صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا یا "فلات فوت" به حالتی اطلاق میشود که در آن قوس پا به‌طور طبیعی وجود ندارد یا به‌طور کامل کاهش یافته است. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ژنتیک، آسیب‌های ورزشی، یا استفاده از کفش‌های نامناسب ایجاد شود. صافی کف پا معمولاً با علائمی مانند درد در نواحی مختلف پا، پاهای خسته و آسیب‌دیده، و اختلال در راه رفتن همراه است.
در صورتی که در پا یا مفاصل قوزک پای خود احساس درد یا ناراحتی می‌کنید، احتمالا کف پای شما صاف است. یک قوس نرمال باعث ایجاد یک انحنا به سمت بالا در قسمت میانی کف پا میشود. تاندون‌ها و رباط‌های پا و ساق پا به ایجاد قوس و ثابت نگه داشتن آن کمک می‌کنند. از آنجایی که پا به محافظت از کل بدن کمک می‌کند، داشتن قوس‌های قوی و مناسب اهمیت بسیاری برای سلامتی بدن دارد.
وقتی تاندون ها و رباط‌ها ضعیف شوند، قوس شما از بین می‌رود. علت صافی کف پا یا اختلال صافی اکتسابی کف پا از بین رفتن قوس پا است. در هنگامی که ایستاده‌اید، کف پای شما نباید زمین را به طور کامل لمس کند.
برخی افراد مبتلا به کف پای صاف، هیچ‌گونه مشکل یا دردی را تجربه نخواهند کرد، در حالی که ممکن است بعضی دیگر از درد پا رنج ببرند.
با از بین رفتن قوس کف پا، تاندون ها و رباط‌های شما ضعیف می‌شوند و باعث میشود که در سرتاسر پا، قوزک و عضلات قسمت پایین پای خود مخصوصا در ناحیه قوس و پاشنه پا درد شدیدی را احساس کنید. صافی کف پا علاوه بر درد کف پا میشود ممکن است باعث شود که در قسمت باسن و کمر خود احساس درد به شما دست بدهد و طرز نشستن و ایستادن نامطلوبی داشته باشید.
گودی کف پا در هنگام ایستادن بیشتر مشخص می شود. علاوه بر این، یک یا چند مورد از علائم گودی کف پا را در ارتباط با بیماران مبتلا به این مشکل می توان مشاهده کرد:
• انگشت چکشی (خم شدن انگشتان پا) یا پای چنگالی (انگشتانی که شبیه پنجه خم می شوند)
• تشکیل پینه در قسمت برآمدگی کروی کف پا، اطراف آن، یا در محل پاشنه
• درد در هنگام ایستادن یا راه رفتن
• عدم پایداری پا به خاطر خم شدن پاشنه به داخل که می تواند باعث کشیدگی قوزک شود
کف پای صاف در بزرگسالان
بیماری صافی کف پا در بین بزرگسالان، قوس افتاده نام دارد. تمامی بزرگسالان دچار صافی کف پا نیستند اما بعضی از افراد نسبت به افراد دیگر بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل هستند. افرد دارای اضافه وزن باید وزن بیشتری را در حین راه رفتن یا ایستادن بر روی پاهای خود وارد کنند.
با گذشت زمان، این مساله باعث ضعیف شدن اجزای تشکیل دهنده قوس میشود و در نتیجه قوس را از بین می‌برد. خانم ها در بارداری ممکن است از کف پای صاف رنج ببرند. در اغلب موارد، این مشکل در بین بزرگسالان دائمی است، اما آزار دهنده نیست.
صافی کف پا ممکن است ناشی از آسیب به رباط، تاندون یا عضله، آرتروز یا عوامل وراثتی باشد.
پزشکان برای درمان صافی کف پا ارتزها و کفی کفش سفارشی را توصیه می‌کنند.
پزشکان صافی کف پا را زمانی ناشی از وضعیت بد سلامتی می دانستند، اما ثابت شده است که ورزشکارانی مثل دونده‌ها که وضعیت سلامت مطلوبی دارند نیز به این مشکل دچار می‌شوند. در واقع، این مشکل در بین دوندگان شیوع زیادی دارد. صافی کف پا زمانی یک مشکل جدی در نظر گرفته می‌شد.
اما مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که قوس کف پای بیشتری دارند چهار برابر بیشتر از کسانی که کف پای صاف دارند در معرض آسیب دیدگی یا رگ به رگ شدن قوزک پا قرار دارند. این موضوع که نداشتن قوس کف پا می تواند منجر به معافیت صافی کف پا شود، فقط با نظر پزشک صورت می گیرد.
صافی کف پا در نوزادان و کودکان
کف پای بسیاری از نوزادان صاف است، اما این مساله طبیعی است، زیرا اغلب نوزادان هنوز چربی نوزادی دارند که شکل قوس پا را پنهان می‌کند. وقتی کودک بزرگ‌تر شد و یاد گرفت که راه برود، بافت‌های نرم پای او سفت می‌شوند و قوس کف پا را تشکیل می‌دهند. در اغلب موارد، قوس کف پای کودک قبل از رسیدن به دوره نوجوانی به وجود می‌آید.
شایان ذکر است که عضلات، استخوان‌ها، تاندون ها و رباط‌ها هنوز در سطح رشد هستند. کودکانی که احساس درد می‌کنند و صافی کف پا دارند به بیماری اتصال غیرطبیعی دو استخوان پشت پا مبتلا هستند. این بیماری زمانی به وجود می‌آید که دو یا چند استخوان پا به همدیگر جوش می‌خورند. این مساله باعث میشود که فرد در حین راه رفتن احساس درد کند و کفش‌های قوس دار به بهبود این مشکل کمکی نمی‌کنند و ممکن است آن را تشدید کنند.
علائم صافی کف پا
صافی کف پا معمولاً مسئله نگران‌کننده‌ای نیست. بسیاری از افراد مبتلابه صافی کف پا دچار هیچ‌گونه مشکل مرتبط با آن نیستند،
بسته به علت صافی کف پا، بیمار یک یا چند مورد از علائم صافی کف پا که در زیر آمده است را تجربه می‌کند:
- احساس درد در تاندون تیبیال خلفی که در داخل پا و قوزک پا قرار دارد. این احساس درد ممکن است ناشی از ورم داخل قوزک باشد.
- احساس دردی که با فعالیت شدت پیدا می‌کند. فعالیت‌های پرفشار و سنگین مثل دویدن دشوار میشود. بعضی از بیماران نمی‌توانند برای مدتی طولانی راه بروند یا حتی بایستند.
- وقتی پا دچار مشکل شود، استخوان پاشنه تغییر وضعیت می‌دهد و بر قسمت خارجی استخوان قوزک فشار وارد می‌کند. این مساله باعث به وجود آمدن درد در قسمت خارجی قوزک پا میشود.
- بیمارانی که در قسمت میانی پای خود آرتریت یا آسیب دیدگی قبلی دارند در قسمت داخل و روی پا برآمدگی‌های استخوانی دردناکی می‌توانند داشته باشند. این برآمدگی‌ها باعث می‌شوند که پوشیدن کفش دشوار شود. گاهی اوقات این برآمدگی‌ها به قدری بزرگ هستند که باعث فشرده شدن عصب‌ها میشود که نتیجه آن بی حسی و گزگز در قسمت بالای پا و انگشتان پا است.
- افراد دیابتی تنها ورم یا یک برآمدگی بزرگ در کف پای خود احساس می‌کنند. با توجه به این که عصب های افراد پای دیابتی تحت تاثیر قرار می‌گیرد،
آسیب عصبی ناشی از دیابت می‌تواند به تغییراتی در ظاهر کلی پا منجر شود. عضلات پا ضعیف و ناهموار شده و ممکن است استخوان‌ها و انگشتان پا تغییر موقعیت دهند.
هیچ دردی را احساس نمی‌کنند. برآمدگی بزرگ باعث به وجود آمدن مشکلات پوستی میشود و در صورتی این افراد کفش مناسب مخصوص افراد دیابتی را مورد استفاده قرار ندهند، برآمدگی بزرگ زخمی غیرقابل بهبودی به وجود می‌آورد.
علت صافی کف پا
صافی کف پا علت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد که در ادامه به شایع‌ترین آن‌ها اشاره میشود:
- مسائل ژنتیکی
- ضعیف بودن قوس کف پا
- آسیب دیدگی
- آرتریت
- دیابت
- سن
- فرسایش پا
- پارگی تاندون
- بیماری‌های عضلانی یا دستگاه عصبی مثل فلج مغزی
- ضعیف شدن و سفتی عضلات و تاندون های دیگر اندام تحتانی
طرز شکل گیری قوس کف پا به عوامل مختلفی بستگی دارد. پاهای ما ساختارهای پیچیده‌ای هستند که هر کدام شامل بیست و شش استخوان، سی و سه مفصل و بیش از صد عضله، تاندون و رباط هستند. هر پا دو قوس را تشکیل می‌دهد.قوسی که از پاشنه تا انگشت پا امتداد دارد قوس طولی نامیده میشود و قوسی که در عرض امتداد دارد قوس عرضی نامیده میشود.
رباط‌ها ( بافت‌های فیبروزی) به قوس‌ها شکل می‌دهند و استخوان‌ها را محکم و ثابت نگه می‌دارند، پلانتار فاسیا ( نوار طولانی و قدرتمند بافت همبند که در راستای کف پا امتداد دارد) و عضلات که وظیفه پشتیبانی ثانویه را برعهده دارند. همچنین پدهای پا وجود دارند که ضربه را جذب می‌کنند و به فعالیت تحمل کردن وزن بدن کمک می‌کنند. نحوه همکاری این اجزا با یکدیگر شکل گیری قوس‌های ما را تعیین می‌کند. ناهنجاری ساختاری یا آسیب دیدگی یکی از این اجزا علت صافی کف پا می باشد.
تشخیص صافی کف پا
شما به آسانی می‌توانید تشخیص دهید که کف پای شما صاف است یا خیر. برای انجام این کار، سه مرحله زیر را انجام دهید:
- پای خود را خیس کنید.
- بر روی یک سطح مسطح مثل پیاده روی بتنی بایستید تا جای پای شما به خوبی نمایان شود.
- عقب‌تر بروید و به جای پای خود نگاه کنید. در صورتی که جای کف پای شما به طور کامل بر روی سطح قابل مشاهده باشد، احتمالا به مشکل صافی کف پا دچار شده‌اید.
بسیاری از کودکان کف پای صافی دارند که به این بیماری کف پای صاف انعطاف پذیر گفته میشود. وقتی کودک می‌ایستد کف پای او صاف به نظر می‌رسد. اما وقتی روی نوک انگشتان خود می‌ایستد قوس خفیفی ظاهر میشود. در اغلب موارد، با بزرگ‌تر شدن کودک، قوس‌ها به وجود می‌آیند و صافی کف پا از بین می‌رود.
پزشک برای تشخیص دو مساله زیر پای شما را معاینه می‌کند:
- صافی کف پا
- علت آن
معاینه پا توسط پزشک شامل مراحل زیر میشود:
- بررسی سابقه پزشکی بیمار برای بیماری‌ها و آسیب دیدگی های مرتبط با صافی کف پا
- بررسی کف کفش‌ها برای تشخیص الگوهای فرسایش غیرعادی
- مشاهده پا و ساق پای شما در حین ایستادن بیمار و انجام دادن کارهای ساده‌ای مثل بلند شدن بر روی انگشتان
- آزمایش اصطکاک عضلات و تاندون ها،از جمله تاندون های دیگر پا و ساق پا مثل تاندون آشیل یا تاندون تیبیال خلفی
- تصویر برداری با اشعه ایکس یا ام آر ای از پای بیمار
درمان صافی کف پا
درمان صافی کف پا درکودکان در صورتی که باعث ایجاد درد نشوند و مشکلاتی در راه رفتن کودک ایجاد نکنند نیازی به درمان ندارد.
رشد پای کودک با استفاده از کفش مخصوص، کفی، کفش ته صاف تغییری نمی‌کند. کودک شما می‌تواند پا برهنه راه برود، بدود یا جهش کند یا هر فعالیت دیگری را انجام دهد، بدون اینکه باعث شود صافی کف پا شدت پیدا کند.
در بین نوجوانان و بزرگسالان، صافی کف پای انعطاف پذیر که باعث به وجود آمدن درد نمی‌شود یا در راه رفتن فرد اختلال ایجاد نمی‌کند به درمان نیاز ندارد.
در صورتی که در نتیجه داشتن کف پای صاف انعطاف پذیر احساس درد می‌کنید، نیاز به درمان صافی کف پا می باشد. روش‌های درمانی زیر توصیه میشود:
- قرار دادن کفی طبی داخل کفش خود. می‌توانید ارتز را از بازار خریداری کنید یا به صورت سفارشی برای شما ساخته می‌شوند.
- کفش‌های مخصوص
ارتز و کفی طبی
یکی از روش های درمان صافی کف پا استفاده از ارتز و کفی طبی می باشد. اهداف استفاده از کفی کفش عبارتند از:
- کمک به حرکت
- کنترل، هدایت، محدود کردن یا بی حرکت کردن قوزک پا
- محدود کردن حرکت در یک جهت مشخص
- کاهش نیروی وزن
- اصلاح شکل و عملکرد پا یا انگشتان پا
ارتزهای سفارشی ابزارهای مخصوصی هستند که برای محافظت و تسکین درد پا طراحی می‌شوند.
بهترین روش ساخت کفی طبی مبتنی بر اسکن کف پا یا قالبگیری پا می‌باشد.
این کفی ها دقیقا با فرم پاهای شما انطباق دارند و با توجه به شکل راه رفتن شما طراحی می‌شوند و بیومکانیک مناسبی را برای شما عرضه می‌کنند.
کفی کفش طبی تنها زمانی که ارتوپد یا فیزیوتراپ معاینه پا، قوزک و ساق را به طور کامل انجام داده باشد، ساخته میشود تا ارتز ساخته شده با ساختار و پاتولوژی منحصر به فرد پای شما انطباق داشته باشد.
ارتزهای سفارشی را مانند بریس برای پای خود در نظر بگیرید(تا حدود زیادی شبیه بریس هایی که کودک برای صاف کردن و اصلاح دندان‌های خود مورد استفاده قرار می‌دهند).
پزشکان و فیزیوتراپ ها از ارتزهای سفارشی برای درمان مشکلات پا مثل خارپاشنه، آماس کیسه‌های مفصلی، التهاب تاندون، زخم پای دیابتی و پا درد، درد قوزک و پاشنه استفاده می‌کنند.
مطالعات تحقیقات بالینی نشان می‌دهند که کفی کفش سفارشی باعث کاهش درد و بهبود عملکرد پا می‌شوند.
کفی طبی سفارشی هزینه بیشتری نسبت به کفی کفش بازاری دارند، اما هزینه بیشتری که برای آن پرداخت میشود ارزش آن را دارد.
ارتزهای سفارشی برخلاف ارتزهای بازاری مطابق با پای هر فرد قالب بندی می‌شوند و در نتیجه شما خاطر جمع خواهید بود که ارتز به خوبی در پای شما قرار می‌گیرند و عملکرد مناسبی را ارائه می‌دهند.
ارتزهای سفارشی همچنین از مواد با کیفیت درجه یک ساخته می‌شوند و در صورت مراقبت صحیح ماندگاری بیشتری دارند.
جراحی صافی کف پا
صافی کف پا که دردناک و سفت باشد، باید توسط پزشک بررسی شود. درمان این مشکل به علت آن بستگی دارد. وقتی علت صافی کف پا اتصال غیرطبیعی دو استخوان پشت پا باشد، درمان با استراحت و احتمالا بستن گچ آغاز میشود و در صورت عدم تسکین درد به جراحی نیاز است. در موارد جدی تر، جراحی صورت می‌گیرد تا:
- تاندون تمیز و ترمیم شود
- مفاصل پا در یک وضعیت اصلاح شده جوش بخورند.
جمع بندی
صافی کف پا بیماری است که در صورت شدید بودن می‌تواند عوارض ناخوشایندی را ایجاد کند. در مراحل ابتدایی، فرد می‌تواند با روش‌های ذکر شده در مقاله، این مشکل را تشخیص دهد.
اگر صافی کف پا با درد، بد راه رفتن کودکان، یا فرسایش نامتقارن پاشنه کفش همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است. یکی از روش‌های مؤثر درمان این مشکل، استفاده از کفی کفش و کفش طبی است.
این تجهیزات درمانی باید تحت نظر یک ارتوپد فنی ساخته شوند تا بهترین کارایی را برای شما داشته باشند. برای ساخت این وسایل، از اسکن کف پا استفاده میشود تا بهترین کفی مناسب برای فرد ساخته شود.
در سنین بالا، صافی کف پا معمولاً با مسکن و کفی طبی درمان میشود و تنها تعداد کمی از بیماران به درمان جراحی نیاز دارند. در صورتی که با چنین مشکلی روبه‌رو هستید، می‌توانید برای مشاوره و درمان به کلینیک دکتر یزدانی مراجعه کنید، جایی که تیم متخصص به شما در درمان این مشکل کمک خواهد کرد.
