درد مچ دست از جمله مشکلات شایع عضلانی‌ـ‌اسکلتی است که در افراد با سبک زندگی‌های متفاوت دیده می‌شود. این درد ممکن است به‌تدریج و در اثر انجام حرکات تکراری، مانند تایپ کردن، استفاده مداوم از تلفن همراه، آشپزی‌های طولانی یا کارهای دستی مثل خیاطی و بافتنی ایجاد شود، یا در نتیجه‌ی یک آسیب ناگهانی مانند پیچ‌خوردگی یا ضربه بروز کند. در بسیاری از موارد، افراد درد را به‌صورت تیرکشنده، سوزش یا گزگز در مچ و کف دست احساس می‌کنند و گاهی این احساس تا انگشتان نیز گسترش می‌یابد. در برخی موارد، آنچه به‌عنوان درد رگ دست شناخته می‌شود، در واقع ناشی از التهاب یا تحت فشار قرار گرفتن اعصاب و تاندون‌های عبوری از ناحیه مچ است که موجب احساس درد و بی‌حسی در انگشتان می‌شود.
از آنجا که مچ دست در تمام فعالیت‌های روزانه، از نوشتن و کار با رایانه گرفته تا انجام کارهای خانه و ورزش، نقش مهمی دارد، هرگونه درد یا محدودیت حرکتی در این ناحیه می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. در صورتی که درد در این ناحیه نادیده گرفته شود، ممکن است به آسیب‌های مزمن‌تر مانند سندرم تونل کارپال، التهاب تاندون‌ها یا آرتروز منجر شود. آگاهی از علت‌های احتمالی، علائم هشداردهنده و روش‌های درمان این درد، به افراد کمک می‌کند تا در مراحل اولیه اقدام به درمان کرده و از پیشرفت آسیب جلوگیری کنند.
آمدن فشار بیش از حد به دست بروز می‌کند مثل مواردی که برای وزنه‌بردارها و کلاً ورزشکاران، یا حتی تعمیرکاران، اتفاق می‌افتد و یا امکان دارد با پیچ خوردن مچ دست رو به رو شوند.هم چنین یکی از بیماری های شایع مچ دست سندروم تونل کارپال می باشد.
خبر خوش این است که امروزه تعداد گزینه‌های درمانی مؤثر موجود از هر زمانی بیشتر شده است. ما در کلینیک دکتر یزدانی، خدمات خود را طوری طراحی کرده‌ایم که تمامی متخصصان بتوانند با همکاری هم به شما کمک کنند فعالیت‌های عادی‌تان را از سر بگیرید. ما با استفاده از جدیدترین ابزارهای تشخیص طبی و تجربه، علت درد مچ و دستتان را ارزیابی کرده و سپس مناسب‌ترین درمان را با توجه به نیازی‌هایتان طراحی می‌کنیم.
علائم رایج درد و بیماری در ناحیه مچ دست
درد در ناحیه مج دستان باعث بروز یک یا چند مورد از علائم ریز می‌شود، چنانکه این عارضه می‌تواند غضروف، تاندون‌ها، عضلات و استخوان‌های موجود در ناحیه مچ دست را درگیر کند. این علائم عبارتند از:
- درد استخوان مچ دست
- احساس ضعف در عضلات
- التهاب همراه با قرمزی
- احساس داغی در منطقه ملتهب
- کاهش توانایی حرکت دادن مچ دست
- دردهایی که به انگشتان، شانه یا بازو کشیده می‌شوند
- تغییر شکل مچ دست که به وضوح قابل رؤیت است
- گزگز، بی حسی و مورمور شدن دست و پا
- تغییر رنگ ناحیه متورم مچ
- ایجاد یک حس غیرمعمول در دست
- تب بالا (بیش از 5/40 درجه) به همراه درد مچ
تشخیص دقیق علت عارضه مهم است، زیرا ارائه درمان مناسب با توجه به علت عارضه را امکان‌پذیر می‌سازد.
دلایل شایع درد در ناحیه مچ دست
این درد حاصل تخریب تدریجی غضروف مفاصل دست که به آن آرتریت مچ دست یا به عبارتی یک آرتروز «فرسودگی و ساییدگی» است. این عارضه بیش از همه در میان بزرگسالان بالای 50 سال شایع است، اما به دلیل آسیب های ورزشی در میان جوانان ورزشکار نیز شیوع دارد. در آرتروز مچ دست، خم کردن مچ دشوار می‌شود، رایج ترین علل درد مچ دست عبارتند از:
روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)
روماتیسم مفصلی انگشتان دست، مفاصل دو طرف بدن (مثل مفاصل هر دو مچ دست) را همزمان درگیر می‌کند. روماتیسم مفصلی در زنان سه تا پنج برابر مردان بوده و اغلب بین 20 تا 50 سالگی بروز می‌کند و یکی از انواع علت درد مفاصل در زنان می باشد. این عارضه حاصل ترکیبی از عملکرد غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن و ژنتیک، و
همچنین عوامل محیطی و هورمونی است. درمان این بیماری شامل استفاده از داروهایی برای کاهش درد، تورم و التهاب مفصل و در صورت امکان پیشگیری یا به حداقل رساندن پیشرفت آن است. و البته می‌تواند شامل استراحت و ورزش، توانبخشی دست و جراحی جهت اصلاح آسیب وارده به مفصل هم شود. با این حال، نوع
درمان به چندین عامل، از جمله سن، وضعیت کلی سلامت، تاریخچه پزشکی بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.
آرتروز مچ دست
آرتروز مچ دست زمانی رخ می‌دهد که غضروف بین استخوان‌های مچ دست به‌تدریج فرسوده می‌شود. در نتیجه حرکت مچ دردناک و گاهی همراه با صدای خِر‌خِر می‌شود. این درد معمولاً با فعالیت زیاد بدتر و با استراحت بهتر می‌شود. در مراحل پیشرفته، ورم و محدودیت حرکت هم به آن اضافه می‌شود.
سندرم تونل کارپال
یکی از دلایل شایع درد مچ دست سندرم تونل کارپ است. این عارضه باعث احساس دردی مداوم و مبهم، سوزش، بی‌حسی یا مورمور شدن کف دست، مچ، شست یا سایر انگشتان می‌شود. در این عارضه، عضله شست ضعیف شده و خم کردن آن برای گرفتن اجسام دشوار می‌شود. ممکن است مچ درد به آرنج کشیده شود.
سندرم تونل کارپال زمانی بروز می‌کند که عصب مدیان، به دلیل تورم، در مچ دست فشرده می‌شود. مدیان، عصب موجود در مچ دست است که حس و حرکت بخش‌های زیادی از دست (یعنی پایین‌تر از مچ) را فراهم می‌سازد.
برای درمان این عارضه نیز، اگر علائمتان شدید باشد، ممکن است نیاز شود، برای رفع فشار وارده بر عصب، تونل برش داده و باز شود.
پیچ‌خوردگی و ناپایداری مچ دست راست
آسیب‌دیدگی یک رباط (یک نوار بافتی که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند) پیچ‌خوردگی نامیده می‌شود. پیچ‌خوردگی مچ دست عموماً حاصل افتادن روی دست کشیده است. نشانه‌های پیچ‌خوردگی عبارتند از حساسیت و درد مچ دست ، کبودی، حس کردن یک صدای تق در مچ و تورم.
در اینجا، استفاده از آتل برای بی حرکت کردن مچ دست در طول فعالیت‌های ورزشی توصیه می‌شود. استفاده از آتل می‌تواند باعث قدری خشکی مفاصل شود، که بنابراین انجام حرکات تقویتی و کششی مفید خواهد. اگر رباط پاره شده، لازم است که خیلی زود با استفاده از جراحی مجدداً به استخوان متصل شود و پس از برای
بازیابی قدرت و دامنه حرکتی به انجام تمرینات توانبخشی دست نیاز خواهد بود. معمولاً بهبود موارد جزئی پیچ‌خوردگی در حدود دو ماه زمان می‌برد.
شکستگی مچ دست
شکستگی مچ دست یکی از شایع‌ترین شکستگی‌ها در بین استخوان‌ها است. این شکستگی، که عموماً حاصل افتادن روی یک دست کشیده است، می‌تواند برای هر یک از 8 استخوان کوچک یا دو استخوان بلند ساعد (اولنا و رادیوس) رخ دهد. استخوان رادیوس بیش از همه می‌شکند.درمان این عارضه شامل مصرف مسکن و بستن
آتل به مدت چندین هفته و پس از آن انجام تمرینات توانبخشی دست می‌شود. برای شکستگی‌های پیچیده که در آن‌ها به کنار هم قرار دادن قطعات استخوان و/یا تثبیت آن نیاز است از جراحی استفاده می‌شود. نوع عمل مورد استفاده و دوره بهبودی آن به شدت آسیب‌دیدگی بستگی دارد.
کیست گانگلیون (برجستگی روی مچ دست)
گاهی توده‌ای نرم و گرد روی مچ دست ظاهر می‌شود که در واقع کیستی پر از مایع مفصلی است. این کیست ممکن است در اثر حرکات تکراری یا فشار زیاد روی مچ ایجاد شود و باعث درد، احساس سنگینی یا محدودیت حرکت شود. اندازه‌ی آن ممکن است در طول زمان تغییر کند.
التهاب تاندون‌های مچ دست
تاندون‌ها رشته‌هایی هستند که عضله را به استخوان وصل می‌کنند. وقتی تاندون‌های اطراف مچ دست بیش‌ازحد استفاده شوند یا در وضعیت نامناسب کار کنند، ملتهب می‌شوند. نتیجه‌ی آن درد هنگام حرکت یا گرفتن اشیاء و گاهی صدای تق‌تق خفیف در هنگام خم‌کردن مچ است.
فشار روی عصب اولنار (در سمت داخلی مچ)
گاهی یکی از عصب‌های دست به نام عصب اولنار در ناحیه مچ تحت فشار قرار می‌گیرد. در این حالت، درد و گزگز در انگشت کوچک و حلقه حس می‌شود و ممکن است گرفتن اجسام سخت‌تر شود. این مشکل بیشتر در افرادی دیده می‌شود که مچ‌شان مدت طولانی روی سطح سخت قرار می‌گیرد.
بیماری کین‌بک (آسیب استخوان لونیت)
در این بیماری، یکی از استخوان‌های کوچک مچ دست به نام لونیت، به‌دلیل کاهش خون‌رسانی، ضعیف می‌شود. درد معمولاً در مرکز مچ حس می‌شود و با حرکات سنگین یا بلند کردن اجسام تشدید می‌گردد. در صورت بی‌توجهی، ممکن است موجب محدودیت حرکت دائمی شود.
بیماری دکرون
بیماری دکرون عبارت است از التهاب دردناک تاندون‌های باز کننده و دور کننده شست. این بیماری باعث بروز درد در امتداد پشت شست، یعنی دقیقاً روی دو تاندون (باز کننده پولیسیس لونگوس برویس و دوره کننده) شست می‌شود. این عارضه می‌تواند به‌تدریج یا ناگهان رخ دهد. در هر دو صورت، درد به شست یا ساعد سرایت
می‌کند. حرکت شست دشوار و دردناک می‌شود، خصوصاً هنگام فشار دادن به حالت نیشگون یا گرفتن اجسام و یا حرکت دادن مچ به حالت ضربه زدن با چکش.
درمان این عارضه با هدف تسکین درد و بهبود قابلیت حرکت و عملکرد انجام می‌شود. درمان‌ها شامل بستن آتل (به مدت 4 تا 6 هفته)، یخ و داروهای ضدالتهاب می‌شود. اگر بیماری دکرون به درمان‌های محافظه‌کارانه جواب ندهد، تزریق استروئید (کورتیزون) یا جراحی توصیه می‌شود.
درمان پزشکی این عارضه بستگی به علت درد و شدت آن دارد. در صورتی که درد مچ دست ادامه‌دار یا شدید باشد، یا علائم دیگری مانند تورم، ضعف، بی‌حسی یا محدودیت حرکت همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص شود و درمان‌های تخصصی‌تری انجام شود.
علت درد مچ دست راست
درد مچ دست راست معمولاً به‌دلیل استفاده‌ی مکرر از دست غالب ایجاد می‌شود، زیرا بیشتر افراد برای نوشتن، کار با موس، یا انجام فعالیت‌های روزمره از دست راست خود استفاده می‌کنند. این فشار مداوم می‌تواند به عضلات، تاندون‌ها یا مفاصل مچ آسیب وارد کند.
دلایل شایع درد مچ دست راست:
- آرتروز مچ دست
- التهاب تاندون‌ها
- کیست گانگلیون
- فشار روی عصب اولنار
- بیماری کین‌بک
- استفاده بیش‌ازحد از موس یا صفحه‌کلید
- وضعیت نامناسب دست هنگام کار
- بلند کردن اجسام سنگین به‌صورت تکراری
علت درد مچ دست چپ
درد مچ دست چپ می‌تواند به دلایل مختلفی مانند فشار مداوم، حرکات اشتباه یا حتی مشکلات مربوط به گردن و شانه ایجاد شود. در برخی موارد، این درد نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای است که بر عصب‌ها یا مفاصل تأثیر می‌گذارند.
دلایل شایع درد مچ دست چپ:
- آرتروز مچ دست
- التهاب تاندون‌های اطراف مچ
- آسیب رباط‌ها یا کشیدگی عضلات
- کیست گانگلیون
- اختلال در گردش خون یا درد رگ دست
- درد ارجاعی ناشی از مشکلات گردن یا شانه
- استفاده طولانی از تلفن همراه یا نگه‌داشتن فرمان خودرو
- فشار زیاد هنگام ورزش‌هایی مثل یوگا یا وزنه‌برداری
بهترین درمان ها برای درد مچ دست
درمان پزشکی درد مچ دست راست بستگی به علت درد و شدت آن دارد. در صورتی که این درد ادامه‌دار یا شدید باشد، یا علائم دیگری مانند تورم، ضعف، بی‌حسی یا محدودیت حرکت همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص شود و درمان‌های تخصصی‌تری انجام شود.
استفاده از بریس یا آتل
بریس یا آتل مچ دست به ثابت نگه داشتن مفصل کمک می‌کند تا فشار از روی تاندون‌ها و رباط‌ها برداشته شود. این ابزارها معمولاً در مراحل اولیه التهاب یا پس از آسیب توصیه می‌شوند. استفاده مداوم از آتل باید طبق نظر پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شود تا از ضعف عضلات جلوگیری شود. در برخی موارد، آتل تنها در زمان خواب یا انجام کارهای خاص لازم است.
فیزیوتراپی و توانبخشی
پزشک ممکن است برای درمان، فیزیوتراپی را تجویز کند. فیزیوتراپی شامل مجموعه‌ای از تمرینات و روش‌های درمانی است که به تقویت عضلات اطراف مچ دست، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک می‌کند. این درمان‌ها شامل:
- تمرینات تقویتی برای عضلات دست و مچ
- حرکات کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری
- تمرینات تعادلی برای افزایش پایداری مچ دست
پزشک یا فیزیوتراپیست معمولاً برنامه‌ای مخصوص برای فرد تنظیم می‌کند که می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد مچ دست کمک کند.
آتل و بریس
اگر درد مچ دست ناشی از کشیدگی یا آسیب به رباط‌ها یا تاندون‌ها باشد، پزشک ممکن است استفاده از آتل یا بریس مچ دست را توصیه کند. این وسایل کمک می‌کنند تا مچ در وضعیت ثابت و استراحت باقی بماند و از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- آتل‌ها و بریس‌ها می‌توانند به‌ویژه در شب یا هنگام استراحت مفید باشند، زیرا از حرکت‌های ناخواسته و فشار به مچ جلوگیری می‌کنند.
داروهای ضدالتهاب و مسکن‌ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند. این داروها معمولاً به‌صورت کوتاه‌مدت و با تجویز پزشک مصرف می‌شوند. در موارد شدیدتر، تزریق کورتون در ناحیه مچ ممکن است توصیه شود. استفاده خودسرانه از دارو می‌تواند خطر عوارض گوارشی یا کلیوی داشته باشد، بنابراین مشورت با پزشک ضروری است.
تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
در این روش، مقدار کمی از خون بیمار گرفته و پس از جداسازی پلاکت‌ها، ماده‌ای غنی از فاکتورهای رشد به ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌شود. تزریق PRP در تهران و دیگر شهرها، به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده و کاهش التهاب کمک می‌کند. این روش به‌ویژه در موارد التهاب مزمن تاندون‌ها یا آسیب مفصل مچ دست مؤثر است. دوره درمان معمولاً شامل چند جلسه به فاصله چند هفته است و نتایج تدریجی ظاهر می‌شوند.
درمان با شاک‌ویو (Shockwave Therapy)
شاک‌ویو تراپی یکی از روش‌های غیرتهاجمی برای درمان درد مچ دست است که با ارسال امواج صوتی پرانرژی به بافت آسیب‌دیده انجام می‌شود. این امواج جریان خون را افزایش داده و روند ترمیم بافت را تحریک می‌کنند. شاک‌ویو معمولاً برای درمان التهاب تاندون‌ها و دردهای مزمن استفاده می‌شود. این روش بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود و دوران نقاهت بسیار کوتاهی دارد.
درمان با سلول‌های بنیادی
در مواردی که آسیب بافتی یا فرسایش مفصل شدیدتر باشد، استفاده از تزریق سلول‌های بنیادی برای درمان درد مچ دست می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد. در این روش، سلول‌های بنیادی از بدن خود فرد استخراج شده و در ناحیه مچ تزریق می‌شوند تا بافت‌های آسیب‌دیده را بازسازی کنند. این درمان به بهبود عملکرد مفصل و کاهش درد در آرتروز یا صدمات مزمن کمک می‌کند. با توجه به ماهیت تخصصی روش، انجام آن باید در مراکز معتبر و زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
جراحی در موارد پیشرفته و شدید
در موارد شدیدتر و زمانی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی معمولاً در صورت وجود آسیب‌های جدی به ساختارهای مچ دست مانند تاندون‌ها، رباط‌ها یا استخوان‌ها انجام می‌شود. برخی از جراحی‌های معمول برای درد مچ دست شامل:
- جراحی برای ترمیم رباط یا تاندون آسیب‌دیده
- جراحی آرتروسکوپی برای اصلاح مشکلات داخلی مفصل مچ
- جراحی تعویض مفصل مچ دست در صورتی که آسیب به مفصل بسیار شدید باشد
درمان بیماری‌های خاص
اگر درد مچ دست ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس باشد، درمان‌های خاص مربوط به این بیماری‌ها مانند داروهای بیولوژیک، داروهای ضد روماتیسمی یا داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک تجویز می‌شود.
درمان این بیماری‌ها به تسکین درد و پیشگیری از آسیب بیشتر به مفصل کمک می‌کند.
درمان خانگی درد مچ دست راست
درد مچ دست یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله استفاده زیاد از دست‌ها، وضعیت نادرست بدن در هنگام کار یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد شود. درمان‌های خانگی برای تسکین درد مچ دست می‌توانند مؤثر واقع شوند و از ایجاد آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند. در اینجا به روش‌هایی برای درمان خانگی درد مچ دست اشاره خواهیم کرد:
- استراحت دادن به مچ دست
- استفاده از کمپرس سرد یا یخ
- بالا نگه داشتن دست هنگام استراحت
- استفاده از مچ‌بند نرم
- ماساژ ملایم با روغن گرم
- انجام حرکات کششی سبک
- پرهیز از حرکات تکراری و سنگین
- گرم‌کردن مچ قبل از فعالیت
- مصرف مایعات کافی برای بهبود گردش خون
- استفاده از داروهای ضدالتهاب بدون نسخه (طبق مشورت پزشک)
زمان مراجعه به پزشک
همه دردهای مچ دست به مراقبت‌های پزشکی نیاز ندارند. مثلاً پیچ‌خوردگی‌ها و کشیدگی‌ها، با یخ، استراحت و مصرف مسکن‌های بدون نسخه رفع می‌شود. البته، اگر درد و تورم بیش از چند روز طول کشیده یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید. تأخیر در تشخیص علت درد مچ دست برای درمان می‌تواند باعث بهبود ضعیف، کاهش دامنه حرکتی و از کار افتادگی طولانی مدت شود.
جمع بندی
درمان درد مچ دست به علت آن بستگی دارد. اگر درد ناشی از آسیب‌های ورزشی، پیچ خوردگی یا سندرم تونل کارپال باشد، می‌توان از درمان‌های خانگی مانند فیزیوتراپی و استفاده از بریس برای تسکین درد استفاده کرد. در صورتی که درد به‌طور مداوم ادامه داشته باشد، مشاوره با پزشک متخصص، مانند پزشکان کلینیک دکتریزدانی، ضروری است تا درمان‌های پیشرفته‌تری مانند جراحی یا داروهای ضدالتهاب تجویز شود. توجه به پیشگیری و مراقبت‌های اولیه می‌تواند از بروز دردهای مچ دست جلوگیری کند.
دو هفته‌ست شب‌ها بی‌حسی و مورمور از شست تا انگشت وسطِ دستِ راست می‌کشه و از خواب می‌پرم؛ کارم تایپه و عملاً مدام با موس‌ام. آتل شبانه کمی آروم کرده، ولی موقع گرفتن گوشی هنوز درد می‌گیره؛ یعنی تونل کارپاله یا دکرون؟
الگوی بی‌حسیِ شبانه و گزگز انگشت شست تا میانه بیشتر به سندرم تونل کارپال می‌خوره. فعلاً آتلِ شبانه، اصلاح ارگونومی (قرارگیری مچ صاف)، رست–یخ و استراحتِ تناوبی کمک می‌کنه؛ برای تشخیص قطعی و نوار عصب‌عضله وقت بدید تا برنامهٔ فیزیوتراپی و تمرین‌های تقویتی دقیق براتون بچینیم.