یخ زده
شانه یخ زده زمانی اتفاق میافتد که کپسول مفصل شانه دچار التهاب و سفتی میشود و به مرور حرکت طبیعی مفصل را محدود میکند. این مشکل میتواند بهصورت تدریجی و بدون هیچ ضربه مشخصی آغاز شود، یا بعد از یک دوره بیتحرکی شانه ایجاد شود. شناخت علتها کمک میکند روند درمان سریع تر باشد و از پیشرفت خشکی جلوگیری شود.
بیحرکتی طولانی شانه
بعد از جراحی، شکستگی یا آسیب، اگر مفصل شانه برای مدتی تکان داده نشود، بافت های اطراف مفصل سفت میشوند. این سفتی زمینهساز شروع شانه یخزده است.
دیابت و اختلالات هورمونی
افراد دیابتی یا کسانی که مشکلات تیروئید دارند، بیشتر در معرض این عارضه هستند. تغییرات هورمونی بر بافتهای نرم تأثیر میگذارد و احتمال خشکی مفصل را بالا میبرد.
آسیبهای قبلی شانه
التهاب یا آسیبهای قدیمی مثل تاندونیت، پارگی روتاتورکاف یا دررفتگی میتواند باعث محدودیت حرکت شود. این محدودیت در طول زمان به شانه یخ زده تبدیل میشود.
سن و سبک زندگی
شانه یخ زده بیشتر در افراد ۴۰ تا ۶۰ سال دیده میشود. نشستن طولانیمدت، فعالیت کم و ضعف عضلات شانه احتمال ابتلا را افزایش میدهد.
التهاب خود به خودی مفصل
گاهی بدون هیچ علت مشخصی، مفصل دچار التهاب میشود. این التهاب باعث ضخیمشدن کپسول مفصل و کاهش حرکت شانه میشود.
علائم و نشانه های شانه یخ زده
شانه یخزده معمولاً به صورت تدریجی شروع میشود و با گذشت زمان شدت بیشتری پیدا میکند. تشخیص زودهنگام علائم کمک میکند درمان مؤثرتر باشد و از پیشرفت خشکی جلوگیری شود. آگاهی از این نشانهها باعث می شود فرد زودتر به پزشک یا فیزیوتراپ مراجعه کند و روند درمان سریع تر پیش برود.
درد مداوم در شانه
درد ابتدا هنگام حرکت ایجاد میشود و به مرور در حالت استراحت هم احساس میشود. این درد ممکن است به بازو یا گردن تیر بکشد.
خشکی و محدودیت حرکتی
حرکت شانه در جهات مختلف سخت و محدود میشود به علت خشکی شانه. بالا بردن دست یا چرخاندن آن دشوار میشود و فعالیتهای ساده روزمره سختتر انجام میشود.
درد شبانه و اختلال خواب
هنگام خوابیدن روی شانه درد بیشتر میشود و فرد مدام جای خود را عوض میکند. این حالت باعث بیخوابی یا خواب ناآرام میشود.
ناتوانی در انجام حرکات ساده
بستن سوتین، پوشیدن لباس، برداشتن وسایل از کابینت یا بستن کمربند سختتر میشود. این محدودیت نشانه ورود شانه به مرحله سفتی است.
ضعف عضلات اطراف شانه
بهدلیل کاهش استفاده از دست، عضلات اطراف شانه ضعیف میشوند. این ضعف در انجام کارهای روزانه کاملاً احساس میشود.
چه افرادی دچار شانه منجمد می شوند؟
هنگامی که بعد از التهاب عضله و یا آسیب دیدگی ورزش نمی کنید، خطر شانه یخ زده افزایش می یابد. ۱۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات Rotator Cuff دچار شانه یخ زده می شوند. عدم تحرک اجباری ناشی از سکته مغزی، بیماری قلبی یا جراحی نیز ممکن است منجر به یخ زدگی شانه شود. سایر شرایطی که خطر شانه یخ زده (شانه منجمد) را افزایش می دهد، بیماری پارکینسون و اختلالات تیروئید می باشند.
انواع روشهای تشخیص شانه یخزده یا منجمد
تشخیص شانه یخزده معمولا به کمک معاینه دقیق پزشک و چند روش ساده اما کاربردی انجام میشود. هدف از این ارزیابیها مشخصکردن میزان خشکی، دامنهحرکت و مشکلات دیگری مثل پارگی تاندون یا التهاب شدید است. ترکیب این روشها باعث میشود پزشک سریعتر به تشخیص درست برسد و بهترین درمان برای بیمار انتخاب شود.
معاینه فیزیکی شانه
پزشک دامنهحرکت و میزان درد شانه را بررسی میکند تا شدت خشکی مشخص شود.
بررسی دامنه حرکت فعال و پاسیو
مقایسه حرکت شانه توسط خود بیمار و حرکتدادن آن توسط پزشک به تشخیص مرحله بیماری کمک میکند.
سونوگرافی شانه
برای بررسی التهاب بافتها و مشکلاتی مثل تاندونیت یا پارگی روتاتورکاف استفاده میشود.
MRI شانه
در مواردی که تشخیص قطعی سخت باشد، MRI برای مشاهده دقیق کپسول مفصل و بافتهای اطراف انجام میشود.
عکسبرداری ساده (X-Ray)
جهت مشکلات استخوانی مثل آرتروز یا شکستگی که ممکن است علائم مشابه ایجاد کنند.
راههای درمان شانه یخ زده
درمان شانه یخزده معمولاً ترکیبی از روشهای دارویی، تمرینات کششی و تکنیکهای فیزیوتراپی است تا درد کاهش پیدا کند و دامنهحرکت مفصل دوباره برگردد. هدف این روشها کاهش التهاب، برطرفکردن خشکی مفصل و کمککردن به عملکرد طبیعی شانه است. بیشتر بیماران با رعایت این راهکارها بهمرور احساس بهبود میکنند و حرکت شانهشان روانتر میشود.
داروهای ضدالتهاب (NSAIDs)
این داروها مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن به کمشدن درد و التهاب کمک میکنند و حرکت شانه را راحتتر میکنند. معمولاً در مراحل اولیه شانه یخزده تاثیر خوبی دارند.
داروهای کورتونی خوراکی یا تزریقی
در بعضی موارد پزشک تزریق کورتون داخل مفصل را پیشنهاد میدهد تا التهاب سریعتر کم شود. اثر آن معمولاً چند هفته باقی میماند و درد را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد.
تمرینات کششی مخصوص شانه یخ زده
حرکاتی مثل کشش پاندولی یا بالا بردن آرام دست کمک میکنند مفصل کمتر خشک باشد. این تمرینها با بازکردن کپسول مفصل، دامنهحرکت را بهتر میکنند.
فیزیوتراپی و تکنیکهای دستی
فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی، کشش هدایتشده و روشهایی مثل ماساژ عمقی است که باعث کاهش درد و آزادشدن گیر مفصل میشود. این روش معمولا روند درمان را سریعتر میکند.
پَد گرم یا گرمادرمانی
قرار دادن پد گرم روی شانه به نرمشدن بافتها کمک میکند و قبل از تمرین درد را کمتر میکند. استفاده منظم از آن باعث میشود عضلات کمتر سفت شوند.
داروهای شلکننده عضله
در مواردی که گرفتگی عضلات اطراف شانه زیاد باشد، این داروها کمک میکنند اسپاسم کمتر شود. کاهش اسپاسم باعث حرکت راحتتر مفصل میشود.
درمانهای کمکی مانند TENS یا اولتراسوند
این روشها در کلینیک انجام میشوند و با تحریک عصب یا گرمکردن عمقی بافت به کاهش درد کمک میکنند. استفاده منظم آنها باعث بیشترشدن دامنهحرکت شانه میشود.
درمان خانگی شانه یخ زده
درمان خانگی شانه یخزده میتواند به کاهش درد، بهبود خشکی و افزایش دامنهحرکت مفصل کمک کند، بهخصوص در مراحل ابتدایی که مفصل هنوز سفتی کامل پیدا نکرده است. بسیاری از این روشها ساده و قابلانجام در خانه هستند و اگر درست انجام شوند، روند درمان سریع شانه یخزده را تقویت میکنند. استفاده منظم از این روشها در کنار مراقبتهای اصولی، به کنترل یخزدگی شانه و جلوگیری از بدترشدن آن کمک میکند.
گرمادرمانی با پد گرم
قرار دادن پد گرم روی شانه به شلشدن عضلات و کاهش درد کمک میکند. قبل از انجام تمرینها استفاده از گرما اثر حرکات کششی را بیشتر میکند.
کشش پاندولی شانه
در این حرکت بدن کمی خم میشود و بازو آزادانه به شکل دایرهای کوچک حرکت میکند. این روش بدون فشار مستقیم، مفصل را آهسته و ایمن گرم و آماده میکند.
کشش بالا بردن دست با کمک دیوار
دست روی دیوار قرار میگیرد و آرامآرام بالا میرود تا مفصل شانه باز شود. این حرکت دامنهحرکت را بیشتر میکند و خشکی مفصل را کاهش میدهد.
استفاده از یخ در دردهای ناگهانی
اگر شانه بعد از فعالیت درد گرفت، قرار دادن یخ برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه التهاب را کاهش میدهد. این روش برای کنترل دردهای تیز یا پس از انجام تمرینها مناسب است.
ماساژ ملایم ناحیه شانه
ماساژ آرام عضلات اطراف شانه موجب کاهش تنش و بهبود خونرسانی میشود. انجام روزانه چند دقیقه ماساژ میتواند خشکی مفصل را کمتر کند.
تمرین لغزاندن حوله روی میز
دست روی حوله قرار میگیرد و بهسمت جلو یا طرفین سر میخورد تا مفصل شانه بدون فشار مستقیم حرکت کند. این تمرین برای شروع حرکتهای سبک و ایمن بسیار مناسب است.
ورزش برای شانه منجمد یا شانه یخ زده
ورزش برای شانه منجمد یا شانه یخ زده می تواند بهترین منجی شما برای رهایی از درد باشد. همیشه قبل از انجام تمرینات شانه خود را گرم کنید. بهترین راه برای انجام این کار این است که به مدت 10 تا 15 دقیقه دوش آب گرم یا حمام بگیرید تا شانه منجمد شما گرم شود. شما همچنین می توانید از یک پد گرم کننده مرطوب یا حوله مرطوب گرم شده در مایکروویو استفاده کنید، اما ممکن است آنقدرها موثر نباشد.
در انجام ورزش برای خشکی شانه تمرینات را تا حدی انجام دهید که درد نداشته باشید. بار دیگر تاکید می کنیم که ورزش برای درد شانه می تواند در روند درمان شانه یخ زده معجزه کند. همچنین برای درمان آرتروز شانه بسیار مفید است. در زیر تمریناتی آورده شده است که بهترین ورزش برای شانه یخ زده به شمار می روند.
کشش آونگ:

ابتدا این تمرین ورزش برای شانه منجمد را انجام دهید. شانه های خود را شل کنید. بایستید و کمی خم شوید، اجازه دهید بازوی آسیب دیده شما آویزان شود. بازو را در یک دایره کوچک بچرخانید (به قطر حدود یک فوت). 10 دور در هر جهت، یک بار در روز انجام دهید. با بهبود علائم، قطر تاب خود را افزایش دهید، اما هرگز آن را مجبور نکنید. وقتی برای کارهای بیشتر آماده شدید، با نگه داشتن یک وزنه سبک (سه تا پنج پوند) در بازوی در حال چرخش، کشش را افزایش دهید.
کشش حوله:

یک حوله سه فوتی را با دو دست پشت خود بگیرید و در حالتی که در تصویر فوق می بینید، نگه دارید. از بازوی سالم خود استفاده کنید تا بازوی آسیب دیده را به سمت بالا بکشید تا کشیده شود. همچنین می توانید یک نسخه پیشرفته از این تمرین را با حوله ای که روی شانه سالم خود قرار داده اید انجام دهید. کف حوله را با بازوی آسیب دیده بگیرید و با بازوی سالم آن را به سمت پایین کمر بکشید. این ورزش برای شانه منجمد را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.
راه رفتن با انگشت:

رو به دیواری بـا فاصله سه چهارم طول بازوی خود قرار بگیرید. با نوک انگشتان بازوی آسیب دیده، دیوار را در سطح کمر دراز کرده و لمس کنید. در حالی که آرنج خود را کمی خم کرده اید، انگشتان خود را به آرامی از دیوار بالا ببرید، مانند عنکبوت، تا زمانی که بازوی خود را تا سطح شانه یا تا جایی که راحت می توانید بالا بیاورید. انگشتان شما باید کار را انجام دهند، نه عضلات شانه شما. به آرامی بازو را پایین بیاورید (در صورت لزوم با کمک بازوی سالم) و تکرار کنید. این تمرین ورزش برای شانه یخ زده را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.
رسیدن به عرض بدن:

بایستید. از بازوی سالم خود برای بلند کردن بازوی آسیب دیده خود در آرنج استفاده کنید و آن را بالا و در سراسر بدن خود بیاورید و فشار ملایمی برای کشش شانه اعمال کنید. کشش ورزش برای شانه یخ زده را برای 15 تا 20 ثانیه نگه دارید. این کار را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.
کشش زیر بغل:

با استفاده از بازوی سالم خود، بازوی آسیب دیده را روی یک قفسه در حد سینه بلند کنید. به آرامی زانوهای خود را خم کنید، زیر بغل را باز کنید. خم شدن زانوی خود را کمی عمیق کنید، زیر بغل را به آرامی کشیده و سپس صاف کنید. با هر خم شدن زانو، کمی بیشتر کشش دهید، اما آن را مجبور نکنید. این کار را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.
داروی درمان شانه یخ زده
درمان دارویی شانه یخ زده بر پایه دارو و قرص های ضد التهاب غیر استروئیدی است. دکتر یزدانی آسپرین و ایبوپروفن را برای تسکین درد شما توصیه می کند. ناگفته نماند که داروی درمان شانه یخ زده اطلاقی نادرست است زیرا دارو درمانی فقط به تسکین درد شما کمک می کند و در موارد شدید درمان قطعی شانه یخ زده به شمار نمی آید.
پماد برای شانه یخ زده:

برای التیام و تسکین درد ناشی از شانه یخ زده (شاته منجمد یا فروزن شولدر) می توان از پماد پروکسیکام و یا میتل سالیسلات همراه با کمپرس گرم استفاده کرد که می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.
درمان خانگی شانه یخ زده (شانه منجمد)
عوارض شانه یخزده کدامند؟
شانه یخزده اگر به موقع تشخیص داده نشود یا درمان مناسب دریافت نکند، می تواند باعث مشکلات طولانیمدت در حرکت و کارایی مفصل شود. این عارضه معمولاً بهصورت تدریجی پیشرفت میکند و فعالیتهای روزمره را محدود میکند. شناخت عوارض شانه یخزده کمک میکند بیمار زودتر برای درمان اقدام کند و از آسیبهای بعدی جلوگیری شود.
محدودیت شدید دامنه حرکت شانه
خشکی کپسول مفصل باعث میشود حرکتدادن دست در جهات مختلف دشوار شود. این محدودیت روی لباسپوشیدن، شانهکردن مو یا کارهای ساده اثر میگذارد.
درد مداوم حتی در حالت استراحت
با پیشرفت بیماری، درد از مرحله حرکتی فراتر میرود و در حالت استراحت هم احساس میشود. این درد معمولاً شبها بیشتر است و خواب بیمار را مختل میکند.
ضعیفشدن عضلات اطراف شانه
به دلیل درد و بیاستفاده ماندن دست، عضلات شانه ضعیف میشوند. این ضعف قدرت دست را کاهش میدهد و کارهای روزانه مثل بلندکردن وسایل سختتر میشود.
کاهش کیفیت زندگی و اختلال در کارهای روزمره
درد و محدودیت شدید باعث میشود فرد نتواند بهراحتی رانندگی، آشپزی، خوابیدن یا حتی کارهای ادارای را انجام دهد. این موضوع در طولانیمدت فشار روانی نیز ایجاد میکند.
افزایش احتمال مشکلات ثانویه مانند گردندرد یا کمردرد
جبران کردن حرکات محدود شانه باعث میشود عضلات گردن و پشت بیش از حد کار کنند. این وضعیت در نهایت منجر به درد نواحی دیگر بدن میشود.
نکات پیشگیری از ابتلا به شانه یخ زده
پیشگیری از شانه یخ زده با رعایت چند عادت ساده امکانپذیر است و میتواند از خشکی، درد و محدودیت حرکت در آینده جلوگیری کند. این نکات بهویژه برای افرادی که ساعات طولانی پشت میز مینشینند یا سابقه درد شانه دارند اهمیت بیشتری دارد. اجرای منظم این توصیه ها باعث حفظ سلامت مفصل شانه و جلوگیری از التهاب کپسول مفصل میشود.
- حرکتدادن منظم شانه در طول روز
- انجام تمرینهای کششی سبک
- پرهیز از بیحرکتی طولانی بعد از آسیب
- حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن
- تقویت عضلات اطراف شانه
- پرهیز از بلندکردن ناگهانی اجسام سنگین
- کنترل قند خون در افراد دیابتی
- گرمکردن بدن قبل از فعالیت ورزشی

من با انجام تمرینات کششی و فیزیوتراپی، شانهام خیلی بهتر شده. قبلاً نمیتوانستم دستم رو بالای سر ببرم، الآن راحت میتونم.