ورزش درمانی چیه؟ چه کاربردی داره؟

در واقع ورزش درمانی یا حرکات اصلاحی به طیف گسترده ای از فعالیت های بدنی انسان اشاره دارد که به بازیابی و ایجاد قدرت، استقامت، انعطاف پذیری، تعادل و ثبات بدن کمک می کند. هدف از برگزاری تمرینات ورزشی و ژیمناستیک درمانی, بازگرداندن مصدوم به حالت بدون درد و کاملاً عملکردی است که غالبا این تمرینات درمانی توسط فیزیوتراپیست (PT) یا فیزیوتراپی پیشرفته و با نظارت وی انجام می شود. در این مقاله قصد داریم تا در ارتباط با این موضوع صحبت کنبم که ورزش درمان چیست و چه کاربردی را برای بیماران ایفا می کند؟ بنابراین توصیه می کنیم تا انتها ما را همراهی کنید.

ورزش درمانی چیست و کاربردهای آن کدام است؟

امروزه متخصص طب فیزیکی, تمرینات ماساژ درمانی را با بررسی سوابق پزشکی, ارزیابی وضعیت و توانایی های بدنی بیمار آغاز کرده و بر اساس ارزیابی اولیه، پزشک یک برنامه درمانی را برای بیمار تعیین می کند که شامل یک برنامه ورزشی شامل نیازهای تغذیه ای است. معمولا برنامه های ورزش درمانی به دقت توسط پزشک مربوطه تحت نظارت  قرار می گیرد. متخصص می تواند در صورت لزوم با برخی حرکات بدنی به بیمار کمک کند و تا مدامی که برنامه درمان

ی را با توجه به پیشرفت بیمار انجام شود.

علم روانشناسی نیز در این رابطه می تواند بر حفظ یا پیشرفت برنامه ورزشی درمانی تأثیر زیادی داشته باشد. به همین دلیل لازم است از عوامل جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی و عملکردی که ممکن است در طول توانبخشی بر بیمار تأثیر منفی بگذارد, باید آگاهی داشته و از آن ها اجتناب کنید. شاید از خود این سوال را بپرسید که کاربرد ورزش درمانی برای چیست؟ در پاسخ باید بگوئیم که در واقع اولین هدف هر برنامه ورزشی درمانی کاهش درد و التهاب ناشی از کشش ستون فقرات بوده که در آینده نزدیک سبب بازگشت دامنه حرکتی، بازیابی قدرت عضلانی و افزایش استقامت در نواحی آسیب دیده فرد میشود. پزشکی که در حال تمرین و آموزش حرکات به فرد بیمار است باید به چند نکته رویکردی توجه ویژه داشته باشد که این موارد عبارتند از:

1. برنامه ورزش درمانی نه تنها باید شامل نیازهای جسمانی بیمار و نیازهای عاطفی و روانی فرد باشد.
2. به عوامل مختلف همچون اضطراب عملکردی, اعتماد به نفس, برونگرا و درونگرابودن فرد, سوابق استرسی فرد و… توجه ویژه داشته و در درمان فرد لحاظ کند.
3. تأثیرات روانی که می تواند بر موفقیت فرد در فرآیند توانبخشی تأثیر بگذارد شامل اعتماد به نفس، انگیزه، اضطراب، تمرکز و مدیریت درد است.
4. هر مشکل روانی که بیش از چند روز ادامه داشته باشد و مانع پیشرفت توانبخشی شود، باید به یک روانشناس بالینی مجاز یا یک مرکز مشاوره مناسب ارجاع داده شود.

فواید ورزش درمانی

 ورزش درمانی با مزایای مختلفی به ورزشکاران، همچون افرادی که اخیراً تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، افرادی که دچار حادثه ای شده اند و هرکسی که با عملکرد اسکلتی عضلانی مشکل دارد، ارائه می شود. این مزایا عبارتند از:

1. بهبود سکته مغزی : یکی از عوارض شایع سکته مغزی, کاهش تحرک اندام ها است که این نوع تمرینات ورزشی می تواند به شما برای بازیابی قدرت و انعطاف پذیری در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
2. بهبودی آسیب‌های ناشی از ورزش : آسیب‌های ناشی از ورزش و سایر فعالیت‌های فیزیکی شدید را می‌توان با ورزش درمانی بهبود داد. از طب فیزیکی نیز می توان برای جلوگیری از آسیب دیدگی در ورزشکاران استفاده زیادی کرد.
3. کاهش یا از بین بردن درد : ورزش درمانی همچنین می تواند برای درمان مفاصل و عضلات دردناک بدن و مفاصل استفاده شود. تکنیک های درمانی مانند بافت نرم و حرکت مفصل می تواند به کاهش سفتی و درد کمک شایانی کرده و از بازگشت درد جلوگیری کند.
4. مدیریت بیماری های ریوی و قلبی : ورزش درمانی همچنین می تواند به افراد مبتلا به مشکلات قلبی و ریوی کمک بسیار زیادی کند. این تمرینات با تمرکز بر تقویت و تنفس، به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری های ریوی و قلبی نقش تعیین کننده ای را ایفا می کند.

برنامه ورزش درمانی شامل چیست؟

برنامه های ورزش درمانی ممکن است شامل موارد اصلی و مهم زیر باشد که عبارتد از:

• تمرینات قدرتی: برای افزایش قدرت، تاکید بر مقاومت بالا و تعداد محدود تکرار حرکت ورزشی است.
• تمرینات استقامتی: برای افزایش استقامت، گروه های عضلانی بزرگ برای مدت زمان طولانی درگیر.
• تمرینات تعادل و هماهنگی: برای افزایش تعادل و هماهنگی، تاکید بر مرکز ثقل.
• تمرینات انعطاف پذیری: افزایش انعطاف پذیری بر حرکات کششی و دامنه حرکت تاکید زیادی می شود.
• ارزیابی عملکرد حرکتی: ارزیابی عملکرد حرکتی انتخابی (SFMA) یک سیستم تشخیصی مبتنی بر حرکت است که هفت الگوی حرکتی را ارزیابی و بررسی می‌کند. این سیستم به سرعت علت اصلی علائم درد اسکلتی- عضلانی را شناسایی کرده و به متخصصان اجازه می دهد تا تمرینات درمانی را انتخاب کنند تا مشکل اصلی برطرف شود.

مراحل ورزش درمانی(برنامه درمانی پزشکی)

دستورات پزشک برای ورزش درمانی غالبا به شرح زیر است که فرد بیمار موظف به رعایت آن برای بهبودی کامل است.

مرحله اول: کنترل التهاب

1. مرحله التهابی را کنترل می کنند و اسکار را با استفاده از اصول کریوتراپی (محافظت، محدودیت فعالیت، یخ، فشار و ارتفاع) به حداقل می رسانند.
2. به بیمار آموزش داده می شود که آرام بماند و تکنیک ها لازم را انجام دهد.
3. حفظ دامنه حرکتی، انعطاف پذیری مفاصل، استقامت و قدرت در نواحی آسیب ندیده از دیگر اقدامات است.

مرحله 2: بازگرداندن حرکت

1. بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی به حدود 80 درصد در اندام آسیب دیده.
2. مشاهده انعطاف پذیری مفصل در قسمتی از اندام که بدون آسیب بوده است.
3. شروع تحریک حرکتی از طریق تمرینات زنجیره ایزوتونیک بسته (بازو یا پا ثابت).
4. شروع تمرینات تقویتی بدون درد در اندام آسیب دیده.
5. شروع تمرینات بدون درد در حرکات ورزشی خاص برای ورزشکاران.
6. حفظ قدرت عضلانی، استقامت و قدرت در عضلات اندام آسیب دیده.

مرحله سوم: توسعه قدرت و استقامت عضلات

1. دامنه کامل حرکت و بازیابی کامل آن در اندام آسیب دیده.
2. بازسازی استقامت و قدرت عضلانی با استفاده از تمرینات مقاومتی پیشرونده.
3. حفظ استقامت قلبی عروقی
4. شروع مقاومت حداقل تا متوسط ​​در الگوهای عملکرد ورزشی ویژه ورزشکاران سنگین وزن.

مرحله چهارم: بازگشت به فعالیت ورزشی

1. تجزیه و تحلیل عملکرد مهارت و اصلاح ناکارآمدی های بیومکانیکی در حرکت های مفصلی
2. بهبود توانایی، استقامت و قدرت عضلانی.
3. بازیابی هارمونی و تعادل.
4. بهبود استقامت قلبی عروقی.
5. افزایش الگوهای ورزشی خاص و بازگشت به فعالیت های محافظت شده برای ورزشکاران.

نتیجه گیری

اغلب افراد ورزش درمانی را بدون این که متوجه آن باشند به روش های مختلف تجربه می کنند. مثلا وقتی که حرکات کششی قبل از ورزش را انجام می دهند که در واقع یک نوع تمرین درمانی برای جلوگیری از انقباض عضلات صورت گرفته است. بسیاری تمرین هایی که گاها در منزل یا مکان های دیگر غیر از مطب پزشک انجام می شوند, تمام آن ها زیر مجموعه ورزش درمانی یا حرکات اصلاحی بوده که در این مقاله به بررسی تمام این تمارین پرداختیم. اگر در رابطه با ورزش درمانی سوالی را مدنظر دارید, می توانید به کلینیک دکتر یزدانی مراجعه کنید.